به گزارش خبرنگار مهر فؤاد ایزدی، عصر سه شنبه در نشست وبیناری با موضوع «ناگفته‌های مذاکرات وین و تأثیر آن بر انتخابات ۱۴۰۰» که در قرارگاه حوزوی انقلاب اسلامی در قم برگزار شد با بیان اینکه مذاکرات وین در حال حاضر به چند دلیل اهمیت دارد، گفت: این مذاکرات هم برای دولت فعلی و هم برای آمریکایی‌ها حائز اهمیت است.
تحلیلگر مسائل سیاسی با طرح این سوال که چرا آمریکایی‌ها علاقه مند به مذاکره هستند، افزود: دلیل اول آن است که برجام توافق خوبی برای آمریکاست، هم از جهت هسته‌ای و هم غیر هسته‌ای و آمریکایی‌ها بهترین روش محدود کردن برنامه هسته‌ای را محدود کردن به دست خود ایران می‌دانند و برجام یکی از بهترین موارد برای این روش است.
این استاد دانشگاه دلیل دوم علاقمندی آمریکایی‌ها به مذاکرات را ایجاد انسجام در دنیا علیه ایران بیان و تاکید کرد: آمریکایی‌ها می‌خواهند حالتی مانند سال ۲۰۱۳ در فضای جهانی علیه ایران ایجاد کنند که در آن برهه حتی چین و روسیه نیز در مقاطعی با آمریکا همراه شدند.
تحلیلگر مسائل سیاسی با اشاره به دلیل سوم تمایل آمریکایی‌ها به مذاکره، تصریح کرد: دلیل سوم مباحث انتخاباتی است و آمریکایی‌ها دوست دارند دولتی بر سرکار بیاید که امتیاز بیشتری بدهند و با مجموعه‌ای که هشت سال گذشته را صرف مذاکرات نمودند و امتیازاتی دادند ادامه دهند و نمی‌خواهند با دولتی روبرو شوند که قائل به مقاومت و امتیاز ندادن به آنان باشد.
وی با بیان اینکه طرف داخلی هم مایل به انجام این مذاکرات است، افزود: از جهتی دیگر طرف داخلی هم علاقه بسیاری برای به نتیجه رسیدن این مذاکرات دارد چرا که تمام توان دوره خود را متمرکز بر مذاکرات نمود و آخرین حربه برای موفقیت خود در انتخابات آتی را در گرو توفیق در این مذاکرات می‌بیند.
فواد ایزدی با اشاره به خطرات حواشی مذاکرات، تصریح کرد: این خطر وجود دارد که طرفین مذاکرات به یک نتیجه موقتی برسند و این توافق سست نتواند برای بعد از انتخابات باقی بماند و به نظر می‌رسد این توافق بیشتر یک پروژه انتخاباتی باشد تا اینکه عزمی بر حل مسائل و مشکلات داشته باشد.
این استاد دانشگاه در ادامه با اشاره به دلایل تمایل آمریکایی‌ها به طولانی و فرسایشی شدن مذاکرات، تاکید کرد: اولین دلیل آن است که آمریکایی‌ها می‌دانند اگر به توافق برسند باید تحریم‌ها برداشته شود ولی آمریکایی‌ها اصلاً تمایلی به آن ندارند و اگر مذاکرات فرسایشی و طولانی شود عملاً این عدم لغو تحریم‌ها در طولانی مدت اتفاق می‌افتد که این همان مطلوب آمریکایی هاست.
تحلیلگر سیاسی با اشاره به دومین دلیل تمایل آمریکایی‌ها به فرسایشی کردن مذاکرات، افزود: سیاست‌های بایدن در بین افراد کنگره و سناتورها مخالفانی دارد و به دلیل آنکه بایدن نمی‌خواهد خود را در تقابل با این مخالفان قرار دهد و از جهتی ژست مذاکره با ایران را هم بگیرد، تمایل به فرسایشی شدن مذاکرات دارد.
ایزدی با اشاره به نکته اول اینکه چرا آمریکایی‌ها علاقمند به این مذاکرات و به بازگشت به برجام هستند و حضور پیدا کردند گفت: اولاً این توافق برای غرب و آمریکا خوب است یعنی شرایطی وجود دارد که آنان توانمندی هسته‌ای ایران را شناخته‌اند و بارها دست به تخریب برنامه هسته‌ای ایران زدند اما موفق نشدند زیرا مدیریت و توانمندی هسته‌ای ایران بالا بوده و تقریباً خرابکاری‌های آنان جواب نداده است.
