به گزارش خبرنگار مهر، از اواخر سال ۹۸ و اوایل سال ۹۹ که بازار سرمایه با اقبال عمومی مواجه شده و به رشد باورنکردنی در جذب سرمایه‌های مردمی و سرگردان دست یافت، محمد اسلامی وزیر راه و شهرسازی نیز در اوایل سال گذشته از واگذاری تعدادی از پروژه‌های عمرانی در قالب صندوق پروژه یا سازوکارهای مشابه آن به مردم از محل بازار سرمایه خبر داد.
این اظهارات اسلامی در طی سال گذشته نیز بارها تکرار شد و اعلام کرد: ۱۴ پروژه عمرانی زیرساخت‌های حمل و نقلی از محل بازار سرمایه تأمین مالی می‌شود.
رئیس سابق سازمان بورس: سازوکار تأسیس صندوق‌های پروژه محور در شورای عالی بورس تصویب شد
همچنین حسن قالیباف اصل رئیس سابق سازمان بورس و اوراق بهادار شهریور سال گذشته از تعیین سازوکار صندوق‌های پروژه در شورای عالی بورس خبر داد و در خصوص تأسیس شرکت‌های سهامی عام پروژه محور، ابراز داشت: تأسیس این شرکت‌ها در راستای تأمین مالی پروژه‌های سرمایه گذاری در شورای عالی بورس به تصویب رسید.
وی ادامه داد: مقرر شده تا شرکت‌های تأمین سرمایه و سهامداران عمده پروژه‌های خود را در قالب یک شرکت سهامی عام در سازمان به ثبت برسانند. پس از ثبت شرکت‌ها به عنوان سهامی عام، سهامدار عمده می‌تواند ۵۰ الی ۶۰ درصد از سرمایه خود را به بازار وارد کند و بلافاصله پس از پذیرش در فرابورس و بازگشایی نماد، معامله صورت می‌گیرد.
مدل آزمایشی موفق: قطعه گرمسار-سمنان آزادراه حرم تا حرم
یک شرکت تأمین سرمایه وابسته به بانک تخصصی بخش مسکن نیز سال گذشته نسبت به راه اندازی یک صندوق پروژه برای تأمین مالی قطعه گرمسار-سمنان از آزادراه حرم تا حرم اقدام کرد و توانست در یک روز ۳۰۰ میلیارد تومان از یونیت‌های مربوط به این صندوق را به فروش رسانده هزینه احداث این زیرساخت حمل و نقلی را تأمین مالی کند.
وزیر راه: راه آهن بیرجند-یونسی از بورس تأمین مالی می‌شود
وزیر راه و شهرسازی در بهمن ماه سال قبل از عرضه پروژه راه آهن بیرجند-یونسی به عنوان بخشی از خط آهن استراتژیک چابهار-سرخس در بازار سرمایه خبر داد که این مهم تا کنون اتفاق نیفتاده است.
این در حالی است که در اغلب کشورهای دنیا تأمین مالی بخش مولد اقتصادی از طریق بازارهای سرمایه و به‌واسطه عرضه اولیه شرکت‌ها و پروژه‌ها انجام می‌شود. به بیان دیگر، یکی از نقش‌های اصلی بازارهای مالی در کشورهای پیشرفته، تأمین مالی برای پروژه‌ها و شرکت‌هایی است که به تازگی می‌خواهند وارد فعالیت اقتصادی شوند.
مردم را به جای دعوت به سرمایه گذاری در صندوق‌ها، به خرید و فروش مستقیم سهام تشویق کردند
بر خلاف این رویه متداول اما در کشور ما، از ابتدای سال گذشته، بازار سرمایه با دعوت از مردم، به جای عمق بخشی به بازار و تأمین مالی بخش مولد اقتصاد، به رونق بازار ثانویه و خرید و فروش سهام سوق پیدا کرد. در حالی که در بازارهای مالی بین‌المللی، ورود به بازار ثانویه و خرید و فروش سهام، تنها برای کارشناسان متخصص امکان پذیر بوده و مردم عادی سرمایه خود را صرفاً در بازار اولیه که متعلق به تأمین مالی تولید است وارد می‌کنند.
انتقال ریسک معامله مستقیم سهام در بورس به صندوق‌های سرمایه گذاری
صندوق‌های سرمایه گذاری پروژه محور که مجوز تأسیس آنها در شورای عالی بورس مصوب و صادر شد، می‌تواند بستری را فراهم کند تا مردم به جای حضور در بازار پر ریسک ثانویه و متحمل شدن زیان مالی به واسطه نداشتن دانش و تخصص کافی، در بخشی از بازار با درصد ریسک پایین‌تر سرمایه گذاری کرده و علاوه بر این که نارضایتی‌های اجتماعی ناشی از نوسانات ذاتی بازار ثانویه اتفاق نمی‌افتد، بخش مولد اقتصادی بتواند بحران تأمین مالی خود را مرتفع کند تا به این واسطه اقتصاد کشور، خود را بازیابی کند؛ چیزی شبیه ساختار صندوق‌های سرمایه گذاری با درآمد ثابت که سرمایه گذاران اگرچه ممکن است از سودهای کمتری نسبت به خرید و فروش مستقیم سهام برخوردار شوند، اما با حداقل ریسک می‌توانند به سود بیشتری از سپرده‌های بانکی دست یافته و ریسک کاهش ارزش سهام را به صندوق منتقل کنند.
