به گزارش خبرنگار مهر، روزه داران در ماه مبارک رمضان از اذان صبح تا اذان مغرب باید از برخی کارها اجتناب کنند تا روزه آنان باطل نشود و در صورت انجام بعضی کارها، روزه شخص روزه دار باطل می‌شود، خوردن و آشامیدن، جماع، استمناء، دروغ بستن به خدا و پیغمبر و جانشینان پیغمبر علیهم السلام، رساندن غبار غلیظ به حلق، فرو بردن تمام سر در آب، باقی ماندن بر جنابت و حیض و نفاس تا اذان صبح، اماله کردن با چیزهای روان و قی کردن از جمله چیزهایی است که روزه را باطل می‌کند و غالباً مراجع تقلید بر آن اتفاق نظر دارند.
حضرت آیت الله خامنه‌ای:
سوال ۱۶۴. داروهای مخصوصی برای معالجه بعضی از بیماری‌های زنان وجود دارد (شیاف های روغنی) که در داخل بدن گذاشته می‌شود، آیا استفاده از آن موجب بطلان روزه می‌شود؟
ج) استفاده از آن داروها به روزه ضرر نمی‌رساند.
سوال ۱۶۵- زن متأهلی هستم، در ماه رمضان باردار بوده و روزه داری برایم سخت بود، طبق توصیه‌ای اکثر روزهای ماه مبارک رمضان از شیاف استفاده کردم. آیا قضای این روزها را باید به جا آورم یا خیر؟
ج) اگر شیاف به صورت جامد بوده مانعی نداشته و قضای روزه‌ها واجب نیست.
سوال ۱۶۸. اگر روزه دار به جهت حالت تهوع، قی کند؛ روزه‌اش چه حکمی دارد؟
ج) اگر بی اختیار باشد، اشکال ندارد؛ ولی اگر از روی عمد باشد، روزه را باطل می‌کند.
سوال ۱۷۲. استعمال عطر برای روزه دار، در ماه رمضان چه حکمی دارد؟
ج) استعمال عطر برای روزه دار مستحب است؛ ولی بو کردن گیاهان معطر مکروه است.
حضرت آیت الله صافی گلپایگانی:
مسأله ۱۶۵۴. اماله کردن با چیز روان اگر چه از روی ناچاری و برای معالجه باشد روزه را باطل می‌کند.
مسأله ۱۶۵۵- هر گاه روزه‌دار عمداً قی کند اگر چه به واسطه مرض و مانند آن ناچار باشد، روزه‌اش باطل می‌شود ولی اگر سهواً یا بی‌اختیار قی کند اشکال ندارد.
مسأله ۱۶۵۶- اگر در شب چیزی بخورد که می‌داند به واسطه خوردن آن، در روز بی‌اختیار قی می‌کند، احتیاط واجب آن است که روزه آن روز را قضا نماید.
مسأله ۱۶۵۷- اگر روزه‌دار بتواند از قی کردن خودداری کند، چنان چه برای او ضرر و مشقت نداشته باشد، باید خودداری نماید.
مسأله ۱۶۵۸- اگر مگس در گلوی روزه‌دار برود، چنان چه ممکن باشد، باید آن را بیرون آورد و روزه‌اش باطل نمی‌شود ولی اگر بداند که به واسطه بیرون آوردن آن، قی می‌کند واجب نیست بیرون آوردن و روزه‌اش صحیح است.
مسأله ۱۶۵۹- اگر سهواً چیزی را فرو ببرد و پیش از رسیدن به شکم یادش بیاید که روزه است چنان چه ممکن باشد، باید آن را بیرون آورد و روزه‌اش صحیح است.
مسأله ۱۶۶۰- اگر یقین داشته باشد که به واسطه آروغ زدن، چیزی از گلو بیرون می‌آید، نباید عمداً آروغ بزند بلکه اگر احتمال بدهد بنا بر احتیاط واجب آروغ نزند.
مسأله ۱۶۶۱- اگر آروغ بزند و چیزی در گلو یا دهانش بیاید، باید آن را بیرون بریزد ولی اگر بی‌اختیار فرو رود، روزه‌اش صحیح است.
