خبرگزاری مهر -گروه هنر-عطیه مؤذن: «هفت روز سیما» عنوان بسته خبری-تحلیلی ویژه‌ای است که در پایان هر هفته به بازخوانی اهم تحولات خبری مرتبط با متن و حاشیه تولیدات صداوسیما و اتفاقات پیرامونی آن در طول هفته می‌پردازد.
در این بسته خبری هفتگی تلاش کردیم در کنار خبرهای رسمی فعالیت برنامه‌سازان و مدیران سیما، نیم‌نگاهی به حواشی رسانه‌ای و حتی شایعاتی که به‌رغم غیررسمی بودن می‌توانستند در اخبار مرتبط با سیما تأثیرگذار باشند هم داشته باشیم.
امروز پنجشنبه ۳۰ اردیبهشت ماه می‌توانید با شماره ۸۱ بسته خبری «هفت روز سیما» در مرور متن و حاشیه اتفاقات تلویزیون و خارج از تلویزیون در هفته‌ای که گذشت، با ما همراه شوید.
چهره هفته؛ مرتضی حیدری
«انتخابات ریاست جمهوری» و «مناظره نامزدها» سال‌هاست که دو پدیده وابسته به هم شده‌اند و گویی دیگر نمی‌توان انتخابات ریاست جمهوری را بدون مناظره‌های نامزدهای آن تصور کرد. این مناظره‌ها آنقدر مهم و حساس است که گاه تلورانس نظرسنجی‌های مردمی را هم در هر مقطعی و با هر مناظره‌ای جا به جا کرده و در بالا آمدن یا کاهش رای یک کاندیدا نقش بسزایی داشته است.
پس بیراه نیست اگر اهمیت و نقش فرد اجراکننده این مناظره‌ها را هم در حد هر یک از نامزدهای ریاست جمهوری مهم بدانیم؛ کسی که قرار است در میدان گفتگو و شناخت نامزدهای ریاست جمهوری نقش پرسشگری و حتی یک واسط مدیریت زمان را ایفا کند.
روز گذشته خبری مبنی‌بر مهیا شدن ۱۸ خودرو برای تشریفات ورود و خروج نامزدهای ریاست‌جمهوری برای مناظره‌ها منتشر شد و به دنبال آن در ساعاتی بعد خبری به شکل رسمی از طرف خود صداوسیما در راستای آماده سازی استودیوهای انتخاباتی و به ویژه استودیو شماره ۱۱ که به مناظره‌ها اختصاص داده شده است اطلاع رسانی شد.
هرچند هنوز نامی از مجری این مناظره‌ها برده نشده است و معمولاً تا آخرین روزها این شخص محرمانه باقی می‌ماند با این حال نام مرتضی حیدری می‌تواند یکی از گزینه‌های اصلی اجرای مناظره‌های ریاست جمهوری باشد. حیدری سال‌هاست که در بخش‌های خبری صداوسیما حضور داشته و گویندگی و اجرای این بخش‌ها را بر عهده دارد. او همچنین طی سال‌های متمادی فعالیت در صداوسیما گفتگوهای مختلفی با سران قوا، مقامات و حتی روسای جمهور دوره‌های مختلف داشته است.
هرچند نام گزینه‌های مختلفی برای اجرای مناظره‌های ریاست جمهوری شنیده می‌شود اما مرتضی حیدری یکی از محتمل‌ترین گزینه‌هاست به ویژه که در دوره پیشین ریاست جمهوری نیز اجرای مناظره‌ها را خود او بر عهده داشت و کمتر مورد نقد و هجمه قرار گرفت. اجرای بدون استرس او حتی در شرایط بحرانی و استرس‌زا و همچنین ورود به موقع برای قطع کردن مباحث گزافه و پرگویی‌ها یکی از این دلایل بوده است که کمتر حرص مخاطب را درآورده است. هرچند حیدری در دوره پیش این شانس را داشت که در یک مناظره چند نفری قرار بگیرد و از وسط یک چالش (شبیه به دعوای) دو نفره در امان بماند؛ اتفاقی که رضا پورحسین مجری مناظره‌های سال ۸۸ آن را تجربه کرد و نحوه مدیریت او در این مناظره‌های دو نفره با انتقادهای فراوانی مواجه شد. انتقادها و شوخی‌ها نسبت به اجرای پورحسین در مناظره‌ها جایگاه وی را تا حد کرنومتر تقلیل داد و خودش بارها توضیح داد که شاید در آن فضا مدیریت زمان بیشترین کاری بوده که می‌توانسته است انجام دهد.
