خبرگزاری مهر - گروه بین‌الملل: روابط دیپلماتیک بین آنکارا و قاهره در سال ۲۰۱۳ و به دنبال کودتای «عبدالفتاح سیسی»، رئیس جمهوری کنونی مصر علیه «محمد مرسی»، رئیس جمهوری سابق این کشور قطع شد. دو کشور در طول دوران کوتاه ریاست جمهوری مرسی روابط گرم و نزدیکی با یکدیگر داشتند.
رایزنی‌های مصر و ترکیه روز چهارشنبه برای نخستین بار از سال ۲۰۱۳ برگزار شد و دو طرف در مورد موضوعات مورد اختلاف و بررسی عادی سازی روابط گفت و گو کردند. هیات ترکیه که چهارشنبه گذشته در سفری دو روزه به ریاست «سدات اونال»، معاون وزیر امور خارجه این کشور وارد قاهره شده بود، در دیدارها با طرف مصری بر سر آغاز مذاکرات مربوط به ترسیم مرزهای دریایی دو کشور در مدیترانه در ماه آتی ژوئن به توافق رسیدند تا پیش از پایان سال جاری میلادی توافق نهایی میان دو کشور به امضا برسد.
موضع گیری مقامات ترکیه درباره روابط قاهره و آنکارا
مولود چاوش اوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه با تاکید بر این مطلب که گفتگوهای قاهره در فضایی مثبت انجام گرفته است، روز جمعه گفت برای دیدار با سامح شکری، همتای مصری خود به منظور پیشبرد روند عادی سازی روابط آماده است.
وی گفت: یک دیدار ممکن است میان من و سامح شکری انجام شود. ما پیشتر در حاشیه نشست‌های بین المللی دیدارهایی داشته‌ایم.
رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه هم اعلام کرد: روند جدیدی آغاز شده است. ابتدا دستگاه‌های اطلاعاتی ما بحث و گفتگو کرده‌اند، سپس وزارتخانه‌های امور خارجه گفتگو خواهند کرد. ما (این روند را) ادامه و گسترش خواهیم داد.رویکرد ما به مردم مصر همواره بسیار مثبت بوده است. مردم ترکیه و مردم مصر روابط تاریخی دارند. ما تلاش می‌کنیم این روابط تاریخی را دوباره برقرار کنیم.
خلوصی اکار، وزیر دفاع ترکیه در سخنانی گفت که اطمینان دارد دوستی و روابط ترکیه با مصر به زودی به سطوح بالاتری ارتقا می‌یابد.
وی افزود: ما شاهد آن هستیم که روابط ما با مصر در حال توسعه است و این باعث خوشحالی دوستان می‌شود و در عین حال برخی را وحشت زده کرده و می‌ترساند.ما با مردم مصر رابطه برادری، دوستی و ارزشهای مشترکی داریم و نمی‌توان ما را از یکدیگر جدا کرد.توسعه روابط میان آنکارا و قاهره برای ترکیه، لیبی و مصر مفید و ضروری خواهد بود.
توافق بر سر ترسیم مرزهای دریایی قبل از پایان سال جاری
منابع سیاسی آگاه مصری از توافق میان آنکارا و قاهره بر سر ترسیم مرزهای دریایی بین دو کشور تا پیش از سال جاری خبر دادند.
به گفته منابع یاد شده، قاهره به طرف ترکیه‌ای اعلام کرده که شرط مصر برای اتمام توافق این است که مجموع جزایر مورد مناقشه یونان با ترکیه در این مذاکرات مورد بحث قرار نگیرد و در توافق نیز گنجانده نشود.
