خبرگزاری مهر - گروه استانها- محمد غلامحسینی: استان بوشهر به عنوان قطب تولید گوجه‌فرنگی کشور محسوب می‌شود به‌گونه‌ای که این استان نخستین تولید کننده نشای گوجه‌فرنگی گلخانه‌ای و تولید کننده نخست خارج از فصل این محصول در ایران است.
بیشتر گوجه‌فرنگی استان بوشهر در بخش بوشکان دشتستان، شهرستان جم و منطقه آبدان و بردخون شهرستان دیر تولید می‌شود و در پاییز و زمستان و خارج از فصل برداشت می‌شود.
بیش از ۶۰ هکتار گلخانه تولید نشاء در استان بوشهر وجود دارد که سالانه ۱.۲ میلیارد اصله نشاء تولید می‌کنند.
استان بوشهر از تولیدکنندگان مهم محصول گوجه‌فرنگی خارج از فصل در کشور به شمار می‌رود که سالانه در سطح ۱۱ هزار و ۲۰۰ هکتار ۵۶۰ هزار تن محصول گوجه‌فرنگی در این استان تولید می‌شود که سال گذشته از این میزان ۲۳۰ هزار تن صادر شد.
با توجه به اینکه کشت غالب استان بوشهر گوجه‌فرنگی خارج از فصل است در زمان حاضر هشت تا ۱۰ هزار نفر به صورت مستقیم در بخش تولید این محصول مشغول به کار هستند.
محصول گوجه‌فرنگی و فلفل در استان بوشهر در معرض تهدید ویروس چروکیدگی قهوه‌ای (روگوز) قرار دارد، به همین دلیل کشاورزان این استان باید به شدت مراقب محصولات خود باشند.
ویروس ToBRFV عامل بیماری‌زای خطرناکی در گوجه‌فرنگی و دیگر گیاهان هم‌خانواده همچون فلفل دلمه‌ای است و در لیست گونه‌های مهاجم و ناخواسته نیوزلند قرار دارد.
ویروس روگوز ابتدا از سال ۲۰۱۵ در گلخانه‌های کشور اردن و فلسطین مشاهده شد و پس‌ازآن در اروپا و آمریکا و در سال زراعی گذشته نیز در ترکیه به صورت گسترده و در عربستان سعودی هم مشاهده و گزارش شده است.
بیماری ویروسی چروکیدگی قهوه‌ای میوه گوجه‌فرنگی با خسارت زایی بسیار بالا است و در صورت هرگونه غفلتی به دلیل رعایت نکردن ضوابط بهداشتی امکان همه‌گیری، انتشار سریع در فضای گلخانه و فضای باز را می‌تواند به دنبال داشته باشد.
انتشار این ویروس از طریق مکانیکی به راحتی امکان‌پذیر است و اگر بذر آلوده در گلخانه کشت شود نشاءهای حاصله نیز آلوده‌شده و پس‌ازآن به زمین اصلی می‌تواند به راحتی بوته‌های هم‌جوار خود را نیز آلوده کند.
نشانه‌های این بیماری روی میوه، برگ، گل و ساقه است به‌گونه‌ای که ویروس رگوز موجب چروکیدگی، قهوه‌ای، ریز و بدشکل شدن و از دست رفتن بازارپسندی میوه می‌شود و روی برگ‌ها نیز منجر به ایجاد تاول‌های شدید شده و در این صورت برگ امکان انجام فتوسنتز را از دست داده و لکه‌های سوختگی به شکل موازئیکی روی آن را می‌پوشاند.
رگوز موجب پژمردگی گل نیز می‌شود و با قهوه‌ای شدن دُم میوه (حالت سوختگی) میوه بازارپسندی خود را از دست می‌دهد؛ همچنین روی ساقه نیز علائم سوختگی و نکروز ایجاد کرده و عملکرد بوته‌های آلوده را به شدت کاهش می‌دهد.
در صورت انتقال بیماری چروکیدگی قهوه‌ای میوه گوجه‌فرنگی به خاک در زمان آیش که هیچ کشتی انجام نمی‌شود این ویروس در خاک تا فصل کشت بعدی باقی می‌ماند.
مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی استان بوشهر در گفت‌وگو با خبرنگار مهر گفت: هرچند تاکنون این بیماری ویروسی به عنوان قرنطینه خارجی است و در کشور دیده نشده اما با توجه به اینکه مزارع گوجه‌فرنگی کشورهای همسایه ازجمله ترکیه در سال ۲۰۲۰ به این ویروس آلوده شدند باید از ورود و شیوع این ویروس در کشور پیشگیری کرد.
احمد سبحانی افزود: گوجه کاران باید بدانند راه ورود این ویروس از طریق بذرهای آلوده است به همین دلیل باید از مصرف بذرهای بدون هویت بپرهیزند و با دریافت گواهی سلامت از سالم بودن بذر مورداستفاده مطمئن شوند.
وی تأکید کرد: با توجه به اینکه تاکنون ویروس رگوز در کشور وارد نشده کشاورزان در صورت مشاهده هرگونه علائم مشکوک موضوع را به کارشناسان امر انعکاس داده تا پس از شناسایی در صورت اثبات آلودگی، در راستای پیشگیری از شیوع و همه‌گیری این ویروس کانون آلودگی را معدوم کنند.
سبحانی اضافه کرد: با توجه به اینکه کشور در فصل‌های مختلف سال اقدام به تولید نشاء و واردات بذر می‌کند در همین راستا نیاز است همه حلقه‌های تولید یک محصول عاری از ویروس باشد.
سبحانی گفت: همچنین بیماری شانکر باکتریایی در زمان حاضر در قرنطینه داخلی است به این معنی که در برخی مناطق کشور ازجمله جنوب استان فارس وجود دارد و تهدیدی برای محصول گوجه‌فرنگی است.
سبحانی اضافه کرد: به دلیل شباهت این بیماری باکتریایی با نوعی بیماری قارچی ممکن است تولیدکنندگان را دچار اشتباه کند به همین دلیل تولیدکنندگان هرگونه علائم ناشی از بیماری را به کارشناسان کشاورزی اطلاع دهند.
مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی استان بوشهر یادآور شد: این بیماری باکتریایی از طریق بذر، بوته و آبیاری منتقل می‌شود و پژمردگی، سوختگی سطح برگ، انسداد آوندها ازجمله نشانه‌های این بیماری است.
وی بابیان اینکه در صورت گزارش به‌موقع کارشناسان امکان شناسایی و انجام عملیات کنترلی را دارند گفت: تلاش شده با ارائه آموزش‌های لازم به کشاورزان از شیوع این بیماری‌های با خسارت زایی بالا پیشگیری شود با توجه به اینکه هیچ راه مبارزه شیمیایی برای مقابله با این بیماری‌ها وجود ندارد در همین راستا تأمین نشاء از مراکز معتبر همراه با داشتن گواهی سلامت ضروری است.
به گزارش خبرنگار مهر، بیماری ویروسی چروکیدگی قهوه‌ای میوه گوجه‌فرنگی و شانکر باکتریایی باعث خسارت به بوته گیاه و تولید و کیفیت محصول را کاهش می‌دهد.
بنابراین استفاده از بذرهای دارای گواهی سلامت و خودداری از مصرف بذرهای قاچاق برای تولید نشاء سالم و تأمین نشاء از مراکز معتبر از سوی کشاورزان ضروری است.