حضرت آیت الله سیدعلی سیستانی:
مسأله ۱۶۱۵ اماله کردن با چیز روان اگرچه از روی ناچاری و برای معالجه باشد، روزه را باطل می‌کند.
مسأله ۱۶۱۶ هرگاه روزه‌دار عمداً قی کند اگرچه به واسطه مرض و مانند آن ناچار باشد، روزه‌اش باطل می‌شود. ولی اگر سهواً یا بی‌اختیار قی کند، اشکال ندارد.
مسأله ۱۶۱۷ اگر در شب چیزی بخورد که می‌داند به واسطه خوردن آن، در روز بی‌اختیار قی می‌کند، روزه‌اش صحیح است.
مسأله ۱۶۱۸ اگر روزه‌دار بتواند از قی کردن خودداری کند، چنانچه خود به خود انجام شده است به گونه‌ای که عرفاً نگویند فرد، خودش را وادار به قی کردن نموده لازم نیست از آن جلوگیری کند و روزه‌اش صحیح می‌باشد.
مسأله ۱۶۱۹ اگر خرده‌های غذا یا اشیای ریز دیگر، در گلوی روزه‌دار برود، چنانچه به مقداری پایین رفته باشد که به فرو دادن آن خوردن گفته نشود، لازم نیست آن را بیرون آورد، و روزه‌اش صحیح است. و اما اگر به این مقدار فرو نرفته باشد باید آن را بیرون آورد هرچند که این کار متوقف بر قی کردن باشد مگر در صورتی که قی کردن برای او ضرر، یا مشقت زیادی که معمولاً قابل تحمّل نیست داشته باشد و چنانچه آن را قی نکند و فرو برد، روزه‌اش باطل می‌شود، و اگر آن را با قی کردن خارج کند نیز روزه‌اش باطل می‌شود.
مسأله ۱۶۲۰ اگر سهواً چیزی را فرو ببرد و پیش از رسیدن به معده یادش بیاید که روزه است، چنانچه به‌قدری پایین رفته باشد که اگر آن را داخل معده کند به آن خوردن نگویند، لازم نیست آن را بیرون آورد و روزه او صحیح است.
مسأله ۱۶۲۱ اگر یقین داشته باشد که به واسطه آروغ زدن، چیزی از گلو بیرون می‌آید، چنانچه طوری باشد که بر آن قی کردن صدق کند، نباید عمداً آروغ بزند. ولی اگر یقین نداشته باشد اشکال ندارد.
مسأله ۱۶۲۲ اگر آروغ بزند و چیزی در گلو یا دهانش بیاید، باید آن را بیرون بریزد، و اگر بی‌اختیار فرو رود، روزه‌اش صحیح است.
حضرت آیت الله جعفر سبحانی:
مسأله ۱۳۰۹- تنقیه با چیز روان اگرچه از روی ناچاری و برای معالجه باشد، بنا بر احتیاط واجب روزه را باطل می‌کند ولی استعمال شیاف هائی که برای معالجه است، اشکال ندارد.
مسأله ۱۳۱۰- هر گاه روزه دار عمداً قی کند، اگرچه به واسطه مرض و برای رفع مسمومیت و مانند آن ناچار باشد، روزه‌اش باطل می‌شود ولی اگر سهواً یا بی اختیار قی کند، اشکال ندارد.
مسأله ۱۳۱۱- اگر در شب چیزی بخورد که می‌داند به واسطه خوردن آن، در روز بی اختیار قی می‌کند، احتیاط واجب آن است که روزه آن روز را قضا نماید.
مسأله ۱۳۱۲- اگر موجبات قی کردن غیر اختیاری فراهم شد خودداری از آن لازم نیست.
مسأله ۱۳۱۳- اگر مگس در گلوی روزه دار برود، چنانچه به قدری پایین رود که به فرو بردن آن خوردن نمی‌گویند لازم نیست آن را بیرون آورد و روزه او صحیح است. و اگر به این مقدار پایین نرود باید آن را بیرون آورد و چنانچه فرو برد روزه‌اش باطل می‌شود و باید کفّاره هم بدهد.
