به گزارش خبرنگار مهر حال این روزهای سایت محمدآباد خوب نیست. گزارشات روزانه خبر از بحران‌های شاید جبران ناپذیر می‌دهند، زبان حال مردم این منطقه حاکی از دردها و بیماری‌هایی است که از این سایت نشأت می‌گیرد و اما سوالی که ذهن‌ها را به خود مشغول می‌کند علت و چرایی این وضعیت بحرانی است.
حال سایت محمدآباد خوب نیست و این جمله را می‌توان در یک بازدید میدانی به‌صراحت حس کرد بوی نامطبوعی که در فضای این سایت حاکم شده خبر از تنفس‌های نامتعارف می‌دهد، شیرآبه‌های این منطقه سفره آب‌های زیرزمینی را به چالش می‌کشد و اما وزش بادی که زباله‌های سبک را با خود به هر سو می‌برد و گاه به منازل مسکونی و چراگاه دام‌ها منتقل می‌کند و اما سؤالی که در ذهن پررنگ می‌شود این است که چه کسی پاسخگو خواهد بود؟
منیره سادات قوامی در میزگردی که برای بررسی مشکلات این سایت در خبرگزاری مهر برگزار شد اظهار کرد: وضعیت فعلی سایت محمدآباد از دیدگاه من به سوءمدیریت مسئولین بازمی‌گردد. تأسیس سایت محمدآباد کار بسیار خوبی بود که توسط شهرداری انجام شد و طبق برنامه‌ریزی‌های آن زمان این سایت برای بیست سال آینده برنامه‌ریزی‌شده بود.
عضو شورای شهر استان قزوین اذعان کرد: این سایت دارای دو خط پردازش ۲۵۰ تنی بود تا بتواند شهر قزوین را پوشش دهد طبق قرارداد بنا بود که پس از اجرا طرح، سایت به نام شهرداری شود که این اتفاق باوجود ۱۸ میلیارد هزینه شهرداری رقم نخورد و سایت محمدآباد در دست شهرداری‌های استان قرار گرفت.
وی افزود: اینکه تمام زباله‌ها در این منطقه تجمع پیدا می‌کند و از آلودگی در سایر مناطق جلوگیری می‌شود نکته مثبتی است اما مسئله اصلی اجرای نادرست برنامه‌ها در خصوص این سایت و عدم واگذاری این سایت به استان است که در این راستا شرکتی تأسیس شد و تمام شهرداری‌ها در آن سهام‌دار بودند و تمام این موارد در کنار هم باعث شد تا کار به شکل تخصصی اجرا نشود.
زباله به‌صورت مستقیم وارد لندفیل می‌شود
این مسئول ابراز کرد: هم‌اکنون خطوط پردازش به مشکل خورده و زباله به‌صورت مستقیم وارد لندفیل می‌شود درحالی‌که قرار بود زباله‌ها تفکیک و پردازش شوند اما درواقع این فرایند انجام نشد و با گذشت زمان این مشکلات عظیم به وجود آمد و لندفیل پر شد.
رئیس کمیسیون بهداشت و محیط زیست شورای شهر قزوین ادامه داد: سایت در حال حاضر در اختیار شهرداری قرار گرفته و اگر این اتفاق حتی طی دو سال گذشته اتفاق می‌افتاد قطعاً اقدامات بیشتری برای سایت انجام می‌شد و ما می‌توانستیم عمر لندفیل‌ها را افزایش دهیم تا به چنین وضعیتی دچار نشویم.
قوامی بیان کرد: آلودگی منطقه محمدآباد از دیدگاه من یک نوع بحران است چراکه طبق مشاهدات میدانی شیرآبه از لندفیل خارج شده ولوله‌هایی که شیرآبه‌ها را به استخر منتقل می‌کرد گرفته شده بود که این موارد در گزارشات شهرداری در راستای دریافت سایت نیز مطرح شد.
