به گزارش خبرگزاری مهر، مهدی غضنفری امروز در هفتمین همایش سالانه اقتصاد مقاومتی با عنوان «تجارت منطقه‌ای؛ اولویت راهبردی»، یکی از اقدامات ارزشمند اندیشکده اقتصاد مقاومتی را برگزاری همایش‌های سالانه اقتصاد مقاومتی دانست و با تقدیر از موضوع انتخاب شده برای همایش سال جاری گفت: در شرایط تحریم‌ها و فشارهای بین‌المللی اهمیت توسعه تجارت منطقه‌ای افزایش می‌یابد.
ارسال ۷۰ مقاله به کمیته علمی همایش تجارت منطقه‌ای
وزیر اسبق صمت افزود: پس از فراخوان دریافت مقالات که از یک دی ماه انجام شد، از بیش از ۷۰ مقاله ارسالی برای دبیرخانه هفتمین همایش سالانه اقتصاد مقاومتی، ۳۶ مقاله در مرحله اول مورد تأیید قرار گرفت و وارد فرآیند بررسی نهایی شد. از این میزان، ۲۸ مقاله به تأیید نهایی کمیته علمی رسید و حد نصاب لازم را کسب نمود.
غضنفری ادامه داد: از دیرباز در مورد تجارت منطقه‌ای صحبت‌های زیادی شده‌است اما در سال‌های اخیر موفقیت‌های قابل توجهی در این حوزه نداشته‌ایم. گفتمان سازی در این موضوع و ایجاد ارتباط میان نخبگان علمی و عملیاتی و تجاری و سیاستگذاران از اهداف اصلی این همایش است. معمولاً مقالات این همایش در اختیار مسئولین قرار می‌گیرد که می‌تواند در جهت بهبود وضعیت تجارت خارجی مورد استفاده قرار گیرد.
برگزاری ۶ پیش نشست برای بررسی ابعاد تجارت منطقه‌ای
وی افزود: ۶ پیش‌نشست تا امروز و به عنوان مقدمه همایش اصلی برگزار شده‌است که گزارش خلاصه‌ای از آن‌ها ارائه می‌شود. اولین پیش نشست درخصوص اهمیت توافقات دوجانبه و چندجانبه تجاری برگزار شد و در آن بر ضرورت حرکت پرسرعت ایران در این مسیر تاکید شد. مهم‌ترین موضوع در نشست دوم فرصت‌های تجارت منطقه‌ای در قالب جاده ابریشم بود. طرحی که توسط چین مطرح شد و چین در قالب آن در پی به دست آوردن جایگاه خود به عنوان اولین قدرت اقتصادی جهان است. کشور ما استفاده بسیار کمی از این طرح نموده‌است که باید در این حوزه کار شود.
وزیر اسبق صنعت معدن و تجارت ادامه داد: در نشست سوم بحث مبادلات مالی تحریم ناپذیر مطرح شد. یکی از فشارهای مهم تحریم‌ها مساله جابجایی پول است. با استفاده از روش‌های نوین مبادلات مالی می‌توان فشار این تحریم‌ها را کاهش داده و تجارت منطقه‌ای را انجام داد. در نشست چهارم و پنجم، به ترتیب به «تجارت با عراق و سوریه» و «تجارت با افغانستان و پاکستان» و ظرفیت‌های این دو حوزه پرداخته شد. ما در مورد عراق ظرفیت‌های زیادی داریم که هنوز فعال نشده‌است و در مورد سوریه نیز عملاً کار خاصی انجام نشده‌است. شهید سلیمانی همواره تاکید بسیاری داشتند بر اهمیت کار اقتصادی در محور مقاومت و حتی دفتر اقتصادی در سوریه تأسیس نمودند. باید تجارت با این کشورها را تسهیل نمود. نشست ششم تجارت منطقه‌ای برق بود که در این حوزه نیز با شناخت ظرفیت‌ها، تقویت زیرساخت‌ها و ایجاد سازوکارهای درست همکاری منطقه‌ای، اقدامات مؤثری را می‌توان انجام داد.