مسأله ۱۳۱۴- اگر یقین داشته باشد که به واسطه آروغ زدن، چیزی از گلو بیرون می‌آید، نباید عمداً آروغ بزند ولی اگر یقین نداشته باشد، اشکال ندارد.
مسأله ۱۳۱۵- اگر آروغ بزند و بدون اختیار چیزی در گلو یا دهانش بیاید، باید آن را بیرون بریزد و اگر بی اختیار فرو رود، روزه‌اش صحیح است.
مسأله ۱۳۱۶- اگر روزه دار سهواً یکی از کارهائی که روزه را باطل می‌کند انجام دهد و به خیال اینکه روزه‌اش باطل شده، عمداً دوباره یکی از آنها را به جا آورد، روزه او باطل می‌شود.
مسأله ۱۳۱۷- اگر چیزی به زور در گلوی روزه دار بریزند، یا سر او را به زور در آب فرو برند، روزه او باطل نمی‌شود. ولی اگر مجبورش کنند که روزه خود را باطل کند مثلاً به او بگویند اگر غذا نخوری ضرر مالی یا جانی به تو می زنیم و خودش برای جلوگیری از ضرر چیزی بخورد، روزه او باطل می‌شود.
مسأله ۱۳۱۸- روزه دار نباید جایی برود که می‌داند چیزی در گلویش می‌ریزند یا مجبورش می‌کنند که خودش روزه خود را باطل کند و اگر قصد رفتن به چنین مکانی کند خواه برود یا نرود و خواه چیزی در گلویش بریزند یا نریزند، روزه او باطل است.
حضرت آیت الله وحید خراسانی:
مسأله ۱۶۵۳- اماله کردن با چیز روان اگر چه از روی ناچاری و برای معالجه باشد، روزه را باطل می‌کند.
مسأله ۱۶۵۴- هرگاه روزه دار عمداً قی کند. اگر چه به واسطه مرض و مانند آن ناچار باشد - روزه‌اش باطل می‌شود، ولی اگر سهواً یا بی اختیار قی کند اشکال ندارد.
مسأله ۱۶۵۵- اگر در شب چیزی بخورد که می‌داند به واسطه خوردن آن، در روز بی اختیار قی می‌کند، روزه‌اش باطل نمی‌شود، و احتیاط مستحب آن است که روزه آن روز را قضا نماید.
مسأله ۱۶۵۶- اگر روزه دار بتواند از قی کردن خودداری کند، چنانچه برای او ضرر و مشقت نداشته باشد، باید خودداری نماید.
مسأله ۱۶۵۷- اگر مثلاً مگس در گلوی روزه دار برود، چنانچه ممکن باشد بدون قی کردن آن را بیرون بیاورد، باید بیرون آورد، و روزه او صحیح است، ولی اگر ممکن نباشد، چنانچه طوری باشد که به فرو دادنش خوردن صدق می‌کند، باید بیرون آورد هر چند به واسطه قی کردن باشد و روزه‌اش باطل است، و اگر خوردن صدق نمی‌کند، باید بیرون نیاورد و روزه‌اش صحیح است.
مسأله ۱۶۵۸- اگر سهواً چیزی را فرو ببرد و از حلق گذشته باشد و پیش از رسیدن به معده یادش بیاید که روزه است، بیرون آوردن آن لازم نیست و روزه او صحیح است.
مسأله ۱۶۵۹- اگر یقین داشته باشد که به واسطه آروغ زدن، چیزی از گلو بیرون می‌آید، بنا بر احتیاط واجب نباید عمداً آروغ بزند، ولی اگر یقین نداشته باشد اشکال ندارد.
مسأله ۱۶۶۰- اگر آروغ بزند و چیزی در دهانش بیاید، باید آن را بیرون بریزد، و اگر بی اختیار فرو رود، روزه‌اش صحیح است.
حضرت آیت الله جوادی آملی:
مسأله ۱۷۴۰- اماله کردن با چیز روان، اگرچه از روی ناچاری و برای معالجه باشد، روزه را باطل می‌کند و قضا دارد؛ ولی کفاره ندارد؛ اما شیاف با چیز جامد، روزه را باطل نمی‌کند.
