خبرگزاری مهر - گروه ورزش: ورزش جهان در آستانه سی و دومین دوره بازی‌های المپیک است که کمتر از یک ماه دیگر به میزبانی توکیو آغاز می‌شود. ایرانی‌ها از جمله شرکت کنندگان در این دوره بازی‌ها هستند که در ۱۷ رشته و در هر دو بخش مردان و بانوان با حریفان‌شان رقابت خواهند داشت.
این هفدهمین حضور ورزش ایران در ادوار مختلف بازی‌های المپیک تابستانی به حساب می‌آید. البته که پیشینه ورزش بانوان ایران از این حیث - حضور در المپیک- به گستردگی ورزش مردان نیست طوری که تجربه المپیکی ورزش ایران در بخش مردان «دو برابر» بانوان است.
ورزش بانوان ایران و تنها ۹ دوره حضور در المپیک
اولین حضور ورزش ایران در بازی‌های المپیک تابستانی به سال ۱۹۸۴ و برگزاری چهاردهمین دوره این بازی‌ها در لندن باز می‌گردد. این حضور در چهار دوره ابتدایی مجدود به بخش مردان و اعزام نمایندگان آنها بود. ۱۶ سال پس از اولین اعزام اما نمایندگان ورزش بانوان ایران هم برای خود در ترکیب کاروان المپیک جایی به دست آوردند.
در المپیک ۱۹۶۴ توکیو یعنی همزمان با پنجمین اعزام کاروان ورزشی به بازی‌های المپیک اولین تجربه المپیکی ورزش بانوان ایران به دست آمد. در ادامه اما اعزام دوباره بانوان به این رویداد با وقفه طولانی مواجه شد به گونه‌ای که ۱۲ سال طول کشید تا شرایط برای دومین حضور المپیکی فراهم شد؛ این فاصله زمانی برای حضور سوم ورزش بانوان در المپیک به ۲ دهه افزایش یافت. در واقع سومین حضور بانوان ورزشکار در المپیک بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و همزمان با بازی‌های ۱۹۹۶ آتلانتا رقم خورد.
از بیست و ششمین دوره بازی‌های المپیک (۱۹۹۶ آتلانتا) تاکنون اما بانوان ورزشکار ایران در ترکیب تمام کاروان‌های اعزامی به بازی‌های المپیک حضور همیشگی و ثابت داشته‌اند.
پیشتازی تیراندازان در حضور المپیکی
در تاریخ ورزش ایران ۸ دوره حضور المپیکی برای بانوان به ثبت رسیده است. آنها امروز در آستانه نهمین حضور المپیکی هستند در حالی که در ادوار مختلف این بازی‌ها حضور کمیِ متفاوتی داشته‌اند.
در برخی از ادوار بازی‌های المپیک اعزام ورزشکاران خانم تنها به یک ورزشکار یا ورزشکارانی از یک رشته محدود بوده است اما در برخی از ادوار هم ورزشکارانی از رشته‌های مختلف در ترکیب کاروان اعزامی قرار گرفتند. حتی ورزشکارانی مانند الهه احمدی، مه لقا جام بزرگ، ندا شهسواری، لیلا رجبی و نجمه خدمتی هم ۲ دوره حضور در المپیک را تجربه کردند.
دوومیدانی، ژیمناستیک، شمشیربازی، تیراندازی، تیروکمان، قایقرانی، تکواندو و تنیس روی میز رشته‌هایی هستند که بانوان ورزشکار آنها در تاریخچه ۹ دوره‌ای - با احتساب المپیک توکیو- حضور ورزشکاران زن ایران در ادوار مختلف بازی‌های المپیک سهم داشته‌اند. کاراته هم رشته جدیدی است که در آن دو ورزشکار بخش بانوان برای المپیک توکیو کسب سهمیه کرده‌اند. در این میان تیراندازی بیشترین نماینده را در میادین المپیکی داشته است. بانوان تیرانداز ایران در ۵ دوره المپیک حضور داشته‌اند ضمن اینکه برای المپیک پیش رو هم کسب سهمیه کرده‌اند.