وی افزود: روش‌های دیگری نیز مانند فشار و تحریم‌های حداکثری هم اعمال شد اما باعث سرنگونی جمهوری اسلامی نشد. امتیاز جدیدی هم نتوانستند بگیرند و امتیازات قبلی را نیز از دست دادند. آمریکا، تنها روش توقف جمهوری اسلامی ایران را در آن دید که خود ایرانی‌ها به دست خودشان برنامه هسته‌ای ایران را محدود کند. پس چاره‌ای جز بازگشت به برجام وجود نداشت.
آمریکا در پی انسجام علیه جمهوری اسلامی
استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران با اشاره به مسئله ایجاد یک انسجام علیه ایران به عنوان دومین دلیل علاقمندی آمریکا به برجام گفت: در دولت ترامپ این انسجام بین المللی علیه ایران از میان رفته بود. مسئولین آمریکایی در مصاحبه که در نشریه تایمز رژیم جعلی صهیونیستی، انجام شده بود بیان کردند انسجام علیه ایران باید به سال ۲۰۱۳ برگردد. در آن دوره، چین و روسیه نیز در حوزه هسته‌ای با هم هماهنگ بودند؛ اما الان هماهنگی بین چین و روسیه نیز از بین رفته و کشورهای ۴+۱ یا ۱+۵ علاقمند به برجام هستند.
وی ادامه داد: آمریکا در پی رسیدن به این انسجام علیه ایران برای گرفتن امتیاز است. در نظر ایالات متحده، ایران باید به برجام بازگردد و آمریکا قصد ورود دارد برای رسیدن به توافق طولانی‌تر و قوی‌تر. همانطور که بارها خودشان بر زبان جاری کردند طولانی‌تر از این جهت که برجام بندهایی دارد که از لحاظ مدت زمان تمام شده اند یا در حال اتمام هستند و باید توافق جدید صورت بگیرد که این زمان توافق‌ها طولانی‌تر شود و توافق قوی‌تر مدنظر آمریکا آن است که در حوزه‌های دیگر مانند امنیتی موشکی و سایر کشورهای مورد حمایت ایران، توافق جدیدی باید صورت بگیرد. مانند آنکه خبر توافق ۲۵ ساله ایران و چین خبر خوبی برای آمریکا نبود.
اهمیت انتخابات ۱۴۰۰ ایران برای ایالات متحده
استاد دانشگاه مطالعات جهان دانشگاه تهران با اشاره به اهمیت انتخابات ایران برای آمریکا به عنوان سومین دلیل گفت: ایالات متحده دوست دارد در خرداد ماه ۱۴۰۰ افرادی در ایران به قدرت برسند که امتیاز بیشتری به آمریکا می‌دهند در مقابل کسانی که نوار پر نمی‌کنند، امتیاز کم می‌دهند یا اصلاً امتیازی نمی‌دهند. آمریکا علاقه دارد افرادی که با ایالات متحده هماهنگ هستند و کشور را معطل مذاکرات برجام کرده و باعث شرطی شدن جامعه و سایر مشکلاتی که بوده شده اند بلکه مشکلات ادامه پیدا کند یا حتی بیشتر شود، در ایران به قدرت برسند. ابزارهای تبلیغاتی و دوستان تطهیرکننده نیز در داخل دارند که آمریکا را توبه کننده معرفی کنند. همه ابزارهای تبلیغاتی و ابزارهای اقتصادی که ظاهر اقتصادی را خوب جلوه دهد و نشان دهد که ما توانستیم گشایش‌های اقتصاد ایجاد کنیم و بقیه امتیازات را بعد از انتخابات خواهیم گرفت نیز بکار خواهد رفت.
وی ادامه داد: در حقیقت یک توافق نیم‌بند را ترویج می‌کنند. البته طیف دموکرات در آمریکا این حالت را دارند و دموکرات‌ها به این نتیجه رسیدند که جمهوری اسلامی از درون باید استحاله شود و اگر قرار بود با فشار تغییرات ایجاد شود قبلاً ایجاد شده بود. برای استحاله لازم است، کسانی در قوه مجریه ایران، دانسته یا نادانسته مجری خواسته‌های آمریکا باشند.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با اشاره به اینکه وضعیت فعلی برجام وضعیت مناسبی نیست و آمریکایی‌ها علاقمند هستند که در انتخابات ایران تأثیرگذاری ایجاد شود و عده‌ای هم علاقه دارند که برجام میوه دهد گفت: درگیری به خاطر منافع حزبی و غیره یک نوع سمّ است که مشکلات را ایجاد خواهد کرد. این خطر وجود دارد که به یک نتیجه موقتی برسند. یعنی توافقی نباشد که بعد از انتخابات ادامه پیدا کند.
