به گزارش خبرنگار مهر، علی‌رغم گذشت سه ماه از استقرار بایدن در کاخ‌سفید و علی‌رغم ورود آمریکا به مذاکرات وین برای احیای برجام، واشنگتن هنوز در عمل، اقدام معناداری در راستای کنار گذاشتن «سیاست فشار حداکثری» ترامپ و کاستن از بار فشارهای تحریمی علیه ایران انجام نداده است. درواقع، اقدامات بایدن در میدان عمل، تاکنون با آن‌چه که در ظاهر وعده داده بود، تفاوت محسوس دارد.
تغییر رویکرد ملایم اف. دی. دی
با نمایان شدن نشانه‌های پیروزی بایدن در انتخابات آمریکا و هم‌زمان با شکست سیاست فشار حداکثری ترامپ، اف. دی. دی به‌تدریج و به شکلی نامحسوس، فرایند «فاصله‌گذاری هوشمند» از دولت ترامپ را آغاز کرد.
اذعان تلویحی به ناکامی فشار حداکثری در تغییر رفتار جمهوری اسلامی ایران و ارائه برخی «توصیه‌های دولبه» به دولت بعدی آمریکا، به‌طوری‌که در صورت پیروزی هریک از کاندیداها همچنان معتبر باشد، برخی از نشانه‌های اولیه حرکت اف. دی. دی به سمت نشان دادن وجهه به‌اصطلاح فراحزبی و تلاش این اتاق فکر صهیونیستی برای ادامه حیات خود در صورت پیروزی بایدن در انتخابات ۲۰۲۰ آمریکا بود.
محور توصیه‌های اف. دی. دی به دولت بایدن
نقطه مرکزی و محور توصیه‌ها و راه‌کارهای ارائه‌شده از سوی اف. دی. دی برای دولت بایدن، در یک جمله، «لزوم اجتناب از رها کردن و حتی نادیده گرفتن اهرم‌های ایجادشده از سوی دولت ترامپ علیه ایران» است. اف. دی. دی ضمن اعتقاد به لزوم کشاندن ایران پای میز مذاکره، به‌خصوص روی حفظ «تحریم‌های تروریستی» تأکید دارد. این خط سیاست‌گذاری، درواقع همان نظریاتی چون «دیپلماسی با پشتوانه فشار» (۱) یا «فشار هوشمند بر ایران» (۲) است که توسط افرادی چون جیک سالیوان و جو بایدن مطرح شده است.
نشانه‌ها
به عنوان نمونه، در یکی از مقالات، اف. دی. دی به راهبرد دولت بایدن در تعامل با ایران و «آماده شدن برای دادن برخی امتیازات به تهران در ازای هیچ» معترض می‌شود و آن را خطایی بزرگ می‌داند. اف. دی. دی این رویکرد را این‌گونه توصیف می‌کند: «شیوه بایدن مستقیماً از کتاب بازی اوباما نشأت می‌گیرد: نادیده گرفتن پرخاشگری‌های منطقه‌ای ایران و دادن پیشنهادهای تخفیف اقتصادی برای ارسال پیام حمایت از تعامل ».(۳)
اصرار بایدن بر ندادن امتیاز به ایران و تلاش این دولت برای کشاندن ایران پای میز مذاکره، ولو به‌صورت غیررسمی، که در روزهای اخیر با آب و تاب زیادی در سطح رسانه‌های داخلی و خارجی مطرح شده، نشان می‌دهد که دولت جدید آمریکا عملاً توصیه‌های محافلی چون اف. دی. دی را اجرا می‌کند.
حفظ تحریم‌های تروریستی
حفظ تحریم‌های ذیل عنوان «تروریسم» و تفکیک قطعی تحریم‌های تروریستی از برجام، یکی دیگر از توصیه‌های اکید اف. دی. دی به دولت بایدن است. در مقاله‌ای، کارشناسان اف. دی. دی می‌نویسند: «دولت جدید و حامیان آن باید در برابر فشارهای ایران [برای رفع تحریم‌ها] مقاومت کرده و تحریم‌های تروریستی آمریکا، به‌خصوص تحریم بانک مرکزی این کشور را سر جای خود نگه دارند ».(۴)
تا کنون، دولت بایدن نه‌تنها تحریم‌های تروریستی علیه ایران، که لازمه منطقی برای ورود این کشور به برجام است را بر نداشته، بلکه حتی وعده برداشتن هیچ‌کدام از تحریم‌ها علیه ایران را نیز نداده است.