تجارت ایران با کشورهای همسایه به مراتب کمتر از ظرفیت‌هاست
غضنفری ادامه داد: توجه به آمارهای تجارت ایران با کشورهای همسایه و منطقه نشان از این دارد که در این زمینه بسار عقب هستیم و از ظرفیت‌ها استفاده نکرده ایم. واردات پاکستان در طول سال ۵۰ تا ۶۰ میلیارد دلار است. در این ۵۰ تا ۶۰ میلیارد سهم ما تنها ۵۰۰ میلیون دلار است. این آمار نشان‌دهنده عدم موفقیت حوزه تجارت ما در کار با پاکستان است. در مورد عراق در سال ۲۰۱۹، ۶۰ میلیارد دلار بوده‌است. سهم ما از این تجارت تنها ۶ میلیارد دلار است. اگرچه آمارهای غیررسمی تا ۱۰ میلیارد دلار هم مطرح می‌شود. واردات افغانستان ۷ میلیارد دلار است. سهم ایران از این تجارت ۱.۲ میلیارد دلار است. ما اولین صادرکننده به افغانستان هستیم اما باز هم سهم کمی از بازار افغانستان داریم. بنابراین ما تنها تأمین‌کننده ۱۰ تا ۲۰ درصد نیاز منطقه هستیم که با توجه به موقعیت جغرافیایی و ظرفیت‌های ایران بسیار اندک است.
وی تصریح کرد: با بررسی آمارهای مربوط به سال ۹۲ تا ۹۸ می‌توان دریافت که از سال ۹۶ تا به امروز، صادرات ما به کشورهای همسایه در مقایسه با سایر کشورها فزونی پیدا کرده‌است. به این معنی که ما به سمت تجارت منطقه‌ای رفته‌ایم. اما از طرفی مجموع صادرات ما به کشورهای جهان کاهش یافته‌است. به عنوان مثال در سال ۹۶، حجم صادرات ما به کشورهای همسایه ۲۳ میلیارد دلار بوده‌است و همین مقدار نیز صادرات فرامنطقه‌ای داشته‌ایم که جمعاً به ۴۶ میلیارد دلار رسیده است. اما این میزان در سال ۹۳ و ۹۴ به بیشینه خود رسیده و تا ۹۹ کاهش یافته‌است. در مورد واردات می‌توان گفت هم از همسایگان واردات کمتری داشته‌ایم و هم از سایرین. در بهترین حالت سال ۹۳، ۵۳ و سال ۹۴، ۵۴ میلیارد دلار بوده‌است و در سال‌های بعد به ۴۳ میلیارد دلار کاهش یافته‌است. با جمع نمودن این اعداد می‌توان دریافت که حجم تجارت ما در سال‌های اخیر روند کاهشی داشته‌است.
ظرفیت تجارت منطقه‌ای ایران بیش از دو برابر وضع موجود است
عضو کمیته علمی همایش سالانه اقتصاد مقاومتی با تاکید بر اینکه در توسعه تجارت باید به سمت واردات هم توجه شود گفت: وارداتی که من با آن موافقم و می‌تواند پیشران توسعه کشور باشد، واردات کالاهای سرمایه‌ای و مواد اولیه است. واردات کالاهای لوکس و مصرفی اقدام نادرست و مخربی است. باید واردات پشتیبان تولید باشد. واردات در حوزه‌هایی باید انجام شود که بتواند موتور محرک تولید باشد.
وی گفت: در شرایط تحریمی یکی از راهکارهای مؤثر در حفظ اشتغال کشور صادرات است. کشورهای منطقه به لحاظ نزدیکی فرهنگی ملی و زبانی فرصت‌های زیادی دارند که می‌توان از آن‌ها استفاده نمود. دلیل بسیاری از عدم موفقیت‌های ما در تجارت منطقه‌ای مشکلات داخلی ما مانند روندهای معیوب گمرکی، استاندارد پایین تولیدات ما و … است. با رفع موانع به سادگی می‌توان تجارت منطقه‌ای ایران را به دو برابر مقدار فعلی افزایش داد. کشور ترکیه تاکنون در حوزه تجارت منطقه‌ای از ما پیشی گرفته‌است و اگر اقدامات لازم انجام نشود در آینده کشورهای دیگر نیز در رقابت با ما پیروز خواهند شد.