پاسخ پرسشی مهم
وی در ادامه در پاسخ به اینکه چه اشکالی دارد، اگر پولی آزاد شود و در وضعیت اقتصادی مردم گشایشی ایجاد گردد، گفت: ایجاد این گشایش خوب است به شرطی که بعد از انتخابات مانند برجام جبران نشود؛ پول‌هایی را که به ایران داده شده بود چندین برابر آن طبق گزارشات نزدیک به ۲۵۰ میلیارد دلار برگشت داده شد! با این روش ضربه که می‌خواستند بزنند زدند.
فواد ایزدی با بیان اینکه آقای روحانی دلار ۳۰۰۰ تومانی تحویل گرفت و الان بالای ۲۰ هزار تومان می‌خواهد تحویل دهد و تمام این هشت سال را نیز در حال مذاکره بودند گفت: مشکلات ایران و آمریکا تا زمانی که این دو کشور وجود دارند حل شدنی نیست. در بحث انتخابات این مفسده واضح است که یک پروژه انتخاباتی است. توافق دراز مدت یا حل مشکلات اقتصادی و غیره برای تبلیغ انتخابات وجود داشته باشد اما این احتمال قوی هست که بعد از انتخابات مشکلات چند برابری، پس داده شود و دوباره مثل تجربه برجام مشکلات بیشتر برگردد.
فرسایشی شدن مذاکرات
استاد دانشگاه مطالعات جهان دانشگاه تهران با اشاره به بحث فرسایشی شدن مذاکرات و اینکه چرا آمریکا دوست دارد مذاکرات طولانی شود گفت: ایلات متحده برای رسیدن به توافق جامع هیچ دلیلی برای عجله ندارد؛ چرا که اولاً اگر به توافق برسند در حوزه تحریم‌ها باید گشایشی جدّی ایجاد کنند و آنان به این گشایش علاقه ندارند پس برای رسیدن به توافق عجله نمی‌کنند. دوماً اینکه در داخل آمریکا عده قابل توجهی از سناتورها و نماینده‌های مجلس هستند که مخالف سیاست بایدن می‌باشند و این موضوع ایران و آمریکا برایشان اهمیت دارد.
وی افزود: ایالت متحده آمریکا قصد سرنگونی جمهوری اسلامی ایران را دارد اما در روش‌های اجرای این سیاست، اختلاف نظر وجود دارد. عده‌ای قائل هستند فشار و تحریم‌های حداکثری ادامه پیدا کند تا مردم بر علیه حکومت بیرون بریزند و کشور را سرنگون کنند اما عده‌ای هم هستند که قائل باشند که با این کارها ایران سرنگون شد بلکه برنامه هسته‌ای و سایر توانمندی‌های مهم را نیز پیدا کرد و باید سیاست دیگری در پیش گرفت. در سنا فاصله دموکرات و جمهوری خواه کم می‌باشد و طرف مقابل نیز فشار می‌آورد در حوزه سیاست خارجی علیه ایران نظراتش را اعمال کند. پس در این حوزه نیز قابلیت و مصرف داخلی دیگر برای آمریکا وجود دارد که بتواند مذاکرات را طولانی‌تر کند و بحث را فرسایشی نماید.
اعتراف آمریکا به ابعاد قدرت جمهوری اسلامی
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با اشاره به نکته دیگری که در فرمایش مقام معظم رهبری که الان نسبت به قبل قدرتمندتر شده‌ایم گفت: در روزهای قبل اعتراف خود مقامات آمریکایی مانند وندی شرمن که سیاست آمریکا شکست خورده است بسیار تکرار شد و این به معنای آن است که وضع ایران بهتر بوده و سیاست مقاومت، جواب داده است و وضع آمریکا بدتر است. توانمندی‌های موشکی و پهپادی یمن و سایر مرتبطین با ایران قوی‌تر شده است. ترک منطقه نشان شکست آمریکاست؛ چراکه آمریکا جایی که وارد بشود بیرون نخواهد رفت مگر آنکه بیرونش کنند. سال‌هاست در اروپا و بعضی کشورها پایگاه‌های نظامی آمریکا حضور دارند و آمریکا هیچ وقت آنجا را ترک نکرده است؛ ولی خروج از عراق و افغانستان به منزله شکست سیاست‌های آمریکا می‌باشد.