وی گفت: سایت محمدآباد که قرار بود مشکلات را برطرف کند امروز به یک بحران تبدیل شده که دلیل بحرانی بودن آن را نیز می‌توان در راستا ورود دستگاه قضائی و یا تغییر تصمیم استان نسبت به سایت مطرح کرد.
رئیس کمیسیون بهداشت و محیط زیست شورای شهر قزوین ادامه داد: مسائل مربوط به پسماند، تفکیک و جمع‌آوری آن به عهده شهرداری است که متأسفانه در خصوص این سایت مدیریت قانونی شهرداری در استان اجرا نشد زیرا بعد از واگذاری سایت به یک شرکت، شهرداری تنها جزو از سهامداران آن بود و با میزان سهامی که در اختیار داشت نمی‌توانست کاری را پیش ببرد همانند سازمان محیط زیست شهرداری نیز به اعلام اخطار پرداخت.
سایت محمدآباد ناقص بوده و باید تکمیل شود
وی با اشاره به هزینه ۳۳۰ میلیاردی لندفیل جدید و عدم توان مالی شهرداری عنوان کرد: سایت محمدآباد ناقص بوده و باید تکمیل شود این سایت باید بتواند قابل‌پذیرش زباله، تفکیک و تولید کود کمپوست را داشته باشد که شهرداری قزوین به‌تنهایی قادر به تکمیل این پروژه نیست.
این مسئول ابراز کرد: با توجه به اینکه شهرداری قزوین پولدارترین شهرداری استان است و اگر سایت در اختیار آن قرار می‌گرفت به‌راحتی می‌توانست کبودهای سایت را از منابع مالی خود تأمین کند و متأسفانه سایت محمدآباد حتی یک کنوکتور برای کاهش حجم زباله در سایت را ندارد که اگر این سایت در دست شهرداری قرار داشت شهرداری می‌توانست در سال‌های گذشته با هزینه کمی کنوکتور تهیه کند اما هم‌اکنون با افزایش قیمت دیگر توان این کار ندارد.
وی افزود: در حال حاضر که سایت با این بحران مواجه شده است می‌گویند که باید در هر منطقه‌ای لندفیل زده شود اما سؤالی که در اینجا مطرح می‌شود این است که چرا امروز که سایت با این بحران مواجه شده ما به فکر لندفیل گذاری افتاده‌ایم و چرا پیش از آن اقدامی صورت نگرفته است؟ از سوی دیگر احداث لندفیل یک پروسه نسبتاً طولانی دارد زیرا مواردی اعم از مطالعه مکان لندفیل گزاری، واردات لایه‌های لندفیل و احداث لندفیل حداقل چند سال زمان می‌برد که البته بعید میدانم ساید محمدآباد تا آن زمان دوام بیاورد.
وی با اشاره به کاهش بار سایت و تفکیک زباله از مبدأ آغاز عنوان کرد: حدود ۲۰ درصد زباله سایت خشک و مقداری از آن قابل بازیافت است که اگر از منزل شهروندان تفکیک شود بار سایت را کاهش داده و علاوه بر رعایت بهداشت می‌تواند کودکان کار را در یک مکان جمع کند.
رئیس کمیسیون بهداشت و محیط زیست شورای شهر قزوین تصریح کرد: برای تفکیک زباله از مبدأ کارهای مقطعی انجام شد اما هیچ‌کدام به ثمر نرسید و حالا نیز به علت شیوع ویروس کرونا تفکیک زباله منحل شد که البته با مدیریت مناسب این کار هم قابل‌اجرا بود.
وی ادامه داد: ما برای تفکیک زباله نیازمند یک چرخه جدید نیستیم بلکه می‌توانیم به‌راحتی از شیوه سایر کشورها و استانها استفاده کنیم و با توجه به اینکه همه ما معتقدیم نگاه ما به پسماند خشک نباید درآمدی باشد یا از مخازن زباله برداشت شود تاکنون هیچ راهکاری را برای حل این مسائل ارائه نشده است.