احتمالاً در چند روز آینده مجری مناظره‌ها به صورت رسمی مشخص می‌شود با این حال خیلی اهمیت دارد که صداوسیما فردی با تجربه را بر سر میز اجرای مناظره‌ها بگذارد، به ویژه فردی که در تحلیل مخاطب در گفتگوهای خبری و سیاسی کمتر طرف یک حزب یا جریان سیاسی ایستاده باشد و ویژگی‌های بی طرفی و استقلال را از خود نشان داده است.
حاشیه هفته؛ هفته خبرسازی سه رئیس سابق صداوسیما
هفته‌ای که گذشت یکی از پرحاشیه‌ترین و پرهیاهوترین زمان‌هایی بود که نام چند رییس صداوسیما که در دوره‌های مختلف ریاست این سازمان را تجربه کرده بودند بواسطه فعالیت‌هایشان در صدر خبرها قرار گرفت.
عزت‌الله ضرغامی و علی لاریجانی به واسطه ثبت نام در انتخابات ریاست جمهوری و محمد سرافراز به واسطه مباحثی که در کلاب هاوس مطرح کرد در معرض واکنش‌ها و جریان‌های خبری کشور قرار گرفتند.
عزت‌الله ضرغامی که چند سالی است حضوری فعال در فضای مجازی داشته و گمانه‌زنی‌ها درباره دورخیز او برای ورود به میدان انتخابات محدود به دوره اخیر نیست و پیش از این و در دوره قبل هم نشانه‌هایی از آن بروز و ظهور یافت، این بار جدی‌تر قبل وارد کارزار انتخابات ریاست جمهوری شده تا بخت خود را در این میدان بیازماید. او تا کنون و پیش‌تر از باقی نامزدهای احتمالی اقدام به معرفی رسمی تیم مشاوران‌ش هم کرده که نشان دهد جدی‌تر از آن است که بخواهد در میانه راه کنار بکشد!
علی لاریجانی هم شاید به واسطه حضور بلندمدت‌ش در مقام ریاست مجلس شورای اسلامی و مهمتر از آن همراهی‌اش در ۸ سال گذشته با دولت حسن روحانی، چهره‌ای متفاوت از او در ذهن مردم ثبت کرده اما ریاست ۱۰ ساله‌ش بر سازمان صداوسیما همچنان بخش مهمی از کارنامه‌اش محسوب می‌شود. او که در یکی از اولین اقدامات تبلیغاتی‌اش رفع ممنوعیت از ویدئو در سال‌های مسئولیت‌ش را به‌عنوان سندی از پایبندی‌اش به شعار آزادی مورد اشاره قرار داده، به نظر می‌رسد راهی دشوارتر از این‌ها پیش روی خود دارد که تا بتواند تصویری متفاوت از خود ارائه کند؛ او در حال حاضر بیش از آنکه نماد «تغییر» باشد، نماد «وضع موجود» است.
در مجموع ضرغامی و لاریجانی دو تن از روسای پیشین صداوسیما هستند که در این دوره از انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کرده‌اند و از زمان ثبت نام تاکنون نقدها و ارزیابی‌هایی هم به واسطه حضورشان در پست‌های مختلف صورت گرفته است؛ نقدهایی که از زمان ورودشان به گود رسمی انتخابات و ثبت نام تا شروع کار انتخاباتی را در بر گرفته است. بخش مهمتر این ارزیابی‌ها هم به کارنامه ۱۰ ساله آنها در سازمان صداوسیما برمی‌گردد که به واسطه جنس رسانه‌ای تر و عمومی‌تر آن بسیاری می‌توانند با نگاهی به آن کارنامه محل نقد و تحلیل قرارش دهند و در همین مدت نکاتی هم نسبت به این حضور ۱۰ ساله مطرح شده است و همچنین شعارهای انتخاباتی این دو در معرض چالش‌های رسانه‌ها قرار گرفتند.
اما سومین رئیس سابق رسانه ملی، با داستانی متفاوت در این هفته خبرساز بود؛ محمد سرافراز این هفته مهمان یکی از اتاق‌های گفتگو در کلاب هاوس بود و مباحثی مختلفی را مطرح کرد. مباحثی که برخی از آنها همچون چالش‌آفرینی‌های یک هولدینگ خاص اقتصادی برای صداوسیما یا دلایل تعطیلی برنامه نود و یا چند و چون ارتباط وی با شهرزاد میرقلی‌خان پیش از این هم بارها مطرح شده بود. با این حال یک بار دیگر این مباحث را مطرح کرد و طی آن نام‌ها و سمت‌های حساسی از صداوسیما را هم وارد چالش‌های خود کرد؛ از جمله عباس مهدوی‌مهر مدیر بازنشسته صداوسیما که در دوره ریاست عبدالعلی علی عسکری یک بار دیگر بر سر کار آمد و چند سالی است که به عنوان مدیر کل بازرگانی صداوسیما فعالیت دارد.