فشار بر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی
فشار بر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و متقاعد کردن این نهاد به افزایش سخت‌گیری‌ها بر ایران، یکی دیگر از توصیه‌های اف. دی. دی بوده است که دولت بایدن تاکنون آن را با جدیت پی گرفته است. «جیکوب نیجل»، یکی ازکارشناسان صهیونیست اف. دی. دی، در یادداشتی، بازگشت به برجام را «عملیاتی غیرممکن» می‌خواند و ناتوانی آژانس در شناسایی فعالیت‌های هسته‌ای اعلام‌نشده ایران، که مورد ادعای رژیم صهیونیستی است، را از نواقص برجام می‌داند .(۵)
دولت بایدن با تأسی به همین رویکرد اف. دی. دی، در هفته‌های اخیر به‌شدت آژانس و سه کشور اروپایی را برای اتخاذ موضعی تند و صدور یک قطع‌نامه علیه جمهوری اسلامی، تحت فشار قرار داده است.
جمع‌بندی
اقدامات عملی دولت بایدن در قبال ایران در سه ماهه ابتدایی استقرار در کاخ‌سفید، نشان می‌دهد که سیاست‌گذاری‌های طراحی‌شده در نهادهایی چون بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها، حداقل در عمل، منشأ بسیاری از تصمیم‌های دولت بایدن است. این حد از نفوذ اف. دی. دی (که طراح سیاست فشار حداکثری بود) در دولت جدید آمریکا، خود دلیلی متقن برای ادامه‌ی مقاومت فعال در برابر آمریکا و منطقی نبودن مذاکره در شرایط کنونی است.
اکنون ایران و آمریکا در شرایطی نامتوازن به سر می‌برند. آمریکا مدت‌هاست که به هیچ‌یک از تعهدات برجامی خود عمل نمی‌کند. بااین‌وجود، ایران به ادامه اجرای بیشتر تعهدات برجامی خود پایبند بوده است. پذیرش آمریکا به‌عنوان یکی از اعضای برجام ولو به‌صورت غیرمستقیم (مانند آن‌چه در مذاکرات وین روی داده است) و شروع مذاکره با او به معنای پذیرش نقطه‌ی کنونی به‌عنوان «نقطه‌ی متوازن» است و این یعنی خسارت بزرگ برای کشور.
[۱] مطرح شدن سیاست «دیپلماسی با پشتوانه‌ی فشار» توسط جیک سالیوان - ۱۹ آگوست ۲۰۲۰ (۲۹ مرداد ۱۳۹۹)
https://jewishinsider.com/2020/08/jake-sullivan-bidens-approach-to-iran-is-diplomacy-first/
[2] مقاله‌ی جو بایدن در سی. ان. ان با عنوان «راه هوشمندانه‌تری برای سخت‌گیری بر ایران وجود دارد» - ۱۳ سپتامبر ۲۰۲۰ (۲۳ شهریور ۱۳۹۹)
https://edition.cnn.com/2020/09/13/opinions/smarter-way-to-be-tough-on-iran-joe-biden/index.html
[3] یادداشت بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها با عنوان «بایدن در تکاپو برای دستیابی به یک توافق ناقص هسته‌ای با ایران، اهرم‌های انباشت‌شده توسط ترامپ علیه ایران را بر باد می‌دهد» به قلم «مارک دیوبوویتز» و «بهنام بن‌طالب‌لو» - ۲۲ فوریه‌ی ۲۰۲۱ (سوم اسفند ۱۳۹۹)
https://www.fdd.org/analysis/2021/02/22/biden-squanders-leverage-on-iran/
[4] یادداشت بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها با عنوان «دولت بایدن نباید در تحریم‌های تروریستی تخفیف قائل شود» به قلم «متیو زوییگ»، «علی‌رضا نادر» و «ریچارد گلدبرگ» - ۲۲ فوریه‌ی ۲۰۲۱ (سوم اسفند ۱۳۹۹)
https://www.fdd.org/analysis/2021/02/22/biden-should-not-provide-sanctions-relief/
[5] یادداشت بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها با عنوان «بازگشت به توافق ۲۰۱۵ ایران ناممکن است» به قلم «جیکوب نیجل» - ۱۱ فوریه‌ی ۲۰۲۱ (۲۳ بهمن ۱۳۹۹)
https://www.fdd.org/analysis/2021/02/11/a-return-to-the-2015-iran-deal-is-impossible/