حدود ۲۰ درصد زباله سایت خشک و مقداری از آن قابل بازیافت است که اگر از منزل شهروندان تفکیک شود بار سایت را کاهش داده و علاوه بر رعایت بهداشت می‌تواند کودکان کار را در یک مکان جمع کند.
قوامی با اشاره به احداث مکانی برای تفکیک زباله در سایت و جمع‌آوری کودکان کار در یک مکان برای مدیریت وضعیت و رعایت بهداشت ابراز کرد: بهتر است سند این زمین به نام شهرداری شود تا این سازمان به‌راحتی بتواند اقدامات لازم را انجام دهد.
وی در جمع‌بندی مباحث سایت محمدآباد بیان کرد: برنامه‌ریزی برای سایت باید نگاه جامع و کارشناسانه داشته و تصمیمات مقطعی نداشته باشد اینکه مدیران بنشینند و به یک برنامه واحد برسند و همه استان برای اجرا برنامه پای‌کار باشند که البته برنامه‌ریزی برای
مدیریت پسماند باید از مبدأ انجام شود
به گزارش خبرنگار مهر دلایل مشکلات سایت محمدآباد و گلایه‌های مردم را می‌تواند حاکی از برنامه‌های به اجرا نرسیده و عدم مسئولیت‌پذیری مدیران تعبیر کرد چراکه سایت محمدآباد درحالی نفس‌های آخر را می‌کشد که مشکلات آن ریشه در سنوات گذشته داشته و شاید اگر کسی سال‌های قبل صدای نبض ضعیف محمدآباد را می‌شنید امروز این سایت به دغدغه بزرگ برای حیات یا مرگ تبدیل نمی‌شد.
به‌راستی چه کسی تعیین می‌کند حیات طبیعت را؟ طبیعتی که انسان بی‌رحمانه برای رسیدن به منافع و رفاه خود آن را تغییر داده و حال در گرو تغییرات خود کرده با مشکل مواجه شده است.
عبدالحسین مظفری نیز در این میزگرد اظهار کرد: سایت محمدآباد درزمانی تأسیس شد که بسیاری از استانها حتی به فکر احداث سایت نبودند مبنا گزارش ارزیابی و مراحل قانونی که توسط این سایت طی شد و در سازمان حفاظت محیط‌زیست و در طرح‌های بررسی که در آمایش استان این موقعیت مکانی به‌عنوان مکانی برای طرح مدیریت پسماندهای شهری شهر قزوین اجرایی و سایت محمدآباد انتخاب شد.
معاون فنی محیط‌زیست استان قزوین اذعان کرد: سیاست استان برا ی مدیریت در نگاه اول بسیار خوب بود البته ازنظر ما همچنان هم گام‌های مؤثری برای مدیریت پسماند نسبت به سایر استانها وجود دارد اما نیاز است برخی اقدامات در حوزه اجرا مدیریتی شکل بگیرد زمانی که در خصوص پسماند صحبت می‌کنیم ذهن‌ها به‌سوی سایت جهت‌دهی می‌شود و این در حالی است که چرخه مدیریت پسماند از یک مرحله تولید می‌شود با طی کردن مراحلی به مرحله نهایی می‌رسد که بخش مهمی از کار باید در خصوص مرحله تولید انجام شود.
وی گفت: بخش اصلی کار به عهده ما و شهروندان در خصوص اولین مرحله تولید پسماند است. با توجه به اینکه گروه‌های متعددی در خصوص آموزش مسائل محیط زیستی انجام‌شده اما ما همچنان در مرحله اول یعنی در خصوص میزان و حجم پسماند تولیدی و تفکیک پسماند با مشکلاتی مواجه هستیم.
این مسئول ابراز کرد: مدیریت ما اگر در مبدأ به‌درستی اجرا شود حداقل پردازش در سایت انجام می‌شود و اگر متولیان پسماند شهری، روستایی و بخشداری به‌طورجدی در مرحله تولید پسماند وارد شوند، انجام امور در سایر بخش‌ها نیز آسان می‌شود.