سرافراز همچنین در بحث‌های مناقشه برانگیز خود یک بار دیگر از لیست ممنوع‌التصویری‌های چند هزار نفره صداوسیما سخن گفت و اینکه برخی از چهره‌های این لیست بدون هیچ دلیل مشخصی نمی‌توانند در سازمان حضور داشته باشند و در زمان او این لیست چند هزار نفره را تا حد زیادی کاهش داده است که از جمله آنها رایزنی برای بازگشت مهران مدیری به صداوسیما بوده است.
نکته ویژه سخنان سرافراز این است که هر از گاهی این مباحث را مطرح می‌کند اما هیچ گاه موضع رسمی یا حتی غیررسمی از طرف مدیران ارشد صداوسیما ندارد و نقاط ابهامی که طرح می‌کند هیچ گاه وارد شفاف سازی از طرف صداوسیما نمی‌شود.
اتفاق ویژه هفته؛ سکوت در برابر جنایتی که افکار عمومی را شوکه کرد
یکی از حوادث جنجالی، تلخ و بهت‌آفرین که در چند روز گذشته تیتر رسانه‌ها را از آن خود کرد و بر صدر اخبار رسمی و غیررسمی این هفته قرار گرفت، حادثه کشته شدن فجیع بابک خرمدین توسط پدر و مادرش بود. این حادثه که یک کارگردان سینما توسط پدرش و در حمام خانه جسدش تکه‌تکه شود مثل بمب به صدا درآمد و هر بار زوایایی از این قتل مرموز و مشکوک کشف می‌شد جامعه و افکار عمومی را با حجم بالایی از بهت و شوک اجتماعی رو به رو کرد.
عجیب‌تر اینکه هر بار این اخبار داده‌های غریب‌تر و رازآلودتری از این خانواده در اختیار مخاطب می‌گذاشت که هیچ چیز آن به قتل‌هایی که پیش از این در تاریخ حوادث کشور ثبت و ضبط شده است نمی‌مانست. کشتن چند عضو از یک خانواده طی یک بازه ۱۰ ساله آن هم نه خانواده‌ای از جنوب شهر و محله‌های حاشیه‌نشین بلکه از قشر متوسط جامعه و جزئیات این قتل‌ها نکاتی بود که هر یک بر سنگینی بار این قتل‌های خانوادگی بر افکار عمومی می‌افزود و هر روز تیتر رسانه‌ها در فضای رسمی مطبوعات و فضای مجازی قرار می‌گرفت. آنقدر که اهمیت و فراگیری آن به موازات سوژه انتخابات در فضای رسانه‌ای تا به امروز پیش رفته است.
با این حال این حادثه جنجالی و مهم طی این روزها کمترین سهمی در تلویزیون نداشت، تنها رادیو در یکی از بخش‌های خبری به ابعاد تازه‌ای از این پرونده پرداخت و بخش‌های مهم خبری تلویزیون کمتر به پوشش آن اقدام کردند.
به ویژه بیست و سی که یکی از بخش‌های مهم و پربیننده خبری است و می‌توان انتظار داشت که در کنار اخبار رسمی جامعه به بخش‌های حادثه‌ای تر هم بپردازد. با این حال در همین بخش هم در چند شب اخیر خبری از مهمترین حادثه جنجالی کشور نبود. این اتفاق اما جامعه را به شدت درگیر خود کرده است و انتظار می‌رود رسانه ملی بتواند در بخش‌های مختلفی به ابعاد پیچیده این حادثه بپردازد که اتفاقاً این خبر و به روز بودن با اخبار حادثه‌ای سهم اندکی از آن واقعه است و بیشترین سهم را می‌توان به گفتگوها و بررسی‌های روان شناسی و جامعه شناسی پیرامون آن اختصاص داد.
تلویزیون پیش از این هم به تناسب حوادث و پرونده‌های فضای مجازی و قتل‌ها برنامه‌هایی را ترتیب داده است مثل رومینا دختری که توسط پدرش کشته شد یا دختر آبی که خودسوزی کرد و حتی سحر تبر که هر یک شاید در زمان خود بخشی از افکار جامعه را درگیر خود کرد. پرونده خانواده خرمدین نیز نه تنها از این موارد کمتر نیست که چالش و مساله پررنگ‌تری در ذهن مردم شده است چراکه این چالش خانوادگی از جنسی اجتماعی است و خوب بود حالا که رسانه‌های فارسی زبان بخش زیادی از برنامه‌های خود را به ابعاد مختلف این پرونده اختصاص داده‌اند تلویزیون منفعلانه ظاهر نمی‌شد.
به ویژه که این پرونده از جنس امنیتی‌ها یا ممنوعیت‌های رسانه‌ای هم نیست که تلویزیون بخواهد نسبت به آن گارد یا محافظه کاری داشته باشد و همین روزها هر صفحه‌ای در فضای مجازی را باز کنید با نام بردن از یک کتاب یا فیلم یا حادثه به بخشی از برداشت شخصی خود از این حادثه جنجالی می‌پردازند و همچنان سوال‌های بی جواب بسیاری دارند.
نکته هفته؛ یک اشتباه درباره ساترا
چندی پیش حذف یکی دو گفتگو از جمله مصاحبه انتخاباتی با محمود احمدی‌نژاد از یکی از پلتفرم‌های اینترنتی سوالات و شبهات زیادی را بوجود آورد، روابط عمومی پلتفرم مذکور این اقدام را به سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر «ساترا» نسبت داد و در یک اطلاعیه رسمی آن را خبری کرد.
این سوال باعث شد سراغ روابط عمومی مذکور برویم و در این باره سوال کنیم اما پیگیری‌ها جواب نداد و روابط عمومی پس از چند ساعتی توئیت های علی سعد معاون تنظیم کاربران ساترا را اطلاع رسانی کرده بود که توئیتر را برای پاسخگویی به این پرسش ترجیح داده بود و روابط عمومی هم آنها را به شکل عمومی اطلاع رسانی کرد.
بگذریم از اینکه در شکل جدید تعامل رسانه‌ها با روابط عمومی‌ها گاهی سوالات یک رسانه به شکل عمومی آن هم نه در خبر رسمی بلکه به شکل رشته توئیت جواب داده می‌شود، این برای چندمین بار است که توئیت های علی سعد که پیش از این به عنوان روابط عمومی ساترا فعالیت داشت به عنوان خبر رسمی تنظیم شده و برای رسانه‌ها ارسال می‌شود. اینکه توئیتر چقدر فضای رسمی دارد و با توجه به فیلتر بودن آن چقدر می‌تواند منبع رسمی باشد نیز بماند.
بحث مهمتر اینجاست که معاون تنظیم کاربران ساترا در جایی حذف سخنان یکی از نامزدهای ریاست جمهوری را مغایرت با قوانین جمهوری اسلامی دانسته بود که این هفته این سخنان به گونه دیگری نقض شد؛ وحید فرهمند معاون حقوقی ساترا در گفتگویی اعلام کرد که حذف این ویدئو صرفاً یک اشتباه موردی بوده و این محتوا نمی‌بایست با دستور حذف مواجه می‌شد.
پیشنهاد هفته؛ «زندگی پس از زندگی» ادامه دارد
با پایان ماه رمضان هنوز پخش یکی از ویژه برنامه‌های افطار ادامه دارد که به صورت هفتگی روی آنتن می‌رود؛ برنامه «زندگی پس از زندگی» در زمان افطار هر روز از شبکه چهار پخش می‌شد و چون این برنامه در ۳۴ قسمت تولید شده بود چند قسمت از آن هنوز باقی مانده است که به صورت هفتگی جمعه‌ها روی آنتن می‌رود.
فردا جمعه ۳۱ اردیبهشت قسمتی دیگر از این برنامه پخش می‌شود و مخاطبان می‌توانند به تماشای آن بنشینند.
«زندگی پس از زندگی» با اجرا و تهیه‌کنندگی عباس موزون تولید شده است و در قسمت جدید خانم تجربه‌گری مهمان برنامه است که یکی از پدیده‌های معدود خروج از کالبد را در بدن دارد که در نقاط مختلف دنیا هم گزارش شده است.
«زندگی پس از زندگی» در هر قسمت با حضور یکی از سوژه‌هایی که تجربه‌ای نزدیک به مرگ داشته است این تجربه را تشریح می‌کند و در خلال آن با شاهدان این سوژه و صاحب نظران این پدیده در ایران و در خارج از کشور گفتگو می‌کند.