به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از روابط عمومی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، افتتاحیه سلسله مراسم تجلیل «از تبار قلم» که به تجلیل از نویسندگان بومی استان‌های تهران، البرز و کردستان اختصاص دارد، دیروز شنبه ۱۹ تیر با حضور علیرضا مختارپور دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، مهدی رمضانی معاون توسعه کتابخانه‌ها و ترویج کتابخوانی، هادی آشتیانی مدیرکل امور فرهنگی، مریم عربلو شاعر و کارشناس مجری، بهزاد کرم الهی دبیر محافل ادبی استان کردستان، خسرو عباسی دبیر محافل ادبی استان البرز و مدیران کل و جمعی از اهالی قلم این سه استان از طریق ارتباط ویدئویی برگزار شد.
در ابتدای این مراسم مختارپور ضمن تبریک روز قلم گفت: درباره اهمیت ادبیات زیاد نباید صحبت کرد، چرا که امر پیچیده و مبهمی نیست و بسیار واضح است. خوشبختانه کشور ما و ملت ما بهره‌مند از یکی از غنی‌ترین گنجینه‌های معرفتی، ادبی و فرهنگی در جهان است و کمتر ملتی را سرغ داریم که اینقدر ذخایر فرهنگی و ادبی داشته باشد.
چالش‌های امروز پیش‌روی فعالان فرهنگی و ادبی
وی افزود: پس از پیروزی انقلاب، به نظر می‌رسید که اقتضائات ایجاب می‌کند که مسائل مربوط به اهل فرهنگ، اهل قلم و گسترش فرهنگ مکتوب با شدت و جدیت بیشتری دنبال شود. اما متاسفانه به دلایل مختلف از جمله همکاری برخی دستگاه‌های مسئول باعث شد که این آرزو و واجب فرهنگی به عرصه تحقق نرسد. امروز ما از یک طرف در شرایطی قرار داریم که نویسندگان، ناشران و شاعران بسیاری در کشور با مشکلات جدی مادی، تبلیغاتی، نشر و توزیع، تامین کاغذ و مواد اولیه روبه‌رو هستند و از ارائه آثار خوب خود به جامعه عاجز هستند و از طرف دیگر وضعیت اقتصاد نشر به حدی دچار نابسامانی شده که به جرات بتوان گفت که کمتر نویسنده و شاعری را می‌شناسیم که از طریق تولید و فروش آثار خود بتواند امرار معاش کند.
نویسندگان، ناشران و شاعران بسیاری در کشور با مشکلات جدی مادی، تبلیغاتی، نشر و توزیع، تامین کاغذ و مواد اولیه روبه‌رو هستند و از ارائه آثار خوب خود به جامعه عاجز هستند و از طرف دیگر وضعیت اقتصاد نشر به حدی دچار نابسامانی شده که به جرات بتوان گفت که کمتر نویسنده و شاعری را می‌شناسیم که از طریق تولید و فروش آثار خود بتواند امرار معاش کند دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در ادامه، درباره یکی دیگر از آسیب‌های حوزه نشر گفت: متاسفانه جریان‌های مخل و مضری هم به جریان نشر وارد شده‌اند؛ ناشرانی که صلاحیت لازم برای ورود به این عرصه را ندارند و صرفاً با کپی، رونویسی و نشر مجدد بدون مجوز آثار نویسندگان در فضای مجازی، به دنبال کسب سود برای خودشان هستند، اقدامی که ضررهای قابل توجهی را متوجه نویسندگان، شاعران و ناشران واقعی می‌کند. از طرف دیگر می‌بینیم که آن همت لازم برای معرفی نویسندگان، شاعران و اهالی فرهنگ و ادب حقیقی و اصیل ما که بسیار نجیب هستند، متاسفانه وجود ندارد.
