ژیلا مهدی آقایی در گفت‌وگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه استان اصفهان با مشکلات حقابه تالاب گاوخونی و آلودگی هوا درگیر است، اظهار داشت: با توجه به اینکه سازمان حفاظت محیط زیست، دستگاهی نظارتی و حاکمیتی بوده و نقش آن نظارت بر اجرای قوانین است، حل معضلاتی که در حوزه‌های مختلف محیط زیست شاهد هستیم بدون‌مشارکت دستگاهی و اجرای درست قوانین، بسیار دشوار خواهد بود.
هنوز با تفکر توسعه پایدار بسیار فاصله است
وی ادامه داد: سازمان محیط زیست متأسفانه هنوز به جایگاه واقعی خود دست نیافته، هرچند در سال‌های اخیر موضوع توجه به محیط زیست جایگاه بهتری را در بین مردم و حتی برخی مسئولان پیدا کرده است، اما هنوز با تفکر توسعه پایدار فاصله بسیار است.
معاون آموزش و مشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست کشور با بیان اینکه امروز محیط زیست به صورت یک مفهوم مورد قبول در معادلات و برنامه ریزی‌ها قرار گرفته و درباره آن صحبت می‌شود، گفت: با وجود این هنوز با شرایط مطلوب فاصله داریم زیرا تا وقتی که جامعه آگاهی کاملی نسبت به محیط زیست و اهمیت آن در حیات انسان نداشته باشد کمتر به آن توجه می‌کند.
توسعه پایدار، تنها راه حل معضلات محیط‌زیستی
وی اظهار داشت: اگر مسئولان اصفهان و البته مردم به ضرورت محیط زیست سالم برای زندگی سالم و حیات رو به رشد اجتماعی و اقتصادی در استان رسیده بودند و آگاهی درست نسبت به توسعه پایدار داشتند، قطعاً تصمیمات دیگری برای رشد اقتصادی این استان زیبا و تاریخی کشور می‌گرفتند و صرفاً صنعتی شدن به هر قیمتی را امروز شاهد نبودیم.
آقایی توسعه پایدار را تنها راه برای حل معضلات محیط‌زیستی دانست و بیان داشت: اجتماع، محیط زیست و اقتصاد سه اصل توسعه پایدار است؛ مشارکت اجتماعی برای دستیابی به توسعه پایدار بسیار مهم بوده و به مشارکت مردم و سطح آگاهی آنها برمی گردد؛ اگر آگاهی و دانش محیط‌زیستی در سطحی باشد که بر نگرش جامعه تأثیر بگذارد، بی تردید مردم به مطالبه گرانی مؤثر تبدیل می‌شوند که مطالبه آنها می‌تواند بر مسئولان تأثیر گذار باشد.
از این رو اعتقاد دارم تا برای آموزش‌های همگانی محیط زیست و افزایش سطح آگاهی‌های محیط زیستی مردم و مسئولان تلاش نکنیم و آگاهی مردم به مطالبه‌گری اصولی و مؤثر منجر نشود نمی‌توان به بهبود وضعیت محیط زیست امیدوار بود. زیرا سازمان محیط زیست و ادارات تابعه آن تا حد توان تلاش می‌کنند اما گاهی حتی با وجود اینکه نظارت به درستی انجام می‌شود ارگان‌های دیگر همراهی نمی‌کنند از این رو محیط زیست برای بهبود شرایط و رسیدن به نقطه اثر به همراهی مردم و مطالبه اصولی آنان نیاز دارد.
معاون آموزش و مشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست خاطرنشان کرد: از سال گذشته تاکنون این معاونت عمده برنامه‌های خود را برای آموزش‌های همگانی، مشارکت جوامع محلی و توانمندسازی آنها برنامه‌ریزی کرده که امیدوارم در آینده تأثیرات آن را بر بهبود وضعیت محیط زیست در هر خطه از کشور، ازجمله اصفهان زیبا شاهد باشیم.
هیچگاه علاقه‌مند نیستم در مقام یک مسئول از بایدها بگویم
آقایی اظهار داشت: هیچگاه علاقه مند نیستم در مقام یک‌مسئول از بایدها بگویم؛ زیرا خود را موظف می‌دانم به عنوان یک مدیر بگویم در حوزه محیط‌زیست چه کاری انجام داده‌ام و یا می‌توانم انجام دهم؛ البته بیان مشکلات محیط زیست در برخی موارد لازم است تا همه متوجه شوند که در چه وضعیتی قرار داریم و اگر به حوزه محیط‌زیست توجه نشود وضعیت نابسامانی را در آینده خواهیم داشت.
وی افزود: در معاونت آموزش و مشارکت‌های مردمی سازمان برای جلب مشارکت همگانی و حضور بیش از پیش مردم و فعالان محیط زیستی همه تلاش خود را خواهیم کرد تا با همراهی فعالان و سمن‌های محیط زیستی، در قامت نیروهای مردمی سازمان، بتوانیم برنامه‌های آموزشی برای افزایش مشارکت اجتماعی در صیانت از محیط زیست کشور را پیش ببریم.
