به گزارش خبرنگار مهر، پرویز قاسمی، رایزن فرهنگی ایران در قرقیزستان در تازه‌ترین یادداشت خود که تاریخ بیست و سوم بهمن ۱۳۹۹ را به همراه دارد، به رخدادهای این روزهای قرقیزستان و از جمله بازداشت مدیرکل حسابداری مفتیات قرقیزستان به اتهام فساد مالی و در ادامه بازداشت مفتی این کشور پرداخته است. این یادداشت را در ادامه بخوانید:
ایام و روزهای پرحجم کاری سالگرد پیروزی انقلاب را با مجموعه‌ای از کارهای ترکیبی- مراسم، نمایشگاه، رونمایی، تولید محتواهای گوناگون برای صفحات در شبکه‌های اجتماعی، فعالیت در فضای مجازی و برخی کارهای رسانه‌ای - پشت سرگذاشتیم و برای فعالیت‌های مناسبتی دیگر از این دست که بویژه در این ماه‌های کرونایی دیگر تقریباً همه مناسبت‌های درج شده در ذیل صفحات تقویم جزو این برنامه‌ها قرار گرفته و مطالب مرتبط با هرکدام از آنها به‌صورت عکس، ویدئو، اینفوگراف، بنر و پوستر و… برای بهره برداری‌های مناسب و مقتضی، به نمایندگی‌ها ارسال می‌شوند؛ آماده می‌شویم.
نوروز البته بی کرونا یا با کرونا پس از دهه فجر نقدترین و بلکه مهمترین این مناسبت‌ها در کنار سایر برنامه‌ها و فعالیت‌های معمول نمایندگی‌هاست؛ نوروزی که در اینجا یعنی در قرقیزستان نیز همچون ایرانمان باشکوه جشن می‌گیرند و یکی از نمادهای پررنگ اشتراکات فرهنگی ما با قرقیزهاست. هنوز بهمن ماه به نیمه نرسیده بود که مکاتبات و محتواهای مربوط به نوروز را از مرکز دریافت می‌کردیم.
دو روز پیش به ناگاه خبر بازداشت مدیرکل حسابداری مفتیات قرقیزستان به اتهام فساد مالی در رسانه‌های قرقیز بازتاب گسترده‌ای یافت و به فاصله کمتر از ۲۴ ساعت مقصدبیگ توکتوموشوف مفتی قرقیزستان نیز باصدور بیانیه‌ای از سمت خوداستعفا داد. خبر استعفای مفتی صبح ۲۲ بهمن منتشر شد و بعد از ظهر هم چشم‌مان با تیتر بازداشت او منور و خیره شد. البته این خیره‌ها دیگر عادی شده است چرا که در پی تحولات و نا آرامی‌های ماه‌های اخیر در این کشور کوچک آسیای مرکزی آمار پرونده‌های سیاسی و بازداشت‌ها به طور قابل ملاحظه‌ای افزایش یافته است.
کمیته دولتی امنیت ملی قرقیزستان در گزارشی اتهام مفتی را مشارکت در فساد مالی مفتیات و وجود اسناد و مدارک غیرقابل انکار در استفاده غیرقانونی از پول حج عنوان کرده است. امروز قرار بود موضوع استعفای مفتی در شورای علمای دینی قرقیزستان مورد بررسی قرار گیرد.
خبر افشای کلاهبرداری مالی در اداره روحانیت قرقیزستان واکنش‌های بسیاری را در پی داشته است. قادر مالک‌اف معاون مفتی که در این دو روز اتفاقات مفتیات در خارج از کشور بود، بلافاصله پس از بازگشت به بیشکک به خبر افشای کلاهبرداری مالی در اداره روحانیت این کشور واکنش نشان داد و در صفحه فیسبوک و توئیتر خود یادداشتی را نوشت که در رسانه‌ها این بخش از نوشته ایشان برجسته شد: «چگونه روحانیون اکنون می‌توانند به چشم مردم نگاه کنند؟»
او که جزو اسلامشناسان برجسته و میانه‌رو قرقیزستان به شمار می‌رود و شهریور امسال به این سمت انتخاب شده بود، در ادامه آورده است: «هیچ کلمه‌ای برای بیان عمق این فاجعه وجود ندارد، چقدر ناخوشایند است! من فکر می‌کنم این یک شاخص در جامعه ماست که اثرات ناگواری برای جامعه دارد. زمانی که هیچ مرجعی وجود ندارد، هیچ قداستی وجود ندارد. همه این فسادها به جامعه می‌ریزد. چگونه روحانیون اکنون می‌توانند به چشم مردم نگاه کنند؟ مومنان و جوانان به چه کسی باور خواهند داشت؟ و از چه کسی پیروی خواهند کرد؟»
وی افزود: «این سوالات اصلی از دولت است. این فقط یک واقعه عادی و سرکوب فساد در ساختار دولت یا حتی نتیجه مبارزه با پست مفتی نیست، فکر می‌کنم این، یک ضربه جبران ناپذیری به کل اقتدار روحانیت سنتی است و ضربه به اعتماد به مسجد و ضربه به طور کلی به مفتیات است.»
