خبرگزاری مهر؛ گروه استانها - زهرا کاظمی منش: حمل و نقل یکی از اجزای مهم اقتصاد کشور محسوب می‌شود و به دلیل داشتن نقش زیربنایی، تأثیر فراوانی بر فرآیند رشد اقتصادی دارد؛ زیرا حمل و نقل دربرگیرنده فعالیت‌هایی است که به شکلی گسترده در همه زمینه‌های تولید، توزیع، مصرف کالا و ارائه خدمات جریان داشته است و نقش غیرقابل انکاری را در مجموعه فعالیت‌های اقتصادی ایفا می‌کند.
در این راستا ایمنی نیز از عوامل مهم و تأثیرگذار در حمل و نقل است که از سویی اطمینان شبکه حمل و نقل کشور را بالا می‌برد و از سوی دیگر باعث توسعه اقتصادی می‌شود.
حمل و نقل، شاه کلید توسعه اقتصادی
«غلام عباس بهرامی نیا» مدیرکل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای خوزستان در این خصوص به خبرنگار مهر می‌گوید: حمل و نقل به عنوان یکی از بخش‌های اساسی و زیربنایی اقتصاد کشور، نقش مهمی را در توسعه اقتصادی آن دارد و می‌تواند برای بخش‌های اقتصادی مزیت بخش باشد؛ البته باید توجه داشت که اگر حمل و نقل به عنوان حلقه میانی میان تولید و مصرف ایمن نباشد، این زنجیره تکمیل نخواهد شد.
وی بر این باور است که اقتصاد هیچ کشوری توسعه پیدا نمی‌کند مگر اینکه از حمل و نقلی کارآمد و کاربردی در آن استفاده شود که در این راستا ایمنی حمل و نقل اهمیت بسیار ویژه‌ای دارد و باید در پروژه‌های حمل و نقلی از جمله ساخت جاده‌ها به آن توجه شود.
ایمنی، یکی از شاخص‌های اصلی حمل و نقل
بهرامی نیا در خصوص اهمیت ایمنی در حمل و نقل و نقش آن در اقتصاد کشور می‌گوید: زمانی می‌توان از پویایی حمل و نقل سخن گفت که سه مقوله سرعت، ایمن و ارزان بودن را در بر داشته باشد؛ بنابراین «ایمنی» یکی از شاخص‌های اصلی حمل و نقل است.
مدیرکل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای خوزستان با بیان اینکه اولویت در حمل و نقل، ایمنی است و بدون توجه به آن حمل و نقل معنا و مفهومی ندارد، می‌افزاید: در پروژه‌هایی که برای حمل و نقل تعریف می‌شوند، توجه به زیرساخت‌های ایمنی بسیار اهمیت دارد و رویکرد همه این پروژه‌ها ارتقای ایمنی است.
استان خوزستان در جابه‌جایی کالا رتبه دوم و در جابه‌جایی مسافر رتبه پنجم کشور را دارد و جابه‌جایی‌های صورت گرفته در حوزه کالا و مسافر بیانگر جایگاه مهم این استان در حوزه حمل و نقل است.
طبق گفته معاون حمل و نقل اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای خوزستان، سال گذشته ۴۲ میلیون تن کالا از طریق دو میلیون و ۱۷۱ هزار سفر جاده‌ای از استان جابه‌جا شد که در مقایسه با سال ۹۸، رشد بیش از یک درصدی را نشان می‌دهد.
به گفته فواد غزیعلی، در سال ۹۹ نیز تعداد سه میلیون و ۲۶۰ هزار مسافر توسط ۶۴۶ هزار سفر در خوزستان جابه‌جا شده‌اند.
اهمیت ایمنی و تأثیر آن بر حمل و نقل
«احسان نونژاد» رئیس اداره ایمنی و ترافیک اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای خوزستان نیز در خصوص اهمیت ایمنی و تأثیر آن بر حمل و نقل عنوان می‌کند: با توجه به حجم بالای کالاهای ورودی و خروجی به استان از جمله صنایع بالادستی مثل نفت، پتروشیمی، کالاهای اساسی، میزبانی هرساله استان از زائران اربعین حسینی (ع) و راهیان نور، تردد موتورسواران، رونق کشاورزی در استان و جابه‌جایی محصولات کشاورزی شاهد تردد زیاد در محورهای خوزستان هستیم که از این رو نقش ایمنی در حمل و نقل برای کاربران جاده‌ای و ناوگان حمل و نقل اهمیت بسیاری دارد.
نونژاد می‌افزاید: در این راستا در سال گذشته، توزیع ۱۵۰ کلاه کاسکت برای ارتقای ایمنی موتورسواران، ایمن‌سازی فیزیکی ۲۰ مدرسه برای تردد دانش آموزان، توزیع بیش از یک هزار لوازم التحریر با محوریت ایمنی میان دانش آموزان روستایی، آشکارسازی یک هزار وسیله نقلیه جاده‌ای و توزیع یک هزار جعبه کمک‌های اولیه و مثلث شب رنگ برای ایمن‌تر کردن جاده‌های این استان انجام شد.
وی با بیان اینکه نظارت بر عملکرد ناوگان حمل و نقل عمومی مسافر و رانندگان این ناوگان همیشه مورد تأکید سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای و ادارات کل است، می‌گوید: در این راستا نیز عملکرد فنی خودرو و راننده به صورت شبانه‌روزی توسط سامانه سپهتن در حال بررسی است.