مسأله ۱۷۴۱- چیزی را که نمی‌داند مایع یا جامد است، اماله کردن با آن جایز است؛ ولی به احتیاط مستحب، آن را ترک کند.
مسأله ۱۷۴۲- استعمال شیاف جامدی که برای لذت بردن یا تغذیه به کار می‌رود، مثل تریاک و مانند آن، احتیاط واجب ترک آن است؛ ولی روزه با آن باطل نمی‌شود.
مسأله ۱۷۴۳- قی کردن عمدی، روزه را باطل می‌کند.
مسأله ۱۷۴۴- اگر چیزی مانند هسته میوه از حلق خارج شود و قی کردن عمدی بر آن صدق نکند، روزه باطل نمی‌شود.
مسأله ۱۷۴۵- اگر در شب ماه رمضان چیزی بخورد که می‌داند در روز باید آن را نمی‌کند، چنانچه آن را بخورد و در روز با اختیار قی کند، روزه او باطل می‌شود و قضا دارد؛ ولی اگر بی اختیار قی کند، به احتیاط واجب قضا دارد و در هردو صورت، به رسم ادب باید تا مغرب چیزی نخورد
مسأله ۱۷۴۶- اگر روزه دار بتواند از قی کردن خودداری کند، چنانچه برای او حرج یا ضرری نباشد، باید خودداری کند؛ وگرنه روزه او باطل می‌شود و قضا دارد و اگر حرج یا ضرری باشد، می‌تواند قی کند و روزه آن روز قضا دارد.
مسأله ۱۷۴۷- اگر روزه دار، پس از بردن غذا به دهان و پیش از رسیدن آن به حلق، متوجه شود که روزه است، واجب است غذا را برگرداند؛ ولی اگر پس از فرو بردن غذا به حلق - که خوردن به آن صدق نمی‌کند. متوجه شود که روزه است، چنانچه برگرداندن آن ممکن باشد، چون قی کردن بر او صدق نمی‌کند، باید آن را برگرداند و روزه او صحیح است.
مسأله ۱۷۴۸- اگر با آروغ زدن، چیزی از حلق روزه دار به دهانش آید و به عمد آن را فرو برد، روزه‌اش باطل است و قضا و کفاره دارد؛ گرچه مایه تنفر باشد، کفاره جمع ندارد.
مسأله ۱۷۴۹- اگر حشره‌ای - مانند مگس -، به گلوی روزه دار برود، چنانچه بدون قی کردن، بتواند آن را بیرون آورد، واجب است چنین کند و روزه او صحیح است و اگر نتواند، چنانچه نگهداشتن آن، حرج یا ضرر جانی غیر قابل تحمل دارد، باید قی کند و روزه او باطل است و قضا دارد.
مسأله ۱۷۵۰- اگر روزه دار در روزه واجب معینی - مثل روزه ماه رمضان - در حال نماز باشد و خرده غذا یا حشره‌ای بی اختیار به گلوی او برود که قابل بازگرداندن است؛ ولی نمی‌تواند تا پایان نماز آن را نگه دارد و برای بیرون انداختن آن، ناچار به تکلم به «أخ» است. که نماز را باطل می‌کند - چنانچه وقت برای نماز، حتی با ادراک یک رکعت باقی است، باید با قطع نماز، آن چیز را بیرون اندازد و روزه را ادامه دهد؛ اما در ضیق وقت، مخیر بین باطل کردن نماز و قضای آن، یا باطل کردن روزه و قضای آن است.
حضرت آیت الله ناصر مکارم شیرازی:
مسأله ۱۳۸۸ تنقیه (اماله کردن) با مایعات روزه را باطل می‌کند هر چند برای معالجه بیماری و از روی ناچاری باشد، ولی استعمال شیافها برای معالجه اشکال ندارد و احتیاط واجب آن است که از استعمال شیافهایی که برای تغذیه است خودداری شود.
مسأله ۱۳۸۹ قی کردن از روی عمد روزه را باطل می‌کند، هرچند برای نجات از مسمومیّت و درمان بیماری و مانند آن باشد، ولی قی کردن بدون اختیار یا از روی سهو روزه را باطل نمی‌کند.