مختارپور گفت: نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور بنا بر وظیفه خود تلاش کرده بخشی از این کمبودها را جبران کند و از سال‌های گذشته با اجرای برنامه‌هایی چون «چهل قلم»، «راویان بالندگی»، «حایزه هدهد سفید» و امروز با برنامه «از تبار قلم» در این جهت گام بردارد که طی این برنامه‌ها تلاش شده به تمامی نویسندگان حوزه‌های ادبی توجه و از مرکزگرایی پرهیز شود و نویسندگان، شاعران و اهالی ادب را از سراسر کشور معرفی کند، آنها را به کتابخانه‌ها بیاورد و از طریق ترویج آثار آنها به بازسازی چهره شایسته این شخصیت‌های فرهنگی کشور کمک شود. تصور می‌کنم که اگر سایر دستگاه‌های فرهنگی کشور که امکانات به مراتب بیشتری از نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور دارند پا پیش بگذارند و برای جبران این خلاءها همت کنند، می‌توانیم امید داشته باشیم که آینده فرهنگ، ادب و نشر این کشور بهتر از دیروز و امروزش باشد.
«از تبار قلم»؛ امکانی برای معرفی چهره‌های فعال ادبی
در ادامه این نشست، رمضانی با اشاره به فعالیت‌های ارزشمند محافل ادبی نهاد در توجه به اهالی فرهنگ و ادب کشور گفت: ان‌شالله در سال‌های آینده قضاوت خواهد شد که محافل ادبی نهاد در سالی که کرونا همه جنبه‌های فعالیت‌های فرهنگی را تحت تاثیر خود قرار داده بود، چه ثمرات و نتایجی در سراسر کشور داشته است. همین امروز شما شاهد هستید که این ظرفیت وجود دارد که از سه نقطه مختلف کشور جلسه‌ای برگزار شود و امکان معرفی و شناساندن اهالی قلم در اقصا نقاط کشور فراهم است که ان‌شالله این حرکت در روزهای آتی با معرفی سایر عزیزان در استان‌های مختلف ادامه خواهد داشت.
وی افزود: شاید آن‌چه که در ابتدا در ذهن تداعی می‌شد، آن بود که حرکت محافل ادبی نهاد صرفاً به حوزه شعر و ادب محدود می‌شد، اما امروز محافل ادبی در نهاد به عنوان یک مجمع تخصصی زبان و ادبیات فارسی شناخته می‌شود و ما این رویکرد را برای آن قائل هستیم و امروز با برگزاری چنین برنامه‌هایی به سمت یک کار تخصصی زبان و ادبیات فارسی در این محافل شکل خواهیم رفت.
معاون توسعه کتابخانه‌ها و ترویج کتابخوانی نهاد کتابخانه‌ها در ادامه گفت: در جلساتی که به میزبانی محافل برگزار شده بارها عنوان کرده‌ام که ما در نهاد امید زیادی به مجموعه محافل ادبی بسته‌ایم و امیدواریم این محافل به عنوان یک شجره طیبه، پایدار و مانا هم در آینده نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و هم در آینده فضای فرهنگی کشور برقرار باشد. جا دارد از شورای ادبی نهاد و دبیر محافل استانی که همراه ما در این مسیر هستند، تشکر کنم.
رمضانی همچنین درباره نحوه انتخاب اهالی قلم برگزیده در استان‌های مختلف گفت: اساساً نگاه ما در این انتخاب‌ها و در این برگزیده شدن‌ها، شناساندن چهره‌های فعال در حوزه فرهنگ و ادب است و حتماً در استان‌های مختلف نویسندگان و عزیزانی همسطح و هم‌وزن عزیزان معرفی شده وجود دارند. ولی ظرف برگزاری برنامه و تقدیرها ظرف محدودی است و ان‌شاءالله این تقدیرها باعث نشور که فضای به غیر از فضای تقویت حوزه فرهنگ و ادب در کشور شکل بگیرد. این تقدیر به معنی معرفی و شناساندن و احترام گذاشتن به این جایگاه است. ان‌شاءالله در آینده از این ظرفیت برای شناساندن سایر چهره‌های فرهنگی و ادبی در استان‌ها استفاده خواهد شد.
نقش اصحاب فرهنگ در اتقاء فرهنگ جامعه
ناصری دیگر سخنران این برنامه بود که گفت: ایامی که پشت سر گذاشتیم ایام مرتبط و مزین به نام «قلم» بود و وظیفه داشتیم که در این ایام از خدمات و زحمات عزیزانی که در حوزه فرهنگ و ادب تلاش کرده‌اند تجلیل کنیم. به تعبیر بزرگان فرهنگ روح کالبد هر جامعه است و یکی از حوزه‌ها و شعب مهم فرهنگ هم حوزه کتاب است. بنابراین نقش اصحاب قلم در ارتقاء فرهنگ جامعه نیز نقشی بی بدیل است.
