خبرگزاری مهر، گروه استانها: صنعت شتر داری در مناطق بیابانی کشور، ظرفیتی ویژه به منظور تولید و صادرات گوشت و محصولات لبنی با ارزش افزوده بسیار بالاست که ایران با داشتن شرایط اقلیمی خاص خود بهترین فرصت سرمایه گذاری برای استفاده از شترداری در آینده را دارد.
شتر حیوان کم توقعی است که از هر نوع گیاهی که به مذاق دیگر علفخواران خوش نمی‌آید تغذیه می‌کند و باعث تخریب مراتع نمی‌شوند، چرا که دائم در حال حرکت است، به همین دلیل باعث آسیب رسانی به علفزارها و مراتع نمی‌شود. شتر را به خاطر سازگاری با شرایط کم آبی و خشکسالی‌های پیاپی به عنوان دام آینده جهان می‌نامند.
داشتن آب و هوای گرم و خشک موجب شده تا زمینه خوبی برای پرورش شتر در بسیاری از استان‌های جنوبی و شرقی کشور فراهم شود. هم اکنون استان‌های سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی، کرمان، بوشهر و هرمزگان از جمله مناطقی به شمار می‌روند که بهترین شرایط را برای پرورش این حیوان بیابانی دارند، در حالی که بیشتر این استانها از لحاظ ایجاد اشتغال و درآمدزایی با مشکل روبرو هستند.
شرایط مناسب برای پرورش شتر در سیستان و بلوچستان از زمان‌های دور در این استان وجود داشته و یکی از منابع درآمدی روستاییان این منطقه از گذشته تاکنون به حساب می‌آید. پرورش شتر در این خطه از کشور با شرایط اقلیمی مناسب و وجود مراتع و بیابان‌هایی با پوشش گیاهی خوب، ظرفیت بالقوه ای برای پرورش این حیوان اهلی و پرفایده ایجاد کرده است.
خوشبختانه استان سیستان و بلوچستان طی سال‌های اخیر با دارا بودن رتبه نخست در تعداد شتر در کشور توانسته گام‌های خوبی را در زمینه پرورش شتر بردارد که به عنوان نمونه می‌توان از عملیات احداث جایگاه شترداری بهداشتی شیری و گوشتی و هویت گذاری شترها در سطح استان نام برد اما همچنان ظرفیت‌های فراوانی در این زمینه و همچنین ایجاد صنایع تبدیلی وجود دارد که باید به سرمایه گذاران شناسانده شود.
سیستان و بلوچستان رتبه نخست پرورش شتر در کشور را دارد
سید حسین حسینی جنگجو، مدیر امور دام جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان در گفت و گو با خبرنگار مهر، اظهار داشت: سیستان و بلوچستان به‌دلیل آب و هوای خشک و نیمه خشکی که دارد مستعد پرورش شتر است و در حال حاضر این استان بزرگترین پرورش دهنده شتر در کشور است.
وی با اشاره به اینکه در حال حاضر جمعیت شتر در استان سیستان و بلوچستان بیش از ۷۵ هزار نفر است، افزود: سازمان جهاد کشاورزی استان یک برنامه ۵ ساله برای افزایش جمعیت شترها به چند برابر تدوین کرده که در حال اجراست.
مدیر امور دام جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان با اشاره به اینکه عمده‌ترین نژادهای شتر در این استان تک کوهانه جماز، بلوچی، لاری و بندری است، ادامه داد: در حال حاضر بخش اعظم پرورش شتر در سیستان و بلوچستان سنتی است که باید برای توسعه پرورش صنعتی تلاش کرد.
صنعت شتر داری می‌تواند عوائد فراوانی را نصیب بهره‌برداران خود کند چرا که پوست، گوشت، شیر، کرک و کوهان شتر مورد استفاده قرار می‌گیرد
وی تصریح کرد: صنعت شتر داری می‌تواند عوائد فراوانی را نصیب بهره‌برداران خود کند چرا که پوست، گوشت، شیر، کرک و کوهان شتر مورد استفاده قرار می‌گیرد و سود خوبی را نصیب پرورش دهندگان می‌کند و در واقع می‌توان پرورش شتر را به صنعتی سودآور برای مردم محلی تبدیل کرد.
حسینی جنگجو گفت: با توجه به اینکه شیر شتر به دلیل دارا بودن ویتامین‌ها و املاح نسبتاً بالا تقویت‌کننده سیستم ایمنی بدن به شمار می‌رود، سرمایه گذاری در این بخش سودآور است اما قطعاً شکوفایی این صنعت نیازمند توجه بخش دولتی و خصوصی است.
وی بیان کرد: استفاده غذایی و دارویی از شیر، گوشت و حتی پشم شتر موجب شده تا در چند سال اخیر پرورش این حیوان در استان گرم و خشک سیستان و بلوچستان که بهترین مکان برای زیست این حیوان است از رونق خوبی برخوردار شود.