در مجموع اینکه تاکنون - با احتساب دارندگان سهمیه المپیک توکیو- ۳۶ ورزشکار زن از ۱۰ رشته حضور در ادوار مختلف المپیک را تجربه کرده‌اند.
تاریخچه حضور ورزشکاران زن ایران در بازی‌های المپیک به این شرح است:
* المپیک ۱۹۶۴ توکیو: نازلی بیات ماکو (پرش ارتفاع)، ژولیت گفرکف (پرتاب دیسک)، سیمین صفامهر (دوی ۱۰۰ متر و پرش طول) و جمیله سروری (ژیمناستیک)
* المپیک ۱۹۷۶ مونترال: مریم آچاک، ژیلا الماسی، گیتی محبان و مهوش صفایی (شمشیربازی)
* المپیک ۱۹۹۶ آتلانتا: لیدا فریمان (تیراندازی ۱۰ متر تفنگ بادی)
* المپیک ۲۰۰۰ سیدنی: منیژه کاظمی (۱۰ متر تپانچه بادی)
* المپیک ۲۰۰۴ آتن: نسیم حسن‌پور (۱۰ متر تپانچه بادی)
* المپیک ۲۰۰۸ پکن: نجمه آبتین (تیروکمان)، هما حسینی (قایقرانی) و سارا خوش‌جمال فکری (تکواندو)
* المپیک ۲۰۱۲ لندن: الهه احمدی و مه‌لقا جام‌بزرگ (تیراندازی)، ندا شهسواری (تنیس روی میز)، سوسن حاجی‌پور (تکواندو)، زهرا دهقان (تیروکمان)، سولماز عباسی و آرزو حکیمی (قایقرانی) و لیلا رجبی (پرتاب وزنه)
* المپیک ۲۰۱۶ ریو: لیلا رجبی (پرتاب وزنه)، کیمیا علیزاده (تکواندو)، الهه احمدی، نجمه خدمتی، گلنوش سبقت الهی و مه لقا جام بزرگ (تیراندازی)، ندا شهسواری (تنیس روی میز)، زهرا نعمتی (تیروکمان)، مهسا جاور (قایقرانی)
* المپیک ۲۰۲۰ توکیو: نجمه خدمتی، آرمینا صادقیان، هانیه رستمیان، فاطمه کرم زاده (تیراندازی)، حمیده عباسعلی، سارا بهمنیار (کاراته)، ناهید کیانی (تکواندو) و نازنین ملایی (قایقرانی)، ثریا آقایی (بدمینتون)، فرزانه فصیحی (دوومیدانی)
رکورد سهمیه المپیکی بانوان «به سختی» شکسته شد
کاروان اعزامی ایران به بازی‌های المپیک ۲۰۱۶ ریو بزرگترین کاروان المپیکی ایران بعد از پیروزی انقلاب اسلامی بود - تا پیش از تشکیل کاروان المپیک توکیو- که با یک رکوردشکنی در بخش بانوان شکل گرفت. در ترکیب کاروان ۶۳ نفره ایران در آن دوره بازی‌ها ۹ ورزشکار زن حضور داشتند و این یک رکورد برای ورزش بانوان ایران بود چرا که تا پیش از آن حداکثر اعزام المپیکی ورزشکاران زن به المپیک برای بازی‌های ۲۰۰۸ پکن و با معرفی ۸ ورزشکار انجام شده بود؛ این رکورد اما برای المپیک توکیو اما بازهم شکسته شد اما به ضرب و زور!
هر ۹ سهمیه ورزش زنان برای المپیک ریو به واسطه حضور در میادین انتخابی و رقابت نمایندگان کشورمان با حریفان آسیایی و جهانی شان به دست آورد. برای المپیک توکیو هم شرایط به همین منوال بود اما تا سهمیه هشتم؛ نهمین سهمیه که در دوومیدانی و به نام فرزانه فصیحی به دست آمد اما با شرایطی متفاوت و از طریق یونیورسالیتی بود.
فدراسیون جهانی دوومیدانی سهمیه‌های یونیورسالیتی خود را به کشورهایی اختصاص می‌دهد که نمی‌توانند کسب سهمیه کنند یا آن را در بخش زنان در اختیار ندارند - با در نظر گرفتن توازن جنسیتی مورد تاکید IOC-؛ بدین ترتیب یک سهمیه به ایران داده شده اختصاص پیدا کرده است.
