به گزارش خبرنگار مهر، مراسم بزرگداشت استاد فقید حجت‌الاسلام والمسلمین جواد اژه‌ای به همت سازمان سمت با حضور خانواده ایشان، آیت‌الله سید محمد غروی، حجت‌الاسلام‌والمسلمین محمد ذبیحی، محمدرضا حسینی بهشتی، علی فتحی آشتیانی، عباس رحیمی‌نژاد و برخی از علاقه‌مندان آن در سالن اجتماعات سمت برگزار شد.
در این مراسم ذبیحی رئیس سازمان سمت بعد از خوش‌آمدگویی و گرامیداشت هفته قوه قضائیه با بیان اینکه متانت و جایگاه علمی دکتر اژه‌ای زبانزد خاص و عام است گفت: می‌خواهم با طرح این پرسش که معمولاً مطرح است که ما ایرانیان مرده پرستیم و بعد از مرگ، برای افراد مراسم و یادبود می‌گیریم، بگویم که به این صورت نیست بلکه احترامی که می‌گذاریم در واقع احترام به شخصی که از دست رفته نیست، بلکه احترام به ارزش‌هاست.
وی در ادامه افزود: اگر امروز ابوعلی سینا، بهشتی، مطهری و دیگر بزرگان مورد احترامند به خاطر ارزش‌هایی است که این اشخاص خلق کرده‌اند. کشورمان امروز از این امر که جای بزرگانی مانند بوعلی، بهشتی و مطهری پر نشده است رنج می‌برد. فارابی معتقد است که آدمیان دارای چهار اسم هستند و اولین که سزاوار نام انسان است، انسان آزاده است. انسان آزاد انسان خوش‌فکر است که بتواند به فکرش عمل کند.
به گفته ذبیحی، بعد از فارابی ملاصدرا این بحث را ادامه می‌دهد و در این زمینه برخلاف ارسطو معتقد است آزادی سرشت انسان است. قوه ناطقیت انسان یعنی آزادی و آزادی اساس انسان را تشکیل می‌دهد. به این سبب است که اگر امروز از بزرگانی مانند اژه‌ای، بهشتی، مطهری و … یاد می‌کنیم درواقع پاسداشت آن آزادی است.
وی در ادامه سخنانش با اشاره به اتفاقاتی که در چند دهه اخیر در کشور افتاده با استناد به سخنان آیت‌الله بهشتی در جمع طلاب فیضیه گفت: باید دید که چه اتفاقی در این چهل سال افتاده است که امروز تا این اندازه خسارت دیده‌ایم. بهشتی در فیضیه بحثی را با طلاب مطرح می‌کند و در آنجا پیشنهاد می‌کند که به مردم ایران فرصت دهید تا آگاهانه و آزادانه خود را بر مبنای موازین اسلامی بسازند. این خودسازی را بر مردم تحمیل نکنید. انسان بالفطره خواهان آزادی است. این همان حرف فارابی است، آزادی در سرشت انسان است. چه کسی می‌گوید جای بهشتی پر شده است؟ بهشتی می‌گوید خودسازی داشته باشید، اما مبادا بر مبنای کتاب خدا آن را بر مردم تحمیل کنید. انسان عاشق آزادی است.
رئیس سازمان سمت در ادامه سخنانش یادآور شد: انقلاب خمینی و خامنه‌ای با آزادی روی کار آمد و ما بچه‌های آزادی اجازه نمی‌دهیم که این فرصت از مردم گرفته شود. همانطور که قرآن در سوره یونس به پیامبر می‌گوید تو فقط راه را به مردم نشان بده. اسلام دین صداقت، پاکی، عدالت و برابری است و نمی‌شود آن را با زور و تحمیل نظر خود اداره کرد. با آموزه‌های قرآن می‌توان دنیا را فتح کرد اما با زور نمی‌شود.
زنده‌یاد اژه‌ای پیوند دهنده حوزه و دانشگاه بود
در ادامه این نشست آیت‌الله سید محمد غروی عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه با گرامیداشت هفته قوه قضائیه و احترام به شهید بهشتی با اشاره به اینکه این جلسات برای احیای ارزش‌هاست گفت: به تعبیر امام علی (ع) این بزرگان هرچند نیستند اما خاطره آنها در قلب‌ها وجود دارد. بنابراین یاد این عزیزان پاسداشت علم و حقیقت است.
