خبرگزاری مهر، گروه استانها: نزدیک به دو دهه است که خشکسالی و همچنین سرمازدگی سبب شده تا کشاورزی استان سمنان با خسارات زیادی روبرو شود این موضوع باعث شده تا اهمیت حرکت کشاورزی به سمت مدرنیزه و اجرای طرح‌های آبیاری نوین در کنار برنامه‌ریزی و شناخت مزیت‌های هر بخش و شهرستان مورد اهمیت قرار گیرد.
برای درک اهمیت حرکت کشاورزی استان سمنان به سمت فناوری و اجرای طرح‌های نوین آبیاری و اجرا در سطح، کافی است بدانیم که در سال گذشته و در همین ایام باغداری استان از بابت سرمازدگی فقط ۴۵۰ میلیارد تومان ضرر کرده و خشکسالی هزاران میلیون تومان پول را از جیب کشاورزان ربوده است.
یکی از اقدامات خوب جهاد کشاورزی اما ترویج آبیاری نوین و کشاورزی گلخانه‌ای و هیدروپونیک و آیروپونیک است. کارشناسان معتقد هستند اگر بتوانیم بر خشکسالی و سرمازدگی که دو پدیده ناشی از تغییرات اقلیمی هستند غلبه کنیم خواهیم توانست اقتصاد کشاورزی‌مان را در استان سمنان تقویت کنیم. اقتصادی که این روزها شکننده است از سوی دیگر تعامل دانشگاه، جامعه و همچنین تولید می‌تواند راهکارهای نوینی را برای مقابله با خشکسالی و سرمازدگی به ما ارائه کند تا بتوانیم از پس مشکلات و موانع بر سر راه ارتقای اقتصادی کشاورزی بربیاییم.
توسعه آبیاری نوین در استان سمنان
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان سمنان با بیان اینکه سامانه‌های نوین آبیاری در بیش از ۳۶ هزار هکتار از اراضی کشاورزی استان اجرایی شده که نسبت به سال‌های قبل از رشد ۱۰۰ درصدی برخوردار بوده است، گفت: تا سال ۹۲ سامانه‌های نوین آبیاری فقط در ۱۶ هزار هکتار از اراضی کشاورزی استان سمنان اجرایی شده بود در صورتی که تا بهمن ماه ۹۹ شاهد افزایش بیش از ۲۰ هزار هکتاری اراضی کشاورزی مجهز به سیستم‌های نوین آبیاری در استان هستیم.
سید حسن میرعماد با بیان اینکه سطح اراضی کشاورزی مجهز به سامانه‌های نوین آبیاری به ۳۶ هزار و ۳۵۲ هکتار افزایش یافته و همچنان نیز برنامه‌ریزی‌های لازم برای استمرار روند ادامه دارد، بیان کرد: از میان مدل‌های مختلف سامانه‌های نوین آبیاری در ارزیابی کشاورزی استان سمنان، مدل قطره‌ای بیشترین سهم را داشته و تا کنون بیش از ۲۲ هزار و ۶۳۵ هکتار از این اراضی در استان سمنان به سیستم آبیاری قطره‌ای مجهز شده‌است.
وی با بیان اینکه تا بهمن ماه امسال در حدود هفت هزار و ۷۲۹ هکتار از اراضی کشاورزی استان سمنان نیز سیستم آبیاری بارانی اجرا شده است از سوی دیگر بیش از پنج هزار و ۹۹۸ هکتار از اراضی کشاورزی استان سمنان نیز تاکنون مجهز به سامانه آبیاری کم‌فشار شده و در بیش از یک هزار و ۵۰ هکتار از اراضی کشاورزی استان سمنان نیز انواع مختلف سامانه‌های نوین آبیاری در دست اجرا است.
توسعه کشت گلخانه‌ای
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان سمنان همچنین از افزایش سطح زیرکشت گلخانه‌های استان نیز خبر داد و گفت: خوشبختانه با تسهیلاتی که در اختیار بهره برداران قرار گرفته و حمایتی که صورت می‌گیرد، کشت گلخانه‌ای در استان طی سال‌های اخیر توسعه خوبی یافته است.
