خبرگزاری مهر، گروه استانها: هورامان، ماسوله کردستان، یکی از مناطق بکر و زیبای کشور است و با طبیعت چهار فصلش، مقصد هزاران مسافر و گردشگر داخلی و خارجی است.
چند سالی است پرونده این منطقه برای ثبت جهانی به یونسکو ارسال و باوجودی که اقدامات لازم برای تکمیل پرونده آن انجام شده، اما هنوز گام‌هایی برای ثبت نهایی هورامان برای جهانی شدن آن مانده است.
ارسال پرونده به یونسکو
مدیر پایگاه منظر تاریخی فرهنگی اورامانات پیرامون بررسی پرونده ثبت جهانی هورامان می‌گوید: پرونده نهایی بهمن ماه ۱۳۹۸ به سازمان جهانی یونسکو ارسال شده و در مهر ماه ۱۳۹۹ ارزیاب سازمان جهانی یونسکو به مدت ١٠ روز از منطقه بازدید به عمل آوردند و در چند ماه گذشته هم به‌صورت ویدئو کنفرانس چندین جلسه با حضور کارشناسان یونسکو با حضور دکتر محمدحسن طالبیان معاون وزیر میراث فرهنگی، فرهاد عزیزی مدیر کل امور پایگاه‌های کشور، مدیر پایگاه هورامان و کارشناسان دفتر ثبت جهانی برگزار شده است و طبق گفته طالبیان معاون وزیر میراث فرهنگی جلسه اجلاس نهایی یونسکو برای رأی گیری نهایی در تیر ماه امسال برگزار خواهد شد.
پویا طالب‌نیا می‌گوید: در پرونده هورامان برای ثبت جهانی به جغرافیای فرهنگی توجه شده است نه جغرافیای سیاسی، که بخشی از هورامان در استان کردستان و کرمانشاه قرار گرفته است، لذا پرونده‌ای یک‌پارچه تشکیل شده است و امیدواریم رأی نهایی یونسکو برای ثبت جهانی این منطقه را بگیریم.
وی تصریح می‌کند: منظور از جغرافیا و منظر فرهنگی در ثبت جهانی هورامان به تعامل انسان و طبیعت در طول تاریخ است، بر همین اساس در منظر فرهنگی هورامان مواردی از جمله معماری، تاریخ و باستان‌شناسی، زندگی هوارنشینی (کوچ‌نشینی)، جشن‌ها و آئین‌ها، نحوه زندگی و معیشت ساکنین، آثار طبیعی از حمله گونه‌های نادر گیاهی و جانوری منطقه، موسیقی و ادبیات هورامان و… به‌عنوان شاخص‌های این منطقه مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته است.
مدیر پایگاه منظر تاریخی فرهنگی اورامانات در تشریح اقدامات انجام شده عنوان می‌کند: اقدامات انجام شده هم طی پنج سال گذشته در چند حوزه از جمله: مطالعات که شامل مطالعات معماری، باستان‌شناسی، مرمت، مردم شناسی، مطالعات بافت و جی. آی. اس، پلان مدیریت و ثبت بافت‌های روستایی و آثار شاخص منطقه، ثبت آثار طبیعی و میراث ناملموس بوده است.
طالب‌نیا خاطرنشان کرد: در حوزه اجرایی نیز مرمت بناهای شاخص از جمله مساجد و پل‌های تاریخی، و ساماندهی بافت‌های روستایی در قالب طرح‌های مشارکتی مرمت بناها انجام شده و زیر ساخت‌های لازم گردشگری از جمله توسعه خانه‌های بوم‌گردی در روستاهای هورامان، موزه‌های مردم شناسی انجام شده است و در حوزه آموزش و مشارکت جوامع محلی هم فعالیت‌های متعددی در روستاها انجام شده است.
ثبت جهانی و رونق اقتصادی منطقه
طالب‌نیا با تاکید بر انجام اقدامات لازم برای ثبت جهانی هورامان با تأثیرات این مهم در منطقه، می‌گوید: ثبت جهانی هورامان باعث می‌شود مدیریت منطقه با تفکری فرا منطقه‌ای و جهانی در تمامی حوزه‌های فرهنگی انجام شده و حفاظت از این میراث فرهنگی در تمامی جهات از جمله حفاظت از بافت‌های با ارزش روستایی، فرهنگ و تمدن منطقه، آثار باستانی و… به صورت ویژه انجام شود که تمامی این اتفاقات منجر به توسعه پایدار و رونق اقتصادی منطقه خواهد شد.
هورامان چشم به راه تحول
رئیس شورای اسلامی شهر هورامان عنوان می‌کند: تاکنون از سوی نماینده یونسکو بازدیدهایی از منطقه داشته‌اند و به نتیجه رسیدن ثبت جهانی هورامان می‌تواند تحولی بزرگ در منطقه ایجاد کند.
شریفیان به سرمایه‌های هورامان اشاره می‌کند و می‌افزاید: هورامان دارای قدمتی به درازای تاریخ است و مردمان این سرزمین دارای آداب و سنن خاص خود هستند و هر ساله هزاران توریسم برای دیدن جاذبه‌های گردشگری و مذهبی و تاریخی به هورامان سفر می‌کنند.