وی افزود: سعی کنیم نگاه غیر واقعی نسبت به برجام از بین مردم برداشته شود. در حوزه کارشناسی هم ما پیشرفت داشته‌ایم و از بعضی تجربیات برجام درس گرفته‌ایم و آن توهمات قبلی دیگر وجود ندارد. سرعت گرفتن فعالیت‌های هسته‌ای ایران نیز جز همان موفقیت‌های جمهوری اسلامی است. بعد از خروج ترامپ از برجام، ایران فعالیت‌های انجام داد که اگر آمریکا خارج نمی‌شد ایران نمی‌توانست این فعالیت‌ها را انجام دهد. وقت مذاکرات نیز دست مذاکره‌کنندگان پر بود. در واقع تغییر سیاست ایران باعث شد طرف مقابل نیز حرکات و تغییراتی را ایجاد کند؛ نقش پسر خوب اگر از طرف ایران ادامه پیدا می‌کرد هیچگاه راه به جایی نمی‌بردیم. مصوبه مجلس بعد از چند روز دیگر مهلت را تمام خواهد کرد. اگر مصوبه قانونی مجلس را اجرا کنیم برای ما هیچ مشکلی پیدا نمی‌شود و این به نفع مذاکره کنندگان نیز خواهد بود. قانون مجلس نشان داده است که از نظرات کارشناسی نیز استفاده کرده‌اند و در عمل تأثیرات خود را گذاشته است
عبور از خط قرمزها و شروط رهبری در مذاکرات وین
کارشناس سیاسی مسائل آمریکا با اشاره به عبور از خط قرمزها و شروطی که در نامه مقام معظم رهبری مشخص شده بود گفت: متأسفانه به هیچکدام از خطوط قرمز توجه نشد و برجام این مشکلات را پیدا کرد. باید در این مذاکرات فعلی در وین، خطوط قرمزها را رعایت کنیم یعنی آمریکا باید تحریم‌ها را لغو کند و ایران راستی‌آزمایی کند، اگر واقعاً در عمل، لغو اتفاق افتاده بود ایران به تعهدات قبلی برگردد.
وی افزود: خبرهایی که از وین می‌رسد که قرار نیست ایران خطوط قرمز را رعایت کند و به آن برگردد. بعضی از تحریم‌ها نیز قرار شده تعلیق شوند و تصمیم گیر تعلیق نیز خود آمریکاست. آمریکا تعهداتی را وعده کرده است که دولت بعدی اگر بیاید این مذاکرات تعهدی را برای او ایجاد نخواهد کرد؛ در حالی که امتیازات گسترده گرفته شده و تعهدات کاغذی به طرف مقابل داده‌اند. گروه بعدی آمریکایی که در رأس قدرت آمد تعهدات را قبول نمی‌کند و در پی گرفتن امتیازات جدید بر خواهد آمد همانطور که امضای کری تضمین و تعهد بود اما با رفتن آن، همه تعهدات به هم خورد و هیچ چیز دست ایران را نگرفت. سال دیگر کل مجلس نمایندگان آمریکا و یک سوم مجلس سنا باید برای انتخابات بروند و سنّت در آمریکا این بوده است که طرف غالب در انتخابات آینده به علت وعده‌هایی که داده و عمل نگردیده شکست خواهد خورد.
پاسخ چند پرسش شرکت کنندگان در ویدئو کنفرانس
فواد ایزدی در پاسخ به پیگیری قضائی در برخورد با وزیر خارجه گفت: پیگیری برخورد با مجری سیاست خارجی و کوتاهی‌های صورت گرفته باید از طریق همان نهاد واگذار کننده سیاست یعنی شورای عالی امنیت ملی صورت بگیرد و ورود قوه قضائیه در هیچ جای دنیا کار معمول و کار صحیحی نیست. در شورای عالی امنیت ملی نیز اکثریت رأی با دولت است استفاده از روش قضائی برای اصلاح در حال حاضر، به معنای تخریب کشور و به نمایش گذاشتن اختلافات داخلی است پیشنهاد می‌کنیم پرونده مذاکرات هسته‌ای از وزارت خارجه گرفته شده و به همان شورای عالی امنیت ملی برگردد.
وی در پاسخ به وظیفه انقلابی‌ها در ایام مانده تا انتخابات و تا رسیدن به دولت جدید گفت: در این فاصله‌ای که وجود دارد وظیفه داریم دقت کنیم برای مردم ذهنیت ایجاد نشود که جریان انقلابی مخالف گشایش اقتصادی برای مردم است؛ بلکه جریان انقلابی این خوف را دارد که مثل برجام یک گشایش محدودیت ایجاد شود و بعد از آن چند برابر را نهایتاً از ما پس بگیرند و ما ضرر کنیم. اگر رعایت خطوط قرمز که مقام معظم رهبری فرمودند اجرا شود و مردم توجیه شوند که چرا این خطوط قرمز اهمیت دارد. مردم مانند گذشته که به برجام امیدوار بودند؛ دوباره این امید کاذب ایجاد نشود. به خاطر اشتباه رفتاری و تفکری در صدا و سیما اجازه داده نشد که واقعیت‌های برجام گفته شود و افکار عمومی هیچگاه در این زمینه توجیه نشدند به همین خاطر درباره برجام دچار توهم گردیدند.