منابع مذکور به العربی الجدید افزودند: مسئول بلندپایه مصری پیشتر خطاب به طرف ترکیه‌ای اعلام و تاکید کرده بود که قاهره در جریان توافق با یونان بر سر ترسیم مرزهایی دریایی، موضوع جزایر مورد اختلاف آتن با آنکارا در دریای مدیترانه را کنار گذاشته و وارد آن نشده بود چرا که سیاست مصر بر این اساس استوار است که خود را از منازعات دوطرفه دور نگه دارد. در آغاز تُرک‌ها بر لزوم گنجانده شدن جزایر مذکور در توافق آتی با مصر اصرار کردند که با توضیحات طرف مصری شرط قاهره در این خصوص را درک کرده و پذیرفتند.
منابع مصری اعلام کردند: طرف ترکیه‌ای مجموعه‌ای از مشوق‌های اقتصادی مربوط به پروژه‌های گازی در شرق مدیترانه را به طرف مصری پیشنهاد کردند به خصوص که مصر اخیراً از پروژه بزرگ گاز میان یونان، قبرس یونانی‌نشین، امارات و رژیم صهیونیستی کنار گذاشته شده و قاهره از این امر خشمگین است اما اکنون خواهان ایجاد تنش با امارات یا یونان نیست بلکه تنها به دنبال مدیریت این پرونده بر اساس منافع مصر است همچنین در شرایطی که قاهره تدریجاً در حال دور شدن از ائتلاف یونان، قبرس و امارات است، به دنبال ایجاد ائتلافی با مشارکت ترکیه، عربستان و لیبی برای کسب منافع اقتصادی بیشتر در دریای مدیترانه است.
آیا ژنرال سیسی مایل به دیدار با رجب طیب اردوغان است؟
در این میان، راهکار قریب الوقوعی برای حل همه اختلافات میان قاهره و آنکارا وجود ندارد. دیدار «رجب طیب اردوغان»، رئیس جمهوری ترکیه و السیسی دستکم در مرحله کنونی و بیشتر از سوی رئیس جمهوری مصر دور از ذهن به نظر می‌رسد، اما قطار عادی‌سازی مناسبات میان دو کشور هر چند با سرعتی اندک اما به حرکت در آمده است.
دیدار «رجب طیب اردوغان»، رئیس جمهوری ترکیه و عبدالفتاح السیسی دستکم در مرحله کنونی و بیشتر از سوی رئیس جمهوری مصر دور از ذهن به نظر می‌رسد، اما قطار عادی‌سازی مناسبات میان دو کشور هر چند با سرعتی اندک اما به حرکت در آمده است در همین ارتباط، باید گفت که حصول پیشرفت کنونی در مناسبات قاهره و آنکارا بدون آشتی کشورهای شورای همکاری خلیج فارس با قطر در نشست العلا عربستان نمی‌توانست به این مرحله برسد چرا که بهبود روابط قطر و عربستان منجر به گشوده شدن دروازه از سرگیری روابط برای دیگر طرف‌های مورد اختلاف شد.
آنکارا و قاهره از ماه‌ها پیش در حال نزدیک شدن به یکدیگر هستند اما به نظر می‌رسد چندین پرونده وجود دارد که دو کشور در آن، مواضع نزدیکی به یکدیگر، نسبت به دیگر کشورهای خاورمیانه دارند از جمله ترسیم مرزهای دریایی در مدیترانه.
ترکیه برای از میان بردن ائتلاف به وجود آمده علیه خود در شرق مدیترانه که رژیم صهیونیستی و یونان میدان‌داران آن هستند، نیاز دارد تا به مصر نزدیک شود و با تشکیل ائتلافی جدید، معادله را به سود خود برهم زند و در این میان، آنکارا با نزدیک شدن به قاهره و نیز با توجه به قدرت اقتصادی و ثقل نظامی، پتانسیل لازم برای نقش‌آفرینی برجسته‌تر در شرق مدیترانه را داراست.
با وجود این، با توجه به فهرست بلند بالایی از پرونده‌هایی که روابط میان دو کشور را تیره کرده است، راه برای آشتی دشوار خواهد بود. اردوغان رئیس جمهور مصر، عبدالفتاح السیسی، رئیس جمهور کنونی مصر را بارها کودتاچی خوانده است.