وی افزود: اهل قلم هم در بین همه حوزه‌ها و رشته‌هایی که شاید آسایش و رفاه بیشتری را می‌توانست داشته باشد، زحمت و تلاش مجدانه حوزه فرهنگ را متقبل شدند و بواسطه همین نقش، ان‌شاءالله نامشان در سپهر فرهنگ و هنر کشور جاودان خواهد شد. ما در اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان تهران افتخار می‌کنیم که خدمتگزار اهالی قلم باشیم و اگر محدودیت‌های کرونایی نبود، حتماً این برنامه را به شکل بهتر و با حضور بیشتر اهالی فرهنگ و ادب برگزار می‌کردیم.
ادامه این مراسم به معرفی و تقدیر از کلر ژوبرت نویسنده حوزه کودک و نوجوان، عباس خوش‌عمل، شاعر و فاطمه سادات میرعالی نویسنده حوزه دفاع مقدس به عنوان چهره‌های منتخب استان تهران در برنامه «از تبار قلم» اختصاص داشت.
من از کودکی عاشق ادبیات، کتاب و نویسندگی بودم اما زمانی که از فرانسه به ایران آمدم با کتاب‌های بسیار در حوزه نویسندگی کودک و نوجوان و همچنین کارگاه‌های آموزشی در این حوزه مواجه شدم و متوجه شدم که می‌توانم مهارت نویسندگی را بیاموزم. کلر ژوبرت، در سخنان کوتاهی با تبریک روز قلم و ادبیات کودک و نوجوان و تقدیر از برگزار کنندگان این مراسم گفت: با اینکه ادبیات کودک ایران سابقه کمتری نسبت به ادبیات فرانسه دارد، اما در حال طی کردن مسیر خوبی است. من از کودکی عاشق ادبیات، کتاب و نویسندگی بودم اما زمانی که از فرانسه به ایران آمدم با کتاب‌های بسیار در حوزه نویسندگی کودک و نوجوان و همچنین کارگاه‌های آموزشی در این حوزه مواجه شدم و متوجه شدم که می‌توانم مهارت نویسندگی را بیاموزم. زمانی که مادر شدم شروع به نوشتن کردم و در کنار آن کار تصویرگری را هم پیش بردم.
عباس خوش عمل، روزنامه‌نگار و شاعر شناخته شده کشور به دلیل کسالت امکان حضور در این مراسم را پیدا نکرد و فاطمه سادات میرعالی نیز طی سخنانی به روند نگارش یکی از آثار خود با عنوان «حوض خون» پرداخت.
در بخش دیگری از این برنامه نغمه مستشارنظامی، دبیر محافل ادبی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور نیز در ارتبطی ویدئویی، با تقدیر از رویکرد نهاد به ارج نهادن به اهالی قلم، به خوانش غزلی با موضوع «قلم» پرداخت.
ادامه برنامه «از تبار قلم» در اولین روز برگزاری خود، با برقراری ارتباط ویدئویی با استان کردستان ادامه پیدا کرد که طی آن محمد مخدومی مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان کردستان طی سخنانی گفت: روز ملی ادبیات کودک و نوجوان را تبریک عرض می‌کنم روزی که روز درگذشت مهدی آذر یزدی، نویسنده بزرگ حوزه کودک و نوجوان نیز بوده است. نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور به واقع در دوره اخیر مدیریتی خود خوش درخشید و امروز با افتخار اعلام می‌کنم که در استان کردستان در حوزه کودک و نوجوان کار بسیار بزرگی صورت گرفته است. اقدامی که برای آن باید از جناب آقای رمضانی تشکر کنم که یکی از بخش‌های کودک و نوجوان مجهز در منطقه غرب استان کردستان را به زودی در اختیار مردم این استان قرار خواهیم داد.
وی افزود: استفاده از قلم در نویسندگی آداب و اصولی دارد و هر قلم به دستی باید پیش از نوشتن آگاه باشد که نوشته او زمانی ارزشمند است که در خدمت گسترش آگاهی و رشد اخلاقی و معنوی انسان‌ها قرار بگیرد. خوشبختانه ما در استان کردستان نویسندگان بسیاری ئداریم که در این حوزه‌ها قلم می‌زنند و امروز در خدمت