وی در ادامه به اقدامات شورای اسلامی شهر هورامان برای تحقق ثبت جهانی اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: هر ساله مراسم آئینی پیرشالیار در فصل زمستان و بهار با حضور گردشگران و اهالی منطقه برگزار می‌شود که سعی کردیم اصالت آن حفظ شود
رئیس شورای اسلامی شهر با تاکید بر حفاظت از بافت معماری منازل عنوان می‌کند: حفظ بافت قدیمی جزو اولویت‌های کاری است و برای تحقق این مهم تسهیلات بانکی را برای مالکان در نظر گرفته شده است اما به دلیل اعتقادات مذهبی مردم علاقه‌ای به استفاده از این تسهیلات را ندارند و متأسفانه بسیاری از اهالی توان مالی مناسب برای اجرایی کردن بافت سنتی ندارند و هزینه استفاده از مصالح ساختمانی سنتی چندین برابر مصالح ساختمانی جدید است و شهرداری برای تشویق شهروندانی که از بافت معماری سنتی استفاده می‌کنند تخفیف‌هایی را در صدور پروانه ساخت و سازها در نظر گرفته است.
وی در ادامه با اشاره به شرایط زندگی اهالی منطقه عنوان می‌کند: در گذشته شغل اهالی کشاورزی و دامداری بود اما امروز دیگر شرایط زندگی تغییر کرده و زمین‌ها جوابگوی نیاز اهالی نیست و بیشتر به شغل‌هایی مرتبط با گردشگری روی آورده‌اند و بوم گردی رونق پیدا کرده است و در حال حاضر صدها نفر به صنایع دستی و گردشگری و بوم گردی مشغول هستند.
فعالیت‌های علمی برای ثبت جهانی
رئیس مرکز کردستان شناسی دانشگاه آزاد واحد سنندج نیز با اشاره به پیگیری‌های انجام شده برای ثبت جهانی هورامان می‌گوید: ثبت جهانی هورامان پروسه زمانی و مقدمات مختص به خود را لازم دارد.
امید ورزنده با اشاره به خصوصیات و ضوابط ثبت جهانی یک منطقه عنوان کرد: اولاً باید نمونه‌ای برجسته از تعامل انسان و طبیعت، وجود یک شاهکار و نبوغ انسانی، یک گواه بی همتا، کم استثنایی و یک سنت فرهنگی یا تمدنی زنده با دیرینگی تاریخ منطقه باشد که تمام این خصوصیات در منطقه‌ی اورامان وجود دارد اما جرقه‌ی اصلی ثبت جهانی هورامان در یونسکو برمی‌گردد به همایشی تحت عنوان همایش هورامان، انسان، طبیعت و زندگی؛ که در سال ١٣٩٤از سوی مرکز تحقیقات کردستان شناسی با همکاری اداره کل میراث فرهنگی و دانشگاه کردستان برگزار شد و محورهای این همایش رسوم و آئین‌ها، نغمه‌ها و نواها، فرهنگ یاریگری و الگوهای سکونت بود که تمام این موارد در همایش اردیبهشت ماه ۱۳۹۴ برگزار شد.
وی می‌افزاید: در این همایش، محورهایی با کمک اساتید دانشگاه و کمیته علمی تعریف کردیم که تماماً همان محورهایی بود که یونسکو از ما برای ثبت جهانی انتظار داشت و محورهای ما در واقع تمام پرونده‌ی علمی را که لازم تحویل یونسکو داده شود تأمین می‌کرد.
رئیس مرکز کردستان شناسی توضیح می‌دهد: پیش‌بینی شده بود خروجی همایش بخش اعظم پرونده‌ای بود که به یونسکو تحویل داده شود که باید به شیوه علمی و آکادمیک از سوی اساتید دانشگاه و پژوهشگران آماده می‌شد و در واقع تاکید می‌کنند.
وی افزود: در این پروسه‌ی هفت ساله دو مدیر کل سابق سازمان میراث فرهنگی استان و تعدادی از اساتیددانشگاه هم در این مهم نقش داشتند.
ثبت جهانی هورامان نقطه عطفی در حیات منطقه
امید ورزنده تصریح می‌کند: از مزیت‌های ثبت جهانی هورامان این است که کسب و کارهای محلی و صنایع بومی رونق می‌گیرد، پدیده مهاجرت نیز کاهش پیدا می‌کند و می‌تواند به مهاجرت معکوس تبدیل شود و از سوی دیگر صنعت توریسم و گردشگری که از صنعت‌های تأثیرگذار در توسعه پایدار است، رشد پیدا خواهد کرد و عوائد و فواید آن به هورامان و ساکنان این منطقه برمی‌گردد.
وی خاطرنشان کرد: ثبت جهانی هورامان از لحاظ اقتصادی، فرهنگی و معیشتی نقطه عطفی در زندگی و حیات هورامان خواهد بود.
محمد شریف علیرمایی نویسنده و محقق منطقه هورامان نیز در این باره می‌گوید: در سال ۱۴۰۰ چشم به راه ثبت جهانی هورامان هستیم رویدادی که می‌تواند به نقطه عطفی در تاریخ منطقه باشد.
وی تصریح می‌کند: نویسندگان و محققان در هورامان فعالیت‌های خوبی را برای ثبت و معرفی آثار تاریخی و باستانی هورامان انجام دادند که بسیاری از آنها ناشناخته مانده‌اند.
این نویسنده می‌افزاید: ثبت هورامان در یونسکو این منطقه را جهانی می‌کند و می‌تواند تأثیر بسزایی در رونق و توسعه روستاهای این منطقه داشته باشد لذا اکنون با توجه به پیگیری‌های انجام شده، چشم به راه آخرین اظهارات یونسکو و دادن رأی نهایی برای ثبت جهانی هورامان هستیم.