وی با اشاره به سیاست استان برای مدیریت سایت محمدآباد در سطح منطقه در حال بررسی و فعالیت است عنوان کرد: کلیه متولیان طرح‌های اجرایی ملزم هستند پیش از اجرای طرح پیوست زیست‌محیطی تهیه کنند که ما در خصوص سایت محمدآباد موارد لازم را به دستگاه‌های اجرایی اعلام کردیم اما اینکه چند درصد این موارد انجام‌شده به این بازمی‌گردد که اقدامات قابل‌توجهی که در این خصوص با تشکیل کارگروه محیط‌زیست تشکیل‌شده مختص به چند سال گذشته است یعنی از ابتدا ماجرا به مسائل زیست‌محیطی آن‌چنان پرداخته نشده درحالی‌که مسئله محیط‌زیست یک مسئله فرا بخش و میان بخشی است و همه عوامل باید در اجرا آن سهیم باشند.
وی با اشاره به نظارت به سایت پسماند و اعمال قوانین مربوطه ادامه داد: اولین گامی که برای سایت محمدآباد برداشته شد به سال ۷۱ تا ۷۳ در منطقه لیا بازمی‌گردد که وضعیت سایت و مدیریت‌های نادرست دران مشخص بود که پیگیری و نظارت محیط‌زیست از همان سال‌ها آغاز شد و حالا که به سایت محمدآباد رسیده هنوز ادامه دارد.
مظفری ابراز کرد: در دشت قزوین حدود ۲۰۰ چاه ایزو متری وجود دارد که رصد و آزمایش‌های لازم به‌صورت علمی روی آن‌ها اعمال می‌شود اما نگرانی همچنان وجود دارد که اگر مدیریت به همین منوال ادامه پیدا کند در بلندمدت آلودگی می‌تواند بر منابع نیز تأثیر بگذارد.
وی ادامه داد: زمانی که سایت محمدآباد تأسیس شد محیط‌زیست به متولیان اعلام کرد که برای مدیریت شیرآبه‌ها باید سیستم تسویه شیرآبه در این مکان وجود داشته باشد یا برای گازهای احتمالی باید سیستم جبری گاز در این سایت تدابیری اندیشه شود که در این راستا تمام موارد حتی به سازمان مدیریت پسماند نیز عنوان شد و گاهاً اقدامات حقوقی نیز صورت گرفت اما متأسفانه آن چیزی که ملاک عمل بوده اجرایی نشد که البته نهایت تلاش و اقدامات ما در مراحل بعدی می‌تواند در حوزه قهریه باشد.
این مسئول در جمع‌بندی مسائل مرتبط با سایت محمدآباد مطرح کرد: رعایت قانون در اجرا برنامه‌های سایت و شناسایی بهترین راه برای کاهش پسماند و تفکیک زباله بهترین اقدامی است باید در سایت محمدآباد برای بهبود شرایط انجام شود و یک برنامه تفکیک زباله که در شرایط موجود پاسخگو است اجرا شود که در این مرحله تولید کمپوست بهترین گزینه است.
وی در پایان بیان کرد: برای رسیدن به نتیجه مطلوب تفکیک اولیه باید به‌درستی انجام شده تا مراحل بعدی به‌خوبی اجرا شود همچنین اقدامات لازم برای حل مشکلات اقتصادی بهره‌برداری اقتصادی از این سایت باید در جلسات شهرداری و شوراها مورد بحث قرار بگیرد تا بازخورد اقتصادی نیز در این امر حاصل شود.
واگذاری سایت محمدآباد یک پروسه دوساله دارد
سید ابراهیم سید موسوی نیز در این نشست اظهار کرد: سایت محمدآباد به دو بخش سایت پسماند عادی و پسماند صنعتی تقسیم می‌شود و محل پسماندهای صنعتی از سایر پسماندها مجزا است.
