خبرگزاری مهر - گروه استانها: طی روزهای گذشته اداره کل فرهنگ و ارشاد خراسان شمالی از حضور ۸ کتابفروشی خراسان شمالی در «طرح زمستانه کتاب» خبر داد.
رضا رضایی، معاون امور فرهنگی و رسانه‌ای اداره کل فرهنگ و ارشاد خراسان شمالی در تشریح این خبر اظهار کرد: سقف خرید برای هر خریدار در طرح زمستانه کتاب ۹۹، همچون طرح پاییزه ۲ میلیون ریال است و خریداران می‌توانند در این طرح از ۲۵ درصد یارانه خرید کتاب نیز بهره‌مند شوند.
وی افزود: به منظور رعایت پروتکل‌های بهداشتی در شرایط شیوع و گسترش ویروس کرونا و رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی، خریدهای غیرحضوری نیز در قالب این طرح با ثبت اطلاعات مربوطه در پنل از سوی کتابفروشی‌ها پوشش داده می‌شود.
رضایی ادامه داد: با اجرای طرح زمستانه کتاب و با پرداخت یارانه از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، علاوه بر حمایت از صنعت نشر و کتابفروشی‌های استان که در دوران شیوع کرونا دچار رکود کسب و کار شدند، شاهد گسترش فرهنگ کتابخوانی در بین خانواده‌ها نیز خواهیم بود.
وی در انتها با تاکید بر اینکه ارائه تخفیف در این طرح تنها شامل کتاب‌های چاپی است و سایر کالاهای فرهنگی عرضه شده در کتابفروشی را شامل نمی‌شود، گفت: کتابفروشی‌های مشارکت‌کننده در طرح تا زمان به اتمام رسیدن یارانه اختصاصی ملزم به ارائه تخفیف به مشتریان هستند.
اما جدای این اقدام کوتاه مدت برای چند کتابفروشی محدود خراسان شمالی، می‌بایست اقدامات جدی تری برای این صنف رقم بخورد زیرا با شیوع کرونا و از سوی دیگر افزایش فروش‌های مجازی آن هم با تخفیف‌های بسیار بالا، مشکلات کتابفروشان بسیار گسترده‌تر از قبل شده.
دست کتابفروشان تهرانی در جیب شهرهای کوچک
به این منظور پای درد و دل کتابفروشان نشستیم. یکی از این افراد در گفتگو با مهر اظهار کرد: اعمال تخفیف‌های مضاعف در طول برگزاری طرح، مخصوصاً از سوی ناشر کتابفروشان و کتابفروشان سرشناسِ که عمدتاً تهرانی هستند مشکلات زیادی را به وجود آورده است.
این کتاب فروش بجنوردی ادامه داد: این افراد با توجه به فعالیت تبلیغاتی قابل توجهی که در فضای مجازی دارند به سایر کتابفروشان آسیب وارد می‌کنند.
وی ایجاد توقع در مشتری را دیگر آسیب اعمال تخفیف‌های نامتعارف کتابفروشان عنوان کرد و افزود: تخفیف برای کالاهای دیگر همیشه از سوی تأمین‌کننده اعمال می‌شود و نه از سوی عرضه‌کننده؛ اما این وضعیت در حوزه نشر دیده نمی‌شود و ناشران حتی با کسب مجوز از اتحادیه با اعمال تخفیف مضاعف در زمان معین، موافقت نمی‌کنند.
تخفیف‌ها از کجا آب می‌خورد؟
یکی دیگر از کتاب فروشان بجنوردی در گفتگو با مهر از خواسته‌های نامتعارف ناشران پرده برداشت و اظهار کرد: تخفیف‌های کم و زیاد تبدیل به یک معضل جدی در بین کتابفروشان شده است.
وی افزود: فردی از استان سعی داشت با تخفیف بسیار بالا از ما تعداد زیادی کتاب بخرد که با آن موافقت نکردم اما اندکی بعد از دفتر نشر تماس گرفتند که باید این تعداد بالای کتاب را با تخفیف بفروشی در غیر این صورت مشتری کتاب را از جای دیگر می‌خرد.