مالک‌اف در نوشته خود متذکر می‌شود که در سپتامبر سال ۲۰۲۰ به سمت معاون مفتی انتخاب شده و این انتصاب خارج از هرگونه بازی و دسیسه بوده است. بنابراین، از آنچه در مفتیات اتفاق می‌افتاد مطلع نبوده و از طریق رسانه‌ها از موضوع مطلع شده است.
قادر مالک‌اف از فرصت پیش آمده استفاده کرد و به تبیین اهداف خود در اداره دینی مسلمانان قرقیزستان پرداخت: «انجام اصلاحات عمیق، پرورش ظرفیت، اصلاحات ساختاری، مدرنیزاسیون و به روزرسانی چشم انداز برنامه توسعه و جذب جوانان و نوآوری برای رسیدن مفتیات به سطح جدید فکری و معنوی و تقویت و افزایش اقتدار روحانیت و اسلامی سنتی در کشور.»
او همچنین به مسائل و مشکلات مالی که در پی لغو سفر حج و شیوع کرونا دامنگیر مفتیات شده است نیز گریزی زد و گفت به دلیل لغو حج در پی همه گیری کرونا اوضاع مالی سختی در مفتیات وجود دارد که هنوز هم پا برجاست. امامان حقوقی دریافت نمی‌کنند و حتی اتومبیل‌های رسمی و متعلق به اداره روحانیت را با هزینه شخصی خود تعمیر و سوخت گیری می‌کنند.
و نهایتاً در پایان هم مشخصاً به اتهام واردشده به مفتی پرداخت و با اظهار اینکه قضاوت یا ارزیابی هنوز زود است تا زمانی که گناه اثبات شود و دادرسی انجام نشود، نباید قضاوت کرد چرا که فرض بر برائت است؛ نوشت: «ما یک جای کار اشتباه کرده‌ایم. در سال‌های اخیر تصویری که از اسلام نشان داده می‌شود، مجموعه‌ای از قوانین خشک، صفات بیرونی، جهل، تقوی ظاهری، پرخاشگری و خشونت است. به جای اینکه مجموعه‌ای از صفاتی همچون اخلاص، لطافت و عشق، رشد فکری، پیشرفت نادیده می‌شود. متاسفانه این صفات برازنده اسلام ناپدید شده است و تصاویر دیگر نشان داده می‌شود.»
همزمان با این اتفاقات؛ جباراف رئیس جمهورجدید قرقیزستان نیز توکتالی‌یف رئیس کمیته دولتی امور ادیان را برکنار و فرد دیگری (مدر کارابایف) را که سابقه فعالیت در سرویس مبارزه با افراط گرایی و مهاجرت غیرقانونی دارد به این سمت منصوب کرده است.
تغییرات پی در پی در مناصب دولتی قرقیزستان در ماه‌های اخیز خیلی قابل تامل وتعجب آور شده است. در ۵-۴ ماه گذشته شهردار بیشکک حداقل ۵ بار و وزیر فرهنگ نیز ۳ بار عوض شده است. با اتفاقات و تحولاتی که در قرقیزستان رخ می‌دهد، گویا این کشور از جزیره ثبات و دموکراسی آسیای مرکزی رفته رفته دور می‌شود و مسائل و مشکلات اقتصادی و شکاف‌های مختلف موجود بر این مسئله دامن زده است. البته دولت جدید تازه شکل گرفته و فعلاً نمی‌توان در مورد چشم انداز وضعیت سیاسی و اقتصادی این کشور ارزیابی روشن‌تری ارائه کرد. شواهد و قرائن و وعده‌های رئیس جمهور جدید حکایت از ایجاد تغییرات ملموس در دوره جدید قرقیزستان دارد و با اطمینان بیشتری می‌توان تفاوت را در حکومتداری بین دولتمردان جدید و دو دوره دولت قبلی انتظار داشت.
به هرحال هرچه هست؛ امیدوار هستیم کشتی تحولات و جابجایی‌های سیاسی - نخبگانی در قرقیزستانی که امروزه با مسائل و مشکلات مختلفی دست و پنجه نرم می‌کند و شیوع و گسترش کرونا هم بر این مشکلات دامن زده است، با سلامت به مقصد برسد و قرقیزستان همچنان همانی باشد و بماند که در ادبیات سیاسی ایران در خصوص این کشور آسیای مرکزی همواره یادشده است: جزیره کوچک دموکراسی در آسیای مرکزی.
قاسمی- بیشکک
۱۳۹۹/۱۱/۲۳
تکمیلی: خبرگزاری اسپوتنیک قرقیزستان دقایقی پیش در خبری فوری به نقل از وکیل مقصدبیگ توکتوموشوف اعلام کرد دادستان به آزادی مفتی سابق از زندان و ادامه بازداشت در خانه (حبس خانگی) رای داده است. در حالی که نظر بازپرس پرونده این بود که توکتوموشوف تا پیش محاکمه همچنان و تا دوماه در بازداشتگاه بماند. برخی هواداران مفتی که جلوی دادگاه تجمع کرده و در انتظار نتیجه جلسه دادگاه بودند مفتی را پس از آزادی در آغوش کشیده؛ سوار خودرو کرده و تا منزلش همراهی کردند.