معاون نظارت و پایش محیط‌زیست استان قزوین اذعان کرد: پیش از ورود پسماندهای عفونی بیمارستان این پسماندها در بیمارستان بی‌خطر شده و سپس وارد سایت می‌شوند سپس در قسمتی از لندفیل قرار می‌گیرند اما تأکید ما بر آن است که لندفیل مجزایی برای پسماندهای پزشکی در نظر گرفته شود تا نگرانی‌هایمان در این خصوص کاملاً برطرف شود.
این مسئول بیان کرد: تغییر مدیریت و اضافه شدن سایر شهرداری‌ها به مجموعه مدیریت سایت محمدآباد یکی از دلایل مهمی بود که سبب شد تا فرآیند سایت تغییر پیدا کند.
وی گفت: احداث تصفیه‌خانه شیرآبه از موارد مهمی بود که باید در خصوص سایت محمدآباد اجرایی می‌شد چرا که بیشتر مسائل این سایت نیز مربوط به شیرآبه‌های موجود در سایت بوده و احداث تسویه خانه شیرآبه می‌تواند وضعیت سایت را به شرایط مطلوب‌تری تبدیل کند اما متأسفانه این فرآیند به روش‌های مدیریتی متفاوتی در سایت اجرا شد و بازچرخانی شیرآبه‌ها اتفاق افتاد.
وی ادامه داد: بازچرخانی شیرآبه‌ها تاز مانی که مقدار شیرآب‌ها کم باشد قابلیت بازدهی دارد و با افزایش شیرآبه یا بارندگی بازدهی قابل قبولی ندارد.
این مسئول ابراز کرد: پس از شیوع ویروس کرونا تفکیک دستی زباله ممنوع شد و به دلیل اینکه خط پردازش سایت محمدآباد مسلک شده بود و ظرفیت تفکیک را نداشت عمده پسماندها به‌سوی لندفیل رفت تا دفع شود از سوی دیگر فرصت بازیافت و بازگشت سود به جامعه در شرایط کرونا مغفول ماند و در حین حال وضعیت لندفیل بحرانی شد و سرعت پر شدن لندفیل افزایش پیدا کرد.
وی ادامه داد: بازیافت، پردازش و تفکیک پسماند به علت کارکرد نامطلوب خطوط پردازش بسیار ضعیف شدند و در حال حاضر بخشی از پسماند بازیافت و تفکیک، و قسمتی از پسماند دفع می‌شود همچنین بخش دیگر پسماندها به‌صورت مواد عالی داخل پسماند است که در بسیاری از کشورها از آن کود کمپوست تولید می‌کنند اما در کشور ما این مدیریت برای تولید کود کمپوست به‌درستی انجام نشد تا به حذف شیرآبه‌ها و افزایش مدت‌زمان پر شدن لندفیل منتهی شود.
موسوی با اشاره به نداشتن کیفیت مطلوب کود کمپوست و غنی در اوایل کار و عدم‌تأیید سازمان جهاد کشاورزی برای استفاده در زمین‌های کشاورزی عنوان کرد: گسترش فضا فنس کشی از دیگر نکات مهمی است که باید اعمال شود چراکه با توجه به وزش باد در این منطقه امکان جابه‌جایی و انتشار پسماندهای سبک به نقاط دیگر وجود دارد البته تا حدودی فنس کشی در این منطقه انجام شده است.
محمدآباد سفره‌های زیرزمینی را آلوده نکرده است
وی ادامه داد: نگرانی آلوده شدن آب‌های زیرزمینی از دیگر نکات مهم در این سایت محسوب می‌شود که ما در این خصوص به رصد و آزمایش سفره آب‌های زیرزمینی پرداختیم و در آخرین بررسی‌های خود آلودگی مبنی بر وجود پسماند را ملاحظه نکردیم اما برای استمرار، دقیق و هدفمند بودن این پایش‌ها مدیران سایت را ملزم کردیم تا علاوه بر چاه‌های موجود چاه‌های پایشی احداث کنند که شهرداری سهمیه خود را در قبال احداث چاه انجام داد.