پرورش شتر تهدید خشکسالی را به فرصتی برای توسعه اقتصادی تبدیل می‌کند
سیاوش محمدی، کارشناس علوم دامی در گفت و گو با خبرنگار مهر، اظهار داشت: شتر حیوانی است که به دلیل شرایط خاص فیزیکی و فیزیولوژی، توانایی زندگی و سازگاری با شرایط سخت را دارد و از گرمای روز برای گرم کردن بدن خود در طول شب و هنگام کاهش دما استفاده می‌کند.
وی افزود: این حیوان در استفاده از مراتع با دام‌های دیگر رقابت نمی‌کند چرا که غذای او گیاهانی است که دیگر دام‌ها توان استفاده از آنها را ندارند و امروزه با توجه به خشکسالی‌ها و کاهش بارش‌ها در کشور، مناطق بسیاری با کمبود آب دست و پنجه نرم می‌کنند از همین رو پرورش این حیوان بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است.
بسیاری از دام‌ها مانند گاو و گوسفند برای مفید و اقتصادی بودن نیاز به مراتع خوب و آب کافی دارند اما شتر بدون این ویژگی‌ها می‌تواند اقتصادی باشد
این کارشناس علوم دامی ادامه داد: بسیاری از دام‌ها مانند گاو و گوسفند برای مفید و اقتصادی بودن نیاز به مراتع خوب و آب کافی دارند اما شتر بدون این ویژگی‌ها می‌تواند اقتصادی باشد و به عبارت دیگر پرورش شتر پتانسیلی است که می‌توان با آن تهدید خشکسالی را به فرصتی برای کسب درآمد و توسعه اقتصادی مناطق تبدیل کرد.
وی تصریح کرد: گوشت شتر با سایر انواع گوشت قرمز متفاوت است، گوشت شتر پتاسیم، آهن و روی کمتر و کلرور سدیم بالاتری از گوشت گاو دارد و مقدار چربی در لاشه شتر کم است به دلیل همین چربی میان بافتی کم، گوشت شتر برتری بیشتری در مقایسه با گوشت‌های چرب دارد و چربی گوشت آن یک تا ۲ درصد کمتر از گوشت گاو است.
محمدی با اشاره به اینکه متوسط عمر مفید یک شتر ۳۰ تا ۴۰ سال است، گفت: شتر در غذا خوردن بسیار قانع است و وزن شتر در سال سوم پرورش بیشتر از ۵۰۰ کیلوگرم می‌شود که به همین دلیل پرورش شتر و استفاده از گوشت آن بسیار مقرون به صرفه است.
وی با اشاره به اینکه شتر در برابر بیماری‌ها مقاومت بیشتری نسبت به بقیه دام‌ها دارد، بیان کرد: رونق پرورش شتر در استان‌هایی مانند سیستان و بلوچستان که با خشکسالی مواجه هستند می‌تواند ضمن ایجاد اشتغال به درآمدزایی و توسعه منطقه کمک شایانی کند و راه را برای مصرف داخلی و صادرات هموار سازد.
بزرگترین مجتمع پرورش شتر کشور در سیستان و بلوچستان کلنگ‌زنی شد
علیرضا راشکی، مدیرکل ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (ره) سیستان و بلوچستان در گفت و گو با خبرنگار مهر، اظهار داشت: بزرگترین مجتمع پرورش و نگهداری شتر داشتی کشور با سرمایه گذاری ۳۰ میلیارد تومانی ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (ره) و با مشارکت اداره کل جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان در نیمه بهمن ماه سال جاری در روستای «لواریاب» شهرستان زاهدان کلنگ زنی شد.
وی با اشاره به اینکه هدف از کلنگ زنی این طرح مرتع کاری و تولید علوفه مرتع، تأمین خوراک و کنسانتره، فرآوری و بازاریابی محصولات شتر و تولید محصولات ارگانیک با استاندارهای روز دنیاست، افزود: مدیریت فیزیولوژی تولید مثل و پرورش شتر با تکنولوژی روز دنیا، ایجاد کارگاه‌های فرآوری پشم و پوست، انتقال فناوری و نوآوری به مزارع و تأمین دام با کیفیت و استفاده از تسهیلات بنیاد برکت جهت توسعه رسته دام در استان از دیگر اهداف این پروژه است.
مدیرکل ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (ره) سیستان و بلوچستان تصریح کرد: این مجتمع با ظرفیت ۳ هزار نفر شتر داشتی و تولید سالیانه ۲ هزار تن گوشت و یک هزار تن شیر شتر و ایجاد فرصت‌های شغلی جدید برای صد نفر به طور مستقیم و ۵۰۰ نفر به طور غیرمستقیم در منطقه «لواریاب» زاهدان اجرایی می‌شود.
خوشبختانه در سال‌های اخیر به موضوع پرورش شتر و شتر داری صنعتی در سیستان و بلوچستان توجه بیشتری شده است اما همچنان ظرفیت‌های فراوانی در این زمینه وجود دارد که در صورت معرفی درست و اصولی می‌تواند سرمایه گذاران داخلی و خارجی را برای سرمایه گذاری در این صنعت منحصر به فرد و آینده دار ترغیب کند.