خبرگزاری مهر-گروه بین الملل: احتمال بروز انفجار اجتماعی در لبنان دور از ذهن نیست. کشوری که زمانی از آن به «سوئیس خاورمیانه» یاد می‌شد، اوضاع فلاکت باری پیدا کرده است و با فقر، بیکاری، عدم ثبات اجتماعی، اقتصادی و امنیتی دست و پنجه نرم می‌کند.از اواخر ۲۰۱۹ اوضاع لبنان عقبگرد داشت و سقوط روزانه لیر در مقابل دلار و پیدایش بازارهای موازی با نرخ ارز بر دامنه مشکلات لبنان افزود.
این در حالی است که براساس ارزیابی‌های بانک جهانی تورم به سمت ۱۰۰ درصد در حرکت است. برای اولین بار در تاریخ لبنان، وزن هر چانه نان به وزن ۹۱۰ گرم به ۳۲۵۰ لیر لبنانی معادل ۲.۱۵ دلار براساس قیمت رسمی رسید. سبد غذایی دیگر در اختیار لبنانی‌ها نیست و چیزی از آن باقی نمانده است. قدرت خرید پنجاه درصد از شهروندان لبنانی بسیار کم شده است.
نبود دارو و احتکار آن از سوی سودجویان هم به سختی مردم لبنان را آزار می دهد. هدی شکر خانم ۷۵ ساله لبنانی برای پیدا کردن دارو به چندین داروخانه سر زده است تا دارویی برای بیماری قند خود بیابد. وضعیت دیگر شهروندان لبنانی که از بیمارهای مزمن رنج می‌برند مشابه هدی شکر است. داروها در داروخانه‌ها تقریباً نایاب است.
از سوی دیگر، ایستادن در صف‌های طولانی در برابر پمپ بنزین‌ها به موضوعی عادی برای لبنان‌ها تبدیل شده است. برخی پمپ بنزین‌ها تعطیل شده و برخی دیگر بسیار شلوغ است. برخی از شب قبل خودرو خود را مقابل پمپ بنزین پارک می‌کنند تا اولین نفر در روز بعد باشند.
در سایه کمبود ارز برای واردات فرآورده‌های نفتی، انتظار در صف‌های طولانی برای سوخت‌گیری خودروها به بخشی از زندگی روزمره شهروندان لبنانی تبدیل شده است. در حالی که اغلب جایگاه‌های سوخت در لبنان به دلیل نبود فرآورده‌های نفتی تعطیل شده است، شهروندان لبنانی به محض اطلاع از فعالیت پمپ بنزین‌های باقی مانده سریعاً برای پر کردن باک خودروهایشان به همراه ظروف پلاستیکی به آنجا هجوم می‌آورند.
شرایط سیاسی – اقتصادی و اجتماعی لبنان به دلیل مشکلات فراوان این کشور طی دو سال گذشته روز به روز وخیم تر می شود، به حدی که حسان دیاب، نخست وزیر دولت پیشبرد امور لبنان چندی پیش اعلام کرد که این کشور «در معرض خطر جدی و در آستانه فروپاشی قرار دارد» و سازمان ملل هم هشدار داده که بیش از سه چهارم خانوارهای لبنانی از جمله ۱۰۰ درصد آوارگان سوری ساکن این کشور، غذا یا پول خرید آن را ندارندشرایط سیاسی – اقتصادی و اجتماعی لبنان به دلیل مشکلات فراوان این کشور طی دو سال گذشته روز به روز وخیم تر می شود، به حدی که حسان دیاب، نخست وزیر دولت پیشبرد امور لبنان چندی پیش اعلام کرد که این کشور «در معرض خطر جدی و در آستانه فروپاشی قرار دارد» و سازمان ملل هم هشدار داده که بیش از سه چهارم خانوارهای لبنانی از جمله ۱۰۰ درصد آوارگان سوری ساکن این کشور، غذا یا پول خرید آن را ندارند.