کارشناس اقتصاد حمل و نقل: توسعه زیربناهای حمل و نقلی را می‌توان مردمی کرد
د رهمین ارتباط، محمد جواد شاهجویی، کارشناس اقتصاد حمل و نقل در گفت وگو با خبرنگار مهر در خصوص صندوق‌های پروژه اظهار داشت: در حال حاضر تنها بخشی از توسعه زیربناهای حمل و نقلی که مردم یا در تأمین مالی اصل آن یا سود آن شریکند، بخش آزادراهی است که یا از محل سرمایه گذاری در احداث آن یا از محل پرداخت عوارض تردد از آزادراه‌ها که به بازگشت اصل و سود سرمایه منجر می‌شود، این اتفاق رخ می‌دهد.
وی افزود: این در حالی است که با تسهیل شدن فرآیند تأسیس صندوق‌ها و شرکت‌های پروژه محور، توسعه منطقه‌ای که در سال‌های گذشته با استفاده از بودجه عمرانی مصوب شده در لوایح بودجه سنواتی انجام می‌گرفت، در قالب پروژه‌هایی شفاف و با قابلیت نظارت به مردم و سرمایه گذاران بخش خصوصی واگذار می‌شود.
شاهجویی ادامه داد: همین موضوع، بار مالی پروژه‌های زیربنایی که لازمه پیشرفت در تولید و اقتصاد است را از روی دوش دولت برداشته و علاوه بر آن، به تکمیل پروژه‌های عمرانی سرعت می بخشد. به بیان دیگر علاوه بر اینکه بخشی از کسری بودجه دولت به واسطه انتقال بار مالی پروژه‌های زیربنایی جبران می‌شود، شتاب توسعه اقتصادی که متأثّر از توسعه متوازن زیرساخت‌های حیاتی اقتصاد است هم افزایش می‌یابد.
صندوق‌های بورسی پروژه، جایگزین فاینانس خارجی
وی درباره ضرورت ایجاد صندوق‌های پروژه محور در ساختار بازار سرمایه اشاره کرد و گفت: در شرایطی که دولت به واسطه کسری بودجه امکان تکمیل به موقع پروژه‌های زیربنایی را ندارد و از سوی دیگر شرایط برای ورود سرمایه گذاران خارجی و استفاده از وام‌های بین المللی یا فاینانس و امثال آن وجود ندارد، لازم است زمینه لازم برای ورود مردم به عرصه سرمایه گذاری در پروژه‌های زیربنایی فراهم شود.
هدایت نقدینگی به بورس، کاهش تورم وتکمیل پروژه‌های زیربنایی
وی تأکید کرد: حضور مردم مشروط بر ایجاد اعتماد برای آنها می‌تواند لیست بلندبالای پروژه‌های نیمه تمام عمرانی را سر و سامان داده و زمینه ساز شکوفایی اقتصادی کشور شود. در غیر این صورت و با ادامه روند معمول تأمین اعتبار برای پروژه‌های زیربنایی، تکمیل نشدن پروژه‌های معطل مانده و طولانی‌تر شدن لیست پروژه‌های نیمه تمام عمرانی در کشور اجتناب ناپذیر است.
پژوهشگر اقتصاد حمل و نقل ادامه داد: برای مثال، هم اکنون بیش از ۸۰ پروژه ریلی در کشور وجود دارد که اگر بخواهد با فرآیندهای فعلی تأمین اعتبار شود، بالغ بر ۶۰ سال طول می‌کشد تا تکمیل شوند. آن هم در صورتی که در این مدت پروژه جدیدی به مجموع پروژه‌های ریلی اضافه نشود. در حالی که ورود مردم و بخش خصوصی به فرآیند تأمین مالی و حتی ساخت و بهره برداری از این پروژه‌ها می‌تواند نیاز به یک شبکه ریلی منطبق با استعدادهای اقتصادی کشور را در مدت زمانی کوتاه به صورت کامل مرتفع کند.
این کارشناس اقتصادی از دیگر فواید انتقال پروژه‌های عمرانی به بازار سرمایه را هدایت نقدینگی به بورس دانست و افزود: در سال گذشته مطابق با اعلام بانک مرکزی، به صورت میانگین ماهانه ۷۴ هزار میلیارد تومان به حجم نقدینگی کشور به واسطه اعطای سود سپرده تسهیلات بانکی افزوده شده است؛ از آنجایی که این میزان رشد نقدینگی به سمتی درست هدایت نمی‌شود، موجب ایجاد تورم شده است؛ در حالی که با همین حجم از افزایش نقدینگی در طول یک ماه، می‌توان پروژه‌های ریلی مهم از جمله خط آهن چابهار-سرخس، رشت-آستارا، کرمانشاه-خسروی، شلمچه-بصره و رشت-کاسپین را تأمین مالی کرده و از این طریق هم نیاز زیرساختی کشور را تأمین و هم سودآوری مولد برای مردم و سرمایه گذاران ایجاد کرد.