میرعماد افزایش بهره‌وری در واحد سطح و همچنین مدیریت آب را دو ویژگی بزرگ کشت گلخانه‌ای یاد کرد و بیان داشت: افزایش سطح کشت گلخانه‌ای در این استان به وسعت ۱۷۸ هکتار تا پایان کار دولت دوازدهم در تمام سطح استان سمنان دنبال می‌شود همچنین باید گفت کشت گیاهان دارویی نیز به مثابه یک کشت جایگزین و کم آب بر در استان دنبال و به خصوص در شرق استان سمنان مانند کالپوش و… عملیاتی شده است.
وی سومین راه حل را توسعه کشت در اراضی شیب دار دانست و با بیان اینکه این نوع کشت به خصوص در زمینه گل‌محمدی و گیاهانی که دارای ارزش افزوده اقتصادی بالایی هستند، ضرورت دارد، بیان کرد: جهاد بیش از ۱۳۰ کارشناس پهنه را در سراسر استان دارد تا رابط بین کشاورزان و مرکز تحقیقات کشاورزی باشند و کشاورزان را آگاه سازند.
حرکت به سمت همراهی مراکز دانشگاهی و ترویج
کارشناس کشاورزی در گفتگو با خبرنگار مهر، با بیان اینکه حرکت به سمت کشاورزی نوین با همراهی دانشگاه‌ها و مراکز علمی یکی از مهمترین اقداماتی است که باید صورت گیرد، گفت: خشکسالی و سرمازدگی همیشگی نبوده‌اند و پدیده‌هایی نوین هستند امروز اگر از باغداران قدیمی تر بپرسید که سرمازدگی را به یاد دارند قطعاً خواهند گفت خیر؛ این موضوع مانند سرطان محصول شهر نشینی و دست کاری در طبیعت است و لذا آشتی با طبیعت می‌تواند آن را کاهش دهد.
مرتضی عامری با بیان اینکه متأسفانه برنامه عملیاتی درستی درباره مقابله با مشکلات متعدد کشاورزی در استان سمنان دیده نمی‌شود، بیان کرد: جهاد انصافاً در راستای ترویج کشت گلخانه‌ای و آبیاری نوین اقدامات خوبی کرده که شاید در تمام این دو دهه نشده بود اما آیا این موضوع کافی است؟ آیا نباید علم را نیز به کشاورزی امروز گره زد؟
وی با بیان اینکه مرکز تحقیقات کشاورزی بزرگترین تحقیقات و یافته‌ها را برای مقابله با سرمازدگی و خشکسالی دارد که از جمله آنها کشت نهال‌های دیر گل ده و یا مقاوم نسبت به سرما است که از ۲۰ فروردین به بعد گل می‌دهند اما چرا این طرح‌ها اجرا نمی‌شود؟ افزود: دو دلیل دارد نخست اینکه جهاد در زمینه ترویج ضعیف عمل می‌کند و ثانیاً محصولات این نوع اقلام دیر به بازار رسیده و در نتیجه آن بازار گران اول فصل را از دست می‌دهد در نتیجه باغدار رغبت به کشت نمی‌کند.
شناخت مزیت‌های کشاورزی
استاد دانشگاه با بیان اینکه ما مزیت شناسی درستی را درباره محصولات کشاورزی نداشته‌ایم که به یک برنامه مدون برسیم، گفت: استان سمنان به خصوص در شاهرود و میامی دارای خاک حاصل خیر و محصولات کشاورزی بسیار خوبی است اما تاکنون اولویت‌بندی صورت نگرفته که کدام ظرفیت ما در بخش کشاورزی باید نمادسازی یا بِرَند سازی شود. انگور شاهرود یا عدس کالپوش، فلفل فرومد، سیب سرخ بکران و کوهان و … در زمره محصولاتی هستند که می‌توانند بِرند شوند اما هنوز به این نقطه نرسیده‌ایم. این مهم از طریق نمایشگاه‌های روستایی با هدف ترویج تولیدات و برند سازی آنان میسر می‌شود.
مهدی کریمی بیان کرد: به دلیل اینکه هنوز بانک اطلاعاتی این محصولات آماده نیست ما به جای شناساندن محصولاتمان در این سال‌های اخیر تا جایی توانسته‌ایم آب استحصال و محصولات را کشت کرده‌ایم اما نتوانستیم معلوم کنیم که کدام محصول کشاورزی برای ما دارای مزیت است؟
وی افزود: روزگاری بحث زردآلوی شاهرود مطرح شد یک‌باره همه به سمت کشت این محصول هجوم آوردند روزی دیگر پسته و از سال بعد محصول دیگر لذا این شرایطی است که ما با آن روبرو هستیم حال‌آنکه تشکیل بانک اطلاعاتی می‌تواند اولویت‌های سرمایه‌گذاری در یک بخش خاص را در نظر بگیرد تا شهرک صنعتی تقویت شود و بتوانیم به نتیجه دلخواه برسیم.