بنا بر نتیجه تحقیقات جدید یونیسف (صندوق کودکان سازمان ملل) که اخیرا منتشر شده، کودکان لبنانی هم اکنون بار و فشار وخیم‌ترین سقوط اقتصادی در تاریخ معاصر جهان را تحمل می‌کنند و حدود یک سوم کودکان این کشور یا شب‌ها گرسنه می‌خوابند یا از سه وعده غذایی محروم هستند.
بنا بر این گزارش، در مجموع ۷۷ درصد خانوارهای لبنانی غذای کافی یا پول کافی برای خرید غذا را ندارند و این رقم در بین آوارگان سوری که شمار آنها به بیش از یک میلیون نفر در لبنان می رسد به ۹۹ درصد رسیده است.
از هر ۱۰ کودک لبنانی، یک کودک سر کار فرستاده می‌شود تا خانواده‌ها بتوانند غذای مورد نیازشان را تامین کنند. آن گروه از کودکانی هم که توانسته‌اند به درس شان ادامه دهند، با گرسنگی و فشار روانی روبه‌رو بوده‌اند که بر توانایی تمرکز آنها تاثیر گذاشته است.
شیوع بیماری کرونا در یک سال و نیم گذشته در کنار انفجار مهیب سال گذشته بندر بیروت که خسارتی بالغ بر ۱۰ میلیارد دلار به این بندر و شهر وارد کرد، در کنار کمبود بنزین و صف های طولانی، روح و روان مردم لبنان را بهم ریخته است.
ذخایر پولی بانک مرکزی لبنان پایان یافته و همین مساله باعث شده تا قیمت بنزین و گازوییل که تا پیش از این افزایش نیافته بود در چند روز گذشته بیش از یک سوم افزایش یابد.
تا پیش از این در بسیاری از مناطق لبنان روزانه ۱۲ ساعت برق قطع بود، ولی این میزان به دلیل نبود سوخت مازوت اکنون به ۲۲ ساعت در روز رسیده که این مساله در فعالیت مراکز درمانی و خدماتی نیز خلل ایجاد کرده است.
خبری از تشکیل دولت در لبنان نیست
روز پنجشنبه ۲۲ اکتبر ۲۰۲۰، میشل عون، رئیس جمهور لبنان، پس از دیدار و رایزنی با جریان‌های مختلف مجلس، سعد حریری را مأمور تشکیل کابینه جدید لبنان کرد. با این تصمیم، وظیفه بسیار دشواری به حریری محول شده است. این سیاستمدار ۵۰ ساله که از سال ۲۰۱۶ رئیس دولت لبنان بود، در ژانویه ۲۰۲۰ تحت فشار افکار عمومی و اعتراضات سراسری علیه فساد و ناکارآمدی، از مقام خود کنار گرفت.
«حسان دیاب»، جانشین حریری، ماه اوت همین سال و پس از انفجار بندر بیروت، استعفا کرد. سپس «مصطفی ادیب»، سفیر سابق لبنان در آلمان مأمور تشکیل کابینه شد اما او نیز چند هفته بعد به دلیل اختلافات و رقابت‌های درون جناحی، از وظیفه تشکیل دولت عذرخواست. از آن زمان تاکنون هنوز به علت اختلافات به ویژه میان میشل عون و سعد حریری، کابینه جدید لبنان تشکیل نشده است.
در کنار فساد و اختلاس برخی مقامات لبنانی، دخالت‌های آمریکا، عربستان و فرانسه و نگاه غیرملی حریری موجب تشکیل نشدن دولت لبنان شده است و شرایط ویژه این کشور حکایت از آن دارد که نمایندگان پارلمان این کشور باید به سرعت با اتخاذ یک رویکرد جدید و حتی تغییر در برخی سیاست‌ها و افراد اقداماتی را انجام دهند تا لبنان بتواند با پشت سر گذاردن مشکلات فعلی به کشوری آباد و با امنیت تبدیل شود.
علاوه بر همه اینها واقعیت‌های اقتصادی و مالی لبنان در نقطه خطرناکی قرار دارد و حتی اگر همین امروز دولت تشکیل شود حل همه مسائل به زمان زیادی نیاز دارد اما در هر صورت حضور یک دولت مستقل و پایدار برای شروع رسیدگی به این بحران‌ها و جلوگیری از تشدید آنها لازم و ضروری است.