مسأله ۱۳۹۰ اگر در شب چیزی بخورد که می‌داند در روز بی اختیار قی می‌کند روزه باطل نمی‌شود، ولی احتیاط مستحب این است که چنین کاری نکند و اگر کرد، روزه را قضا نماید.
مسأله ۱۳۹۱ واجب نیست روزه دار با فشار آوردن به خود از قی کردن خودداری کند، ولی اگر ضرر و مشقّتی نداشته باشد بهتر است جلوگیری کند.
مسأله ۱۳۹۲ اگر خرده‌های غذا یا حشره‌ای مانند مگس بی اختیار در گلوی روزه دار برود چنانچه بقدری پایین برود که نمی‌توان آن را بیرون آورد روزه‌اش صحیح است و اگر بتواند آن را بیرون آورد باید چنین کند و بیرون آوردنش ضرری برای روزه ندارد، بلکه اگر در این حال فرو برد روزه‌اش باطل است.
مسأله ۱۳۹۳ هرگاه یقین دارد که به واسطه آروغ زدن چیزی از گلو بیرون می‌آید که به آن قی کردن می‌گویند نباید عمداً آروغ بزند، ولی اگر یقین نداشته باشد اشکال ندارد و هر گاه بر اثر آروغ زدن بدون اختیار چیزی در گلو یا دهانش بیاید باید آن را بیرون بریزد و اگر عمداً فرو ببرد روزه‌اش باطل است، ولی اگر بی اختیار فرو رود اشکالی ندارد.
حضرت آیت الله شبیری زنجانی:
مساله ۱۶۵۴- اگر چه از روی ناچاری و برای معالجه باشد روزه را باطل می‌کند.
مساله ۱۶۵۵- هر گاه روزه دار عمداً قی کند؛ اگر چه به واسطه مرض و مانند آن ناچار باشد، روزه‌اش باطل می‌شود؛ ولی اگر سهواً یا بی اختیار قی کند، اشکال ندارد.
مساله ۱۶۵۶- اگر در شب چیزی بخورد که می‌داند به واسطه خوردن آن در روز بی اختیار قی می‌کند، روزه‌اش صحیح است؛ ولی احتیاط مستحب آن است که روزه آن روز را قضا نماید.
مساله ۱۶۵۷- اگر مقدمات قی کردن برای روزه دار، بی اختیار حاصل شود لازم نیست از قی کردن خودداری کند ولی چنانچه برای او ضرر یا مشقت شدید نداشته باشد، بنا بر احتیاط مستحب از آن خودداری کند.
مساله ۱۶۵۸- اگر مگس در گلوی روزه دار برود، چنانچه ممکن باشد، باید آن را بیرون آورد و روزه او صحیح است؛ ولی اگر مجبور باشد که با آن را ببلعد یا با قی کردن آن را بیرون آورد، واجب است آن را بیرون آورد و در هر دو صورت: بلعیدن و قی کردن، روزه او باطل می‌شود.
مساله ۱۶۵۹- اگر سهواً چیزی را فرو ببرد، اگر به قدری فرو رفته باشد که به آن خوردن بگویند، بیرون آوردن آن لازم نیست؛ ولی اگر به قدری فرو رفته است که به آن خوردن نمی‌گویند پس اگر می‌تواند، نباید آن را بخورد؛ بلی چنانچه بیرون آوردن آن قی کردن به حساب می‌آید یا با قی کردن همراه می‌شود اگر آن را بیرون آورد، روزه‌اش باطل می‌شود، همچنانکه خوردن آن نیز روزه را باطل می‌کند.
مساله ۱۶۶۰- اگر یقین داشته باشد که به واسطه آروغ زدن، چیزی از گلو بیرون می‌آید به گونه‌ای که به آن قی کردن می‌گویند، نباید عمد، آروغ بزند و اگر احتمال آن را بدهد آروغ زدن، خلاف احتیاط استحبابی است و اگر این احتمال را هم ندهد آروغ زدن هیچ اشکالی ندارد؛ هر چند آروغ زدن باعث قی گردد.
مساله ۱۶۶۱- اگر آروغ بزند و چیزی در گلو یا دهانش بیاید، باید آن را بیرون بریزد و اگر بی اختیار فرو رود، روزه‌اش صحیح است.