به گزارش خبرگزاری مهر، حمید فدایی در حاشیه بازدید از روند مرمت بخشی از آثار باقیمانده در محوطه شهر استخر، با بیان اینکه شهر «استخر» از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین محوطه‌های تاریخی ایران و استان فارس به شمار می‌رود، گفت: به دلیل اینکه بخشی از رویدادهای دوران پس از هخامنشی و پس از از بین رفتن شهر پارسه را می‌توان در این محوطه جستجو و دنبال کرد راه اندازی این پایگاه در این مجموعه را پر اهمیت خواند.
فدایی گفت: با توجه به وجود آثار متعدد از دوره‌های بعد از هخامنشی به صورت ممتد تا دوره‌های متاخر اسلامی در شهر استخر و نیز کاووش آثار مستند که نشان دهنده سکونت در هزاره ۴ و ۵ قبل از میلاد در این محوطه است، ضرورت و اهمیت حفاظت، نگهداری و مستند نگاری در این محوطه را ضروری کرده است.
وی با اشاره به وسعت ۷۰ هکتاری محوطه تاریخی استخر، افزود: مستند نگاری شامل تهیه نقشه‌های توپوگرافی این منطقه و مستند نگاری آثار کاووش شده و آثار سنگی موجود با استفاده از فناوری‌های نوین مثل اسکنرهای نوری و اسکن لیزرها از شاخص‌ترین فعالیت‌های در حال انجام در این محوطه است.
مدیر پایگاه جهانی تخت جمشید همچنین ساماندهی و احیای مسیر بازدید، برای دسترسی به آثار موجود و نور پردازی و مانیتورینگ در شب و مرمت آثار سنگی شاخص در این مجموعه را از دیگر فعالیت‌های حفاظتی و مرمتی در این محوطه ذکر کرد.
کارشناس باستان شناسی پایگاه میراث جهانی تخت جمشید نیز گفت: استخر در لغت به معنای انبار آب یا شهر شاه است و اولین بار این نام در متون پهلوی به نام شهرستان‌های ایران شهر و نیز در کتیبه‌ای در کاخ تچر تخت جمشید حک شده است.
فضل الله حبیبی خاطرنشان کرد: رشد و شکوفایی شهر استخر مربوط به دوره قبل از ساسانی و فرا هخامنشی است و بر اساس احتمالات مرکزیت پارس را در آن دوران داشته است.
وی به جرز سنگی و قلمه ستون با سرستون گاو که تنها آثار شاخص و بازمانده در محوطه هست اشاره و اضافه کرد: به اعتقاد برخی مورخان این دو اثر مربوط به قدیمی‌ترین مسجد ایران است و متعلق به دوره فراهخامنشی است.
این باستان شناس گفت: این دو اثر تنها بخش باقیمانده از شبستان ۴۹۰۰ متر مربعی مسجدی‌ست که بالغ بر ۱۲۸ ستون داشته است. وی افزود: بر اساس کاووش‌های انجام شده در بازه زمانی ۱۳۱۳ تا ۱۳۱۵ توسط هرتسفلد و اشمیت در شمال و شمال غربی محوطه و آثار سنگی و سفالی بدست آمده در این محوطه، دوره ساسانی دوران شکوفایی شهر استخر بوده که تا دوره‌های اسلامی ادامه داشته است.
کارشناس باستان شناسی پایگاه جهانی تخت جمشید همچنین گفت: بر اساس همان مستندات، شهر استخر بخش عامه نشین دوران هخامنشی بوده است.