به گفته رئیس اداره ایمنی و ترافیک اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای خوزستان، علاوه بر نظارت روزانه و مستمر بر عملکرد تردد بارهای سنگین و فوق سنگین، در راستای ارتقای سطح ایمنی حمل و نقل، تجهیز پاسگاه‌های پلیس راه و جانمایی و نصب دوربین‌های نظارتی نیز از دیگر اقدامات انجام شده است.
نقش عامل انسانی در ایمنی حمل و نقل
به گفته کارشناسان، حمل و نقل در کشور ایران در حوزه‌های مختلف بر عهده وزارت راه و شهرسازی قرار دارد اما موضوع ایمنی در آن به صورت کامل اجتماعی است؛ یعنی اینکه بخشی از لوازم ایمنی در حوزه سخت افزاری به وزارت راه و شهرسازی مربوط می‌شود؛ به طور مثال این وزارتخانه باید مقوله جاده سازی را بر پایه معیارهای فنی و مهندسی شده انجام دهد چرا که جاده عنصر ایمنی در حمل و نقل است.
همچنین صنعت خودروسازی باید برای ساخت خودرو از استانداردهای جهانی در ساخت‌وساز استفاده کند اما مهم‌ترین و تأثیرگذارترین عامل در ایمنی عامل انسانی محسوب می‌شود که اثر آن بیش از ۷۰ درصد است.
«علی بوداقی» عضو هیئت‌علمی دانشگاه شهید چمران اهواز در این خصوص به خبرنگار مهر می‌گوید: در تحلیل ایمنی جاده‌ها اگر مثلثی را فرض کنیم که در این مثلث «انسان، جاده و خودرو» هرکدام یک ضلع آن باشند، انسان نقش محوری را در این مثلث بازی می‌کند.
به گفته بوداقی، توجه به تقویت سرمایه‌های اقتصادی – اجتماعی و فرهنگی، کنشگران اجتماعی می‌توانند به پیشگیری از وقوع حوادث جاده‌ای کمک کنند و اگر در زمینه پیشگیری اجتماع محور از خشونت‌های جاده‌ای و فرهنگ‌سازی در این زمینه‌ها سرمایه‌گذاری کنیم، می‌توانیم شاهد کاهش ناامنی در جاده‌ها توسط عامل انسانی باشیم.
لزوم توجه به شعار «سلامت در تمامی سیاست‌ها»
وی می‌افزاید: سازمان بهداشت جهانی به تازگی مفهوم «سلامت در تمامی سیاست‌ها» را مطرح کرده است که توجه به این امر در این حوزه با رویکرد پیشگیرانه می‌تواند سلامت و ایمنی جاده‌ها را افزایش دهد؛ البته ایمنی جاده‌ها و جلب مشارکت‌های مردمی در این حوزه در سیاست‌های کلی حمل و نقل مورد توجه قرار گرفته است.
این عضو هیئت‌علمی دانشگاه شهید چمران اهواز تأکید می‌کند: در حوزه ایمنی جاده‌ها توجه به موضوع «سلامت در تمامی سیاست‌ها» اهمیت ویژه دارد یعنی اینکه باید از نظرات همه کارشناسان حوزه‌های اقتصادی، روان‌شناختی، اجتماعی و فرهنگی استفاده کرد تا جاده ایمنی و استاندارد طراحی شود و خود جاده نیز تضمین‌کننده سلامت عاملان اجتماعی باشد.
توجه به پیوست‌های فرهنگی و اجتماعی در طراحی جاده‌ها
بوداقی در تکمیل این توضیح می‌گوید: اگر در طراحی جاده‌ها به بحث سلامت توجه شود و بهینه‌ترین طراحی را به لحاظ کاهش حوادث جاده‌ای داشته باشیم، می‌توانیم ایمنی را در حمل و نقل جاده‌ای افزایش دهیم؛ درواقع باید در طراحی جاده پیوست‌های فرهنگی و اجتماعی بیش از پیش مورد توجه قرار گیرند.
به گفته وی، توانمندسازی آموزشی کنشگران اجتماعی می‌تواند نقش مهمی را در پیشگیری از تصادف جاده‌ای داشته باشد که در این راستا اختصاص زمان بیشتر به پلیس در رسانه ملی می‌تواند گره گشا باشد.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه شهید چمران اهواز عنوان می‌کند: در تحلیل رفتار پرخطر رانندگی و حوادث جاده‌ای می‌توان گفت که رفتار پرخطر متأثر از مسائل اقتصادی و اجتماعی است و وقتی عاملان اجتماعی آرامش و رفاه ذهنی نداشته باشد، آستانه تحملشان کاهش می‌یابد و این امر باعث خشونت‌های کلامی در جاده‌ها می‌شود و این امر می‌تواند فرهنگ رانندگی را در جاده‌ها تحت تأثیر قرار دهد؛ بنابراین سازمان‌های مسئول و مردم‌نهاد نیز باید ضمن توانمندسازی چند سطحی عاملان اجتماعی، بسته‌های آموزشی را طراحی کنند تا از حوادث جاده‌ای جلوگیری شود.
به گزارش خبرنگار مهر، با بررسی‌های به عمل آمده در زمینه فعالیت‌های ایمنی در کشورهای موفق جهان می‌توان دریافت که با به‌کارگیری روش‌های علمی و اهمیت دادن به موضوع ایمنی در حمل و نقل جاده‌ای می‌توان بخش قابل‌توجهی از سوانح رانندگی را کاهش داد و بی‌شک ایجاد بسترهای مناسب برای سفرهای ایمن، اقتصاد کشور را پویاتر خواهد کرد.
هفتم اردیبهشت در کشور به نام روز ملی ایمنی حمل و نقل نامگذاری شده است.