در بدمینتون هم ثریا آقایی دهمین سهمیه المپیک ورزش زنان را برای کاروان ایران به دست آورد. با این سهمیه طلسم حضور بدمینتون ایران در المپیک بعد از ۱۳ سال شکسته شد آن‌هم توسط یک خانم؛ از این حیث کسب سهمیه ثریا آقایی اتفاقی بزرگ برای ورزش زنان ایران به حساب می‌آید اما به هر حال سهمیه او یک سهمیه غیرمنتظره بود که برای وی به عنوان نفر دوم ذخیره‌های المپیک به دست آمد. در واقع جابه‌جایی در ترکیب ۴۳ نفره بدمینتون بازان برای دیدارهای انفرادی المپیک که به واسطه انصراف یک بازیکن و قرار گرفتن نام یک بازیکن در فهرست دیدارهای دوبل ایجاد شد، کمک کرد تا آقایی صاحب سهمیه شود.
در هر صورت با سهمیه‌هایی که به دوومیدانی و بدمینتون اختصاص پیدا کرد، تعداد سهمیه‌های ورزش بانوان ایران برای بازی‌های توکیو به ۱۰ سهمیه رسید و بدین ترتیب رکورد سهمیه‌های این بخش در المپیک ریو شکسته شد. ۱۰ سهمیه ورزش زنان ایران برای المپیک توکیو همانند المپیک ریو در ۶ رشته به دست آمده است.
مدال آوری در سایه کسب سهمیه نرود
نیمی از شرکت کنندگان در بازی‌های المپیک در بخش بانوان هستند و همین مسئله منجر به رکوردشکنی و ثبت آن در تاریخ المپیک شده است.
اولین حضور ورزشکاران زن در بازی‌های المپیک همزمان با دومین دوره این بازی‌ها (۱۹۰۰ فرانسه) بود. در آن دوره بازی‌ها تنها ۲ درصد از کل شرکت کنندگان را بانوان تشکیل می‌دادند. این میزان مشارکت به گونه‌ای افزایش یافت که آمار ورزشکاران زن برای المپیک توکیو به بیش از ۴۸ درصد رسیده است.
افزایش حضور و مشارکت بانوان در رویداد المپیک به خاطر تاکید همیشگی است که کمیته بین‌المللی المپیک نسبت به آن و ایجاد توازن جنسیتی داشته است. اگرچه بانوان ایران با کسب تنها ۱۰ سهمیه نقش خیلی زیاد و قابل توجهی در جمعیت ورزشکاران زن حاضر در المپیک ندارند اما به هر حال افزایش تعداد سهمیه‌های آنها نسبت به هشت دوره حضور المپیکی که پیش از این داشتند، قابل توجه است.
البته که اضافه شدن کاراته به فهرست رشته‌های المپیک توکیو فرصت خوبی برای ورزش ایران و کسب سهمیه‌های بیشتر - حتی مدال- در این رشته ایجاد کرد که با دستیابی به دو سهمیه در بخش بانوان به خوبی از آن استفاده شد اما چه بسا اگر تصمیمی در مورد کاراته و المپیکی شدن آن گرفته نمی‌شد، سهمیه‌های ورزش بانوان برای توکیو نسبت به ریو کاهش پیدا می‌کرد و حتی به کمتر از المپیک پکن هم می‌رسید.
در هر صورت اینکه امروز ورزش بانوان با یک رکورد مهیای حضور در المپیک شده است اما با این انتظار که بتواند مانند دوره قبل مدال‌آور شود. در المپیکم ۲۰۱۶ ریو کیمیا علیزاده با کسب مدال برنز مسابقات تکواندو اولین مدال المپیکی تاریخ ورزش بانوان ایران را به دست آورد. تکرار این موفقیت در توکیو مهر تاییدی خواهد بود بر رکوردشکنی که در کسب سهمیه صورت گرفته است در غیر این صورت چه بسا همین مهم هم زیر سوال برود.