ترویج معضل اصلی استان سمنان
دیگر کارشناس اقتصادی و فعال حوزه کشاورزی با بیان اینکه مشکل امروز کشاورزی نوین چه در بخش آبیاری و چه در بخش کشت نهال‌های جدید و روش‌های نوین کشاورزی موضوع ترویج است، گفت: درست است که جهاد کارشناسان پهنه‌ای را در سراسر استان دارند اما متأسفانه این افراد دچار آفت کار اداری شده‌اند و دیگر جهاد با گذشته تفاوت‌های بسیاری کرده است.
علی رضا حاج محمدی با بیان اینکه در گذشته کارمند اصلی جهاد را نمی‌توانستیم در اداره پیدا کنیم زیرا یا در بی ارجمند گندم درو می‌کرد یا در زمان فراغتش به روستاییان آموزش می‌داد امروز اما آنچنان فرهنگ میز نشینی در جهاد رسوخ کرده که شما کارشناسان پهنه را هم در اراضی که مشغول به کار هستند مشاهده نمی‌کنید چه برسد که به کارمندان رسمی اداره جهاد. این یک معضل بزرگ است زیرا کارشناسان پهنه اصلاً دل به کار نمی‌دهند و انگار با زور سرنیزه در پهنه‌ها هستند.
وی با بیان اینکه طرود هم اکنون کارشناس پهنه‌ای دارد که فکر نمی‌کنم اصلاً طرود را دیده باشد! بیشتر کارشناسان پهنه‌ای که در مدیریت آشنا دارند فقط از نظر اسمی به پهنه می‌روند و شما همین امروز هم با اداره جهاد تماس بگیرید می‌توانید آنها را بیابید در حالی که در اسم کارشناسان پهنه مراکز هستند.
ترویج تعطیل باشد آبیاری نوین هم فایده ندارد
این کارشناس کشاورزی که هم خود کشاورزی دارد و هم مدرک کارشناسی از دانشگاه؛ ادامه می‌دهد: وقتی ترویج تعطیل باشد یعنی یافته‌ها و ره آورد های علمی به سطح کشت نمی‌رسد وقتی ره آورد علمی نرسد شما اگر تمام ۱۹۸ هزار هکتار اراضی کشاورزی کل استان سمنان و تمام کویر را هم آبیاری قطره‌ای و گلخانه‌ای کنید فایده‌ای ندارد زیرا در سایه ره یافت‌های علمی است که می‌توانید در وهله نخست مزیت‌های اقتصادی هر کشت را بشناسید و ثانیاً برای آن برنامه‌ریزی کنید وگرنه اجرای سیستم‌ها بدون برنامه‌ریزی چه فایده‌ای دارد؟
حاج محمدی با بیان اینکه این روزها سیستم جهاد و دانشگاه کشاورزی لنگ می‌زند، بیان کرد: ما از لحاظ یافته‌های علمی و کارشناسان خوب اصلاً چیزی کم نداریم اما نتوانسته‌ایم اینها را به درستی به کار بگیریم و لذا در همه جا دچار آفت هستیم. کسی که کار درست را می‌داند در یک روستای دور افتاده استعداد خود را هدر می‌دهد آن‌کس که با رابطه بر سر کار آمده در جهاد مرکز پشت میز نشسته است این جهاد تا زمانی که آن جهاد قدیم نشود، هیچ فایده‌ای ندارد.
آنچه از صحبت مسئولان و کارشناسان بر می‌آید تلاش برای توسعه کشت‌های نوین و آبیاری نوین به خوبی در استان سمنان انجام شد اما اگر برنامه‌ریزی درست و همچنین ترویج مناسب درباره آن صورت نگیرد، کمترین راندمان را خواهد شد. در خاتمه باید گفت خبرنگار مهر، برای راستی آزمایی اظهار نظر کارشناس مذکور طی تماس تلفنی هم با طرود و هم با جهاد کشاورزی شاهرود دریافت که کارشناس پهنه این روستا تنها در نام مشغول به فعالیت بوده و ماهی یک بار هم به این روستا سر نزده است و فقط به واسطه آشنایانی که در جهاد شاهرود دارد، در این اداره مشغول به کار است.