حذف حلقه کتابفروشان توسط ناشران
از سویی دیگر با شیوع کرونا بازار فروش‌های مجازی داغ‌تر شد؛ اما این سیستم آسیب‌های کتابفروشان را خصوصاً در شهرهای کوچک دو چندان کرد. یکی از کتابفروشان بجنوردی در این خصوص به خبرنگار مهر گفت: آنچه که پیداست نمایشگاه مجازی کتاب تهران به دهان ناشران محترم مزه کرده و از آنجایی که راه ساده‌تر و بی دردسری را برای ارائه کتاب‌های خود پیدا کرده‌اند، از این پس شاهد آن خواهیم بود که در نمایشگاه‌های مجازی کتاب، بدون واسطه، کتاب‌هایشان را عرضه کرده و کتاب فروشان را از این عرصه خارج خواهند کرد.
وی افزود: اینکه ناشران بتوانند فروش آنلاین داشته‌باشند، اتفاق خوبی است اما مشکل این شیوه در عرضه عنوان‌های درهم‌برهم کتاب سالم، قاچاق و کتاب‌سازی با تحفیف‌های عجیب و غریب ۲۵ تا ۳۰ درصد است.
این کتاب‌فروش تصریح کرد: در این شرایط همین ناشران با ۲۵ درصد تخفیف کتاب را در اختیار کتابفروشان قرار می‌دهند و همزمان با ۲۵ درصد تخفیف تک‌فروشی کتاب را در سایت نشر، عرضه می‌کنند و انتظار دارند کتاب‌فروش برای فروش این کتاب‌ها تلاش ویژه داشته باشد.
وی ادامه داد: به این ترتیب اگر کتاب فروش بدون هیچ سودی کتاب را بفروشد در بهترین حالت ضرر نکرده است.
این فعال حوزه کتاب بیان داشت: این روند برای مخاطب توقع ایجاد می‌کند تا کتاب‌فروش هم تخفیف مازادی در نظر بگیرد چراکه تصور می‌کند، وقتی ناشر با ۲۵ درصد تخفیف به فروش آنلاین اقدام کرده، کتاب‌فروش سود خارق‌العاده‌ای می‌برد و درخواست تخفیف بیشتری دارند.
طرح‌های فصلی دوای درد کتابفروشان
حسین فرخنده، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان شمالی نیز در گفتگو با مهر در این خصوص اظهار کرد: به علت شیوع کرونا خریدهای مجازی نه فقط در حوزه کتاب بلکه در تمام کالاها افزایش پیدا کرده است.
وی افزود: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تدابیری برای کتابفروشان داشته است؛ یکی از آن‌ها یارانه‌های فصلی است که در اختیار کتابفروشان قرار می‌گیرد که در قالب طرح‌هایی مانند زمستانه کتاب اجرایی می‌شود.
فرخنده تصریح کرد: میزان تخفیف در این بازه را وزارت فرهنگ و ارشاد به کتابفروشی پرداخت می‌کند.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان شمالی با اشاره به ضرر زیاد بخش‌های فرهنگی در دوران کرونا، گفت: وزارت فرهنگ افراد واجد شرایط را به سمت استفاده از تسهیلات کرونایی سوق داد تا بخشی از خسارت‌ها جبران شود.
وی افزود: در فروش فصلی کتاب رشد خوبی داشتیم و امیدواریم کتابفروشان بتوانند از آن استفاده مناسب را ببرند.
فرخنده ادامه داد: ناشران در نمایشگاه‌ها کتاب‌های خود را عرضه می‌کنند؛ از سوی دیگر ظرفیت‌های فروش تغییر کرده است و کتابفروشان باید از ظرفیت فضای مجازی برای فروش استفاده کنند و چاره دیگری وجود ندارد.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان شمالی در انتها گفت: کرونا یک انتخاب نبود و یک اجبار است لذا مجبوریم سیستم‌های فروش را تغییر دهیم.
بدیهی است در شرایط کرونا میزان توجه به کتابفروشان باید بیشتر شود؛ اما به بهانه فروش مجازی نباید جیب این صنف را خالی تر از قبل کرد زیرا با این اتفاق در آینده‌ای نه چندان دور میزان مطالعه کتاب از این مقدار نیز کمتر خواهد شد.