طرحی برای استانداردسازی فعالیت‌های سمن‌های محیط‌زیستی
این مقام مسئول با اشاره به اینکه طرح توان افزایی ذیل راهنمای خودارزیابی سمن‌های محیط‌زیستی در کشور در حال برگزاری است، گفت: با اعلام نیاز شماری از سازمان‌های مردم نهاد و شبکه ملی سمن‌های محیط زیستی کشور و با مشارکت آنها سند راهنمای خودارزیابی سمن‌های محیط زیست و منابع طبیعی تدوین شده و کارگاه‌های توان افزایی از اسفندماه ۹۹ تا کنون در حال برگزاری است.
معاون آموزش و مشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه سمن‌ها در این کارگاه‌ها بر اساس معیارهای روز دنیا که بومی سازی شده خودشان را محک زده و فعالیت‌های خود را استانداردسازی می‌کنند، خاطرنشان کرد: برگزاری کارگاه‌های آموزشی از اسفندماه سال گذشته در سراسر کشور برنامه‌ریزی شد و در چهار استان کرمان، قزوین، خراسان رضوی و بوشهر به عنوان استان‌های معین به صورت منطقه‌ای برگزار می‌شود.
آقایی با بیان اینکه سند راهنمای خودارزیابی سمن‌های محیط زیستی مشتمل بر هشت معیار و ۶۵ شاخص است که هر معیار و شاخص‌های آن توسط اساتید مجرب این حوزه تدریس می‌شود، گفت: شرکت کنندگان در این کارگاه، همزمان دوره‌های آموزشی را در استان‌های خود برای سایر سمن‌های محیط زیستی برگزار می‌کنند تا با این برنامه‌ریزی بتوانیم طیف گسترده‌ای از تشکل‌ها را تحت پوشش این آموزش‌ها داشته باشیم.
وی ابراز داشت: طرح توان افزایی سمن‌های محیط زیستی کمک می‌کند سازمان‌های مردم نهاد ساختار ارتباطات، برنامه‌ها و فعالیت‌های خود را استاندارد سازی کنند.
کمبود سمن‌های متخصص در حوزه محیط‌زیست انسانی
معاون آموزش و مشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به اینکه اکثریت سمن‌های محیط زیستی در حوزه محیط زیست طبیعی بسیار فعال و متخصص و خبره هستند اما در محیط زیست انسانی سمن‌های متخصص کم داریم، اظهار داشت: با توجه به تعداد تشکلهای محیط زیستی که در کشور وجود دارد، تعداد سمن‌های تخصصی در حوزه‌های مختلف به ویژه در حوزه محیط زیست انسانی از تعداد قابل توجهی برخوردار نیست.
آقایی بیان داشت: راهنمای خودارزیابی سمن‌های محیط زیست به پیشنهاد خود سمن‌های این حوزه برنامه ریزی شد و دفتر مشارکت‌های مردمی و مسئولیت اجتماعی سازمان که وظیفه تسهیل گری ارتباط سمن‌ها با حوزه‌های درون و برون سازمانی را برعهده دارد، تدوین سند و سپس برگزاری کارگاه‌های مرتبط را در دستور کار خود قرار داد.
۱۶ سال بدون آموزش تشکلهای محیط‌زیستی
وی با اشاره به اینکه سازمان محیط زیست از سال ۱۳۷۷ تا ۱۳۸۴ برای سمن‌های محیط زیستی مجوز صادر می‌کرد اما پس از آن با مصوبه هیأت وزیران، صدور مجوز فعالیت سمن‌های محیط زیستی تحت پوشش وزارت کشور و ادارات تابعه قرار گرفت، اضافه کرد: از آن سال نتوانستیم در سطح ملی کارگاه‌های آموزشی و توان افزایی سمن‌ها را برگزار کنیم و این خلاء احساس می‌شد، از این رو با طرح توان افزایی ذیل راهنمای خودارزیابی سمن‌ها تلاش می‌کنیم با همراهی تشکلهای محیط زیستی به سمت ظرفیت سازی برای تخصصی شدن تشکلهای محیط زیستی حرکت کنیم.
آگاهی افزایی باید رفتاری پایدار در حفظ محیط‌زیست ایجاد کند
معاون آموزش و مشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست اظهار داشت: روزهای جهانی و مراسم نمادینی که به بهانه‌های مختلف برای محیط زیست در طول سال برگزار می‌شود، تلنگری به ذهن انسان‌ها است تا با ترغیب حس مسئولیت پذیری نسبت به محیط زیست بیش از پیش به این مهم توجه کنند و با آگاهی از ضرورت حفاظت محیط زیست تغییر نگرش و رفتار نسبت به محیط زیست را شاهد باشیم.
وی افزود: سازمان حفاظت محیط زیست به همراه ادارات استانی محیط زیست برنامه‌هایی را برای ارتقا مشارکت اجتماعی و جلب مشارکت جوامع محلی با استفاده از ظرفیت تشکلهای محیط زیستی و متخصصان این حوزه با هدف آموزش همگانی و آگاهی افزایی در دستور کار دارد؛ البته اعتقاد داریم که آگاهی افزایی باید رفتاری پایدار را برای حفظ محیط زیست ایجاد کند که امید است با برنامه ریزی‌های انجام شده، بتوانیم موفق عمل کنیم.
روز پنجم ژوئن برابر با ۱۵ خرداد روز جهانی محیط زیست است. موضوع امسال روز جهانی محیط زیست احیا یا ترمیم اکوسیستم (بوم سازگان) است.