موسوی ابراز کرد: متولی بررسی آب‌های زیرزمینی برای بحث شهروندان علوم پزشکی استان بوده و طی بررسی که پیش از آغاز سال جدید از دانشگاه علوم پزشکی انجام شد هیچ‌گونه آلودگی آب در این منطقه طبق نمونه‌گیری‌های انجام شده وجود ندارد و ما برای آلودگی خاک و هوا در آن منطقه نگرانی چندانی نداریم.
برای سایت محمدآباد بعد از واگذاری به شهرداری یک برنامه مالی تعیین شد که هر برنامه که محیط‌زیستی هزینه برمی‌دارد اما واقعیت این است تا هزینه‌ای برای این مشکلات اختصاص داده نشود شرایط برای حل مشکلات سخت می‌شود
وی گفت: در بخش پسماند باید گفت که ما در ابتدا باید در خصوص مدیریت پسماند و کاهش آن یعنی تفکیک زباله و کود کمپوست گام برداریم تا میزان پسماندها را کاهش دهیم.
موسوی تأکید کرد: افق بیست‌ساله‌ای که برای سایت محمدآباد برنامه‌ریزی‌شده با توجه به نحو مدیریت و برنامه بوده و حالا که این سایت زودتر از موعود تکمیل شده دلیل بر عدم مدیریت و اجرا صحیح برنامه‌ها است اما اگر موارد اجرایی هم‌اکنون نیز اعمال شود بازهم فرصت برای نجات سایت وجود دارد.
وی بیان کرد: در خصوص میزان زمان حل مشکلات سایت نمی‌توان زمان مشخص را تعیین کرد چرا که حدود دو سال مراحل واگذاری سایت زمان می‌برد.
برخورد و مواخذه گره مشکلات را باز نمی‌کند
این مسئول تصریح کرد: برای سایت محمدآباد بعد از واگذاری به شهرداری یک برنامه مالی تعیین شد که هر برنامه که محیط‌زیستی هزینه برمی‌دارد اما واقعیت این است تا هزینه‌ای برای این مشکلات اختصاص داده نشود شرایط برای حل مشکلات سخت می‌شود.
وی با اشاره به اینکه برخورد و مواخذه گره مشکلات را باز نمی‌کند عنوان کرد: ما در خصوص حل مشکلات مالی نامه شهرداری و استانداری را برای وزارت محیط‌زیست ارسال کردیم تا اگر می‌توانیم به‌نوبه خود در تأمین بودجه سهیم باشیم و البته در این راستا صندوق ملی هم رجوع کردیم.
موسوی گفت: در سال گذشته به علت عدم مدیریت با توجه شرایط کرونا و بارش، شرایط نامطلوبی برای سایت به وجود آمد و کانال‌های شیرآبه پر شد و آلودگی گسترش پیدا کرد که لندفیل کشش و پردازش خود را از دست داد.
وی افزود: نگرانی‌های ما امروزه در گرو تأمین موارد مالی برای سایت و یک مدیریت واحد است که در صورت برطرف شدن این عوامل ما می‌توانیم همانند سایر استانها در کنار سایت فضا سبز هم داشته باشیم.
موسوی در پایان تأکید کرد: برنامه‌ریزی جامع و مسئولیت‌پذیری همگانی مسئولین و شهروندان باید با جدیت بیشتری اجرا شود تا مشکلات این سایت برطرف شود و از سوی دیگر مسائل اداری مختص به این سایت باید با همکاری مسئولین با سرعت بیشتری پیگیری شود.
به گزارش خبرنگار مهر حیات محمدآباد امروز درگرو عزم مسئولین و مدیران است تا حیات بار دیگر به این سایت بازگردد و علاوه بر احیا کارکرد اصلی به یکی از قطب‌های تأمین اقتصاد استان تبدیل شود و این آرزو درحالی‌که تحقق پیدا می‌کند که همه عوامل متولی و اجرایی سایت محمدآباد را ببینند و بار دیگر دغدغه‌های این سایت را نه در پشت تریبون‌ها بلکه در میدان عمل به اجرا بگذارند.