به گفته وی، مرحوم اژه‌ای از افرادی بودند که از قبل از انقلاب مبارزات فرهنگی خود را چه در داخل و چه در خارج از کشور داشتند. او دانش‌آموخته حوزه و دانشگاه بود و بین این دو پیوند خوبی ایجاد کرد. مصداق این گفته‌ها کتاب‌ها، نوشته‌ها و مسئولیت‌های اجرایی است که او در زمان حیاتش داشتند.
غروی در ادامه افزود: از ویژگی‌های ایشان در زمینه‌های فرهنگی و بسط اسلام و گسترش انقلاب این بود که ایشان بدون حاشیه فعال بودند. بدون اینکه به‌دنبال قدرت باشند. امام علی (ع) خطاب به کمیل می‌فرماید، کاری که تو در دست داری طعمه (ارزش مادی) نیست بلکه امانتی است به گردن تو. حقیقتاً این امر را ما در این مرد بزرگ احساس می‌کردیم. از خصوصیات مومن این است که صعه‌صدر دارد و اهل تحمل هستند. می‌توانند دیگران را تحمل کنند و با افراد مختلف ارتباط خوبی برقرار کنند این هم یکی از خصوصیات مرحوم اژه‌ای بود.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه یادآور شد: ویژگی دیگر ایشان مصداق سخن امام صادق (ع) آنجایی که می‌فرماید زیست و زندگی مانند پیمانه پری است که دو سوم آن زیرکی و یک‌سومش تغافل انسان است، بود یعنی او خیلی از چیزها را می‌فهمید اما به روی خودش نمی‌آورد. همچنین فروتنی بسیار خاصی داشتند. اهل دنیا و دل‌بسته به دنیا نبود، بلکه آن را فرصتی برای خدمت می‌دانستند. این افراد در دنیا کم هزینه، اما پربهره هستند. او این ویژگی را هم داشت.
همواره علاقه‌مند به علوم مصداقی بود
محمدرضا حسینی بهشتی عضو هیئت علمی دانشگاه تهران سخنران بعدی این نشست ابتدا با اشاره به خطبه امام علی (ع) خطاب به کمیل بن زیاد که آیت‌الله غروی بر آن تاکید کرده بود گفت: هنوز زود است که حوادثی را که در اطرافمان افتاده است ارزیابی کنیم.
وی در ادامه سخنانش با اشاره به اینکه آقای اژه‌ای قبل از اینکه داماد آیت‌الله بهشتی باشد پسر خاله اوست گفت: به همین سبب ارتباط ما با ایشان در قدیم بوده و چون ایشان یک جوان پرشور و دغدغه‌مند بود مقالاتی در اصفهان منتشر می‌کردند که در آنها تلاش می‌کردند موضوعاتی برای جوانانی که در جستجوی حقیقت بودند مطرح کنند. که انصافاً در آن زمان هم موثر بودند.
بهشتی یادآور شد: در تمام این زمان تلاش پیوسته انسانی دیده می‌شود که باور دارد و این باور در تلاشش متجلی است. تمام عمر او براساس باورش بود و یک مسیر در زندگی ایشان دیده می‌شود. در ابتدا تحصیلاتش در روانشناسی در دانشگاه اصفهان زمانی بود که هنوز طلبه‌ها به این رشته‌ها وارد نمی‌شدند. در آن زمان مرحوم دکتر شریعتمداری و خالقی به یک حلقه تبدیل شده بودند و در سال‌های دهه ۵۰ به صورت کانونی برای جوانان تبدیل شده بود.
استاد دانشگاه تهران ادامه داد: او با توجه به تجربه‌ای که در اروپا داشت در زمان مسئولیتش نیاز دانشجویان در خارج از کشور را می‌دانست. دکتر اژه‌ای هم در بحث اجرائیات و مدیریت وارد شده بود و هم در بحث علم. هر چند جمع بین اینها کار سختی است بعد از وزارت بهزیستی و بعد از استعدادهای درخشان موفق شد که در سراسر کشور شبکه گسترده‌ای را ایجاد کند و شاهد بودم که چگونه تلاش می‌کرد تا چیزی را که فکر می‌کرد درست است، محقق کند.
وی در ادامه با اشاره به فعالیت‌های علمی دکتر اژه‌ای گفت: وی در بخش علمی چه در زمان جوانی و بعد از آنچه در حوزه و چه در دانشگاه همواره علاقه‌مند به علوم مصداقی بود. و همواره علاقه به این مباحث علمی را حفظ کرده بود. کتابی در حوزه روانشناسی منتشر شده بود که در آن مباحثی که امروزه در روانشناسی با آنها مواجه‌ایم را در امتداد علم النفس می‌دانست. یعنی در آن به‌گونه‌ای مطرح شده بود که ما با یک زمینه پیشینی مواجه هستیم که متکی بر یک نوع تلقی از حالات انسان بر پایه متون دینی و … است. که برخی از دوستان روانشناس در آن معتقد بودند که این امر در تاریخ ما پیشینه دارد. با ایشان این مسئله را مطرح کردم که آیا این بحث کار روایی است؟ یعنی منطبق کردن علم روانشناسی با بحث شهود و…درست است یا باید از هم جدا شوند؟ این نشان از علاقه‌مندی ایشان به عرصه علم بود.
نقش زنده‌یاد اژه‌ای در پرورش روانشناسان
دیگر سخنران این نشست علی فتحی آشتیانی عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی بقیه‌الله بود که به نقش دکتر اژه‌ای در پرورش روانشناسان در تربیت مدرس اشاره کرد و گفت: ایشان نقش بسیار مهمی در پرورش روانشناسان داشتند و چند صد روانشناس را تربیت کردند که در کل ایران در حال خدمت‌گذاری هستند. ما از اولین فارغ‌التحصیلان رشته روانشناسی در تربیت مدرس در نزد ایشان بودیم که بعد از فارغ‌التحصیلی، ایشان اقدام به تاسیس انجمن روانشناسی کردند که بعداً به انجمن ایرانی روانشناسی تغییر نام داد.
وی در ادامه افزود: دکتر اژه‌ای بیش از ۱۵ ساعت در روز کار می‌کرد زمانی که مجله روانشناسی را منتشر کردند ۹۶ شماره آن را منتشر کردند که تمام کارهای آن را خودشان شخصاً انجام می‌دادند و به کسی واگذار نمی‌کردند جالب‌تر اینکه در بعد از ایشان ما هنوز داریم از مطالبی که ایشان برای مجله آمده کرده است استفاده می‌کنیم، همواره تا سه شماره را جلوتر آماده می‌کرد.
آشتیانی یادآور شد: اژه‌ای به معنای واقعی کلمه مصداق همان چیزی است که اریکسون آن را مرحله شکفتگی و رشد یافتگی می‌نامد. اریکسون می‌گوید اگر فردی به این مرحله برسد و از او بپرسید که اگر خدا به شما این فرصت را بدهد که دوباره انتخاب کنید و زندگی کنید چکار می‌کنید؟ می‌گوید همان کاری را می‌کنم که تا کنون انجام داده‌ام. اژه‌ای به این مرحله رسیده بود که به تعبیری مرحله‌ای است که فرد قبول دارد چرخه زندگی خودش را انتخاب کند و درست است. جای ایشان خالی است، چون ایشان یک معلم واقعی بود همچنین روحانی واقعی بودند که هم علم و اخلاق را با هم به پیش می برد. او دین و علم و عمل و اخلاق را در عمل از هم جدا می‌کرد.
در ادامه این نشست عباس رحیمی‌نژاد عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با بیان اینکه حداقل سی سال است که دکتر اژه‌ای را از نزدیک می‌شناسم گفت: ده سال در دانشگاه تربیت مدرس دانشجوی ایشان بودم و حدود ۲۰ سال هم همکاریشان بودم. او در تربیت مدرس کاری کرد کارستان، ایشان در فضایی که برخی از استادان از ایران رفته بودند گروه روانشناسی را پذیرفته بودند و به تربیت دانشجو مشغول شد.
وی افزود: دکتر اژه‌ای معتقد بود که هر کسی که در روانشناسی وزنه‌ای است باید دانشجویان از آن استفاده کنند. همچنین ایشان دقت داشت که دانشجویان آزادی عمل داشته باشند. می‌گفت باید افرادی را تربیت کنیم که دانشگاه‌ها را اداره کنند و افراد مطیع نمی‌خواهیم. او همواره برای پاسداری از باورهای شیعی، اسلامی و انقلابی تلاش می‌کرد. در دانشکده برای ما حامی بود و با ایشان احساس صمیمیت می‌کردیم. شخصیتی که هم معلم باشد و هم همکار و هم در بزنگاه‌ها از آموزه‌های اسلامی پایداری کند جایش خالی است.
در ادامه این مراسم از کتاب روانشناسی اجتماعی اثر زنده یاد حجت‌الاسلام والمسلمین جواد اژه‌ای که توسط انتشارات سمت منتشر شده است رونمایی شد.