خبرگزاری مهر، گروه استانها: بیش از سه دهه است که صنعت گاز و پتروشیمی مهمان جنوب استان بوشهر است و این صنایع، آلایندگی منابع آب، خاک، هوا و محیط زیست را برای مردم شهرستان‌های جنوبی از دیر تا عسلویه به ارمغان آورده است.
در چنین شرایطی که آلایندگی‌ها بر جان و طبیعت این دیار سایه افکنده است شاهد دست داری‌ها و تجاوز به حریم امن محدوده‌های ممنوع طبیعی و کم‌ترین فضای سفید زیستی هستیم.
پارک ملی نایبند تنها داشته طبیعی جنوب استان به عنوان پناهگاه حیات وحش و ذخیره گاه زیست کره که در این شرایط وانفسای اقلیمی دوام آورده مورد تعدی و تجاوز یک شرکت غیر انتفاعی برای اهداف سودجویانه قرار گرفته است.
پارک‌های ملی در حقیقت اراضی ملی هستند که به دلیل مظاهر طبیعی برجسته برای حفاظت بیشتر به صورت امانت به اداره کل محیط زیست در استانها سپرده می‌شوند.
اعتراض فعالان زیست‌محیطی
فعالان و تشکل‌های محیط زیستی استان بوشهر در بیانه‌ای اعلام کردند: نگاه توسعه غیر پایدار بر قامت پارک ملی نایبند سنگینی می‌کند، بگذارید نایبند برای زیستمندان این مرز و بوم نایبند بماند.
اداره‌کل محیط زیست استان بوشهر بر اساس قوانین پارک ملی موظف به حفاظت از پارک ملی نایبند است اما با تعهدی غیر مسئولانه بهترین اراضی پارک ملی نایبند را جهت ساخت مجتمع مسکونی و اقامتگاهی و هتل سازی به یک شرکت واگذار کرده است و با این تصمیم علیرغم تلاش‌های فعلان محیط زیست این حق را از جوامع محلی همجوار و زیستمندان پارک غصب کرده است و متأسفانه مبنای عمل خود را پیش نویس طرح مدیریتی پارک ملی نایبند قرار داده که به جد مستلزم بازنگری خردمندانه با مشارکت همه ذینفعان است.
فلسفه پارک‌های ملی نه تنها صیانت از اندوخته‌های طبیعی و حفظ بنیان‌های زیستی یک منطقه، یک کشور بلکه عموم جهان است. «اتحادیه بین المللی حفاطت از طبیعت پارک‌های ملی را اراضی مستعدی می‌داند که حق شکار، صید، تیراندازی، چرای دام، قطع درخت، آتش روشن کردن، بوته کنی و … در آن ممنوع است.»
حال سوال این است: آیا برای باورهای افراد جامعه و جلوگیری از تخریب طبیعت منحصر پارک ملی نایبند اهمیتی قائل هستید؟ آیا بستر و امکان مناسبی برای حفاظت از محیط زیست این پارک فراهم کرده‌اید؟ بعد محیط زیستی توسعه پایدار در این فضای جغرافیایی چه می‌گوید؟ چگونه ساخت مجتمع مسکونی - اقامتگاهی در بیش از ۲.۶ هکتار از اراضی پارک ملی نایبند را توجیه می‌کنید؟
ما فعالان و انجمن‌های محیط زیستی استان بوشهر در راستای حفاظت از پارک ملی نایبند به عنوان یکی از ارزشمندترین میراث‌های طبیعی کشور در خلیج فارس خواستار برچیدن ساخت و سازهای انبوه و غول پیکر فلزی چندین طبقه در حریم پارک ملی نایبند هستیم.
انتظارات فعالان زیست محیطی
تعدادی از فعالان و تشکل‌های محیط زیستی استان بوشهر در بیانیه‌ای خواسته‌های خود را پیرامون پارک ملی نایبند به صورت زیر عنوان کردند.
۱- اداره کل محیط زیست بر اساس ماده، یک ، شش و ۱۶ قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست وظیفه مشخصی دارد و در وهله اول وظیفه حفاظت و پیشگیری از هرگونه تخریب و آلودگی در مناطق تحت حفاظت خود را دارد و طبق ماده ۱۶ سازمان محیط زیست نماینده قانونی دولت در مناطق حفاظت شده است و بر این اساس صدور هرگونه مجوز هتل سازی و ساخت مجتمع مسکونی در پارک‌های ملی و پناهگاه حیات وحش نایبند خلاف این قوانین است. اداره کل محیط زیست استان بوشهر موظف است مجوز ساخت مجتمع را در پارک ملی نایبند ابطال کند.
۲- این حجم از ساخت مجتمع مسکونی و اقامتگاهی روز بروز از ظرفیت حیاتی و فضای امن زیستی کاسته خواهد شد و بر تنش‌های زیستی افزوده و نه تنها گونه‌های در معرض خطر پارک که در لیست قرمز قرار دارند از بین خواهند رفت بلکه با تنش زیست انسانی در چنین شرایطی امکان کار کردن برای کارکنان مجتمع‌های پارس جنوبی کاهش خواهد یافت.
۳- مکان‌یابی طرح مجتمع هتل سازی و اقامتی این شرکت نامناسب است، باید نگاه آمایشی داشته باشند با توجه به شرایط و موقعیت پارک ملی نایبند ، مسئله جانمایی ساخت وسازهای در رأس نایبند متناسب با برنامه آمایشی مناطق حفاظت شده نمی‌باشد و باید رأس نایبند از سازه‌های فلزی و چندین طبقه پاک شود.
۴- کاهش مساحت تالاب‌های نایبند و کاهش جامعه جنگلی حرا به عنوان وسیع‌ترین پوشش گیاهی و دیگر پوشش گیاهی آبزی و خشک زی مجاور طرح با تغییر کاربری اراضی، تراکم جمعیت و تردد وسایل نقلیه، رسوب گذاری، شیرین کردن آب دریا و فاضلاب‌های انسانی … دست خوش تغییرات زیادی خواهند شد.
۵ چشم انداز اکوتوریسمی دماغه نایبند با ساخت ساختمان‌های چندین طبقه و ایجاد مجتمع‌های مسکونی گسترده، از چشم نوازی خواهد افتاد، این اقدام خیلی زود به تضعیف رابطه محیطی پارک ملی نایبند و گونه‌های گیاهی و جانوری مختلف آن منجر خواهد شد.
۶- بر اساس مصوبه شورای‌عالی شهر سازی و معماری را در خصوص شناسایی محدوده‌های مستعد احداث شهرک‌های گردشگری مصوبه سال‌ها ۹۴ و ۹۷ هیئت وزیران، قرار گیری در مناطق چهارگانه حفاظت محیط زیست، عرصه‌ها و ذخیره گاه‌های جنگلی و مراتعی، واگذاری آنها قانونا ممنوع است.
۷ - در طرح گردشگری مبتنی بر حفاظت از محیط زیست مردم بومی در اولویت هستند در حالی که به مردم محلی اجازه ساخت و ساز داده نمی‌شود اما صاحبان پروژه‌ها و افرادی خارج از منطقه به راحتی می‌توانند ساخت و ساز کنند. این امر در راستای عدالت اجتماعی و احقاق حقوق جوامع هم جوار نیست.
۸- طبق قوانین موجود مستثنیات در نایبند قابل تغییر کاربری به زمین‌های کشاورزی و باغداری است، در طرح مدیریت متمرکز پارک ملی نایبند باید تکلیف مستثنیات مشخص شود.
۹- خلیج نایبند در منطقه حفاظت شده و پارک ملی باید در زون امن مدیریت پارک قرار گیرند.
۱۰- نابودی این زیستگاه با هیچ سود، درآمد زایی و حتی اشتغال هرگز پذیرفتنی و حتی قابل معاوضه نیست چرا که نابودی این زیستگاه و زیستمندان آن با فعالیت سود جویانه یک نوع نسل کشی و خطایی غیر قابل جبران است.
۱۱- در پی نشر چند یادداشت محیط زیستی در نشریات و سایت‌های خبری توسط فعال محیط زیست و خبرنگار استان بوشهر در خصوص هتل سازی و مجتمع اقامتگاهی شرکت در حریم پارک ملی نایبند، این شرکت شکایت خود را از این فعال رسانه‌ای پس گیرد.
۱۲_ اصل ۵۰ قانون اصلی تصریح می‌کند: در جمهوری اسلامی، حفاظت محیط زیست که نسل امروز و نسل‌های بعد باید در آن حیات اجتماعی رو به رشدی داشته باشند، وظیفه عمومی تلقی می‌گردد. از این رو فعالیت‌های اقتصادی و غیر آنکه با آلودگی محیط زیست یا تخریب غیر قابل جبران آن ملازمه پیدا کند، ممنوع است.
خواسته فعالان محیط زیست این است که جلوی اقدامات مخرب و غیر محیط زیستی در حریم پارک ملی نایبند گرفته شود و بدین منظور فعالان محیط زیست حق پیگیری از طریق مراجع نظارتی را برای خویش محفوظ می‌دارند.
اجرای طرح متناسب با طبیعت منطقه
مدیرکل حفاظت از محیط‌زیست استان بوشهر در این خصوص اظهار داشت: یک شرکت پتروشیمی عسلویه سال ۹۵ درخواست تغییر کاربری بخشی از اراضی پارک ملی نایبند را که جزو مستثنیات بوده، داد که این درخواست در کارگروه استانی تغییر کاربری تصویب و رئیس محیط‌زیست وقت، یک مجوز کلی بدون پلان و طرح صادر می‌کند.
فرهاد قلی‌نژاد افزود: در سال ۹۵ بر اساس توافق‌های محیط‌زیست بوشهر و این شرکت، در راستای ساخت فضای گردشگری در قسمتی از منطقه حفاظت شده نایبند، این پروژه در سال ۱۳۹۷ رسماً آغاز به کارکرد اما در مهرماه همان سال به علت ابهامات در اجرا متوقف و پلان توجیهی زیست‌محیطی مجدد تدوین، همچنین کاربری‌هایی نظیر موزه دریایی، آکواریوم، مرکز بازدیدکنندگان محیط‌زیست، مرکز تحقیقات زیست‌محیطی، کلاس‌های آموزشی محیط‌زیست و سایت پرنده نگری، به‌صورت رسمی به طرح افزوده شد و دوباره وارد فاز اجرایی شد.
لزوم رعایت حریم دریا و مدیریت سبز
قلی‌نژاد گفت: طرح مذکور احداث هتل نبوده بلکه عنوان طرح «طرح گردشگری - زیست‌محیطی» است و محل احداث آن در اراضی غیر ملی و در محدوده مستثنیات منطقه نایبند واقع شده و واگذاری اراضی برخلاف قوانین و مقررات محیط‌زیست صورت نگرفته است.
وی خاطرنشان کرد: مجوز تغییر کاربری از کشاورزی به گردشگری موافقت همه دستگاه‌های اجرایی و مسؤول را در سال ۹۵ به مساحت ۲.۶ هکتار برای احداث طرح گردشگری مذکور صادر و اراضی مذکور در زون گردشگری متمرکز طرح مدیریت پارک ملی نایبند قرار دارد.
مدیرکل حفاظت از محیط‌زیست استان بوشهر تصریح کرد: مقرر شده است که در این محدوده همه سازه‌ها با طرح‌های اکولاژ (متناسب با طبیعت منطقه) احداث و از سیستم‌های انرژی خورشیدی و سایر موارد مدیریت سبز استفاده شود. همچنین همه حرایم قانونی همانند حریم ۶۰ متری دریا رعایت شود و سازمان حفاظت محیط‌زیست با هرگونه محصورسازی و محروم کردن عموم از زیبایی‌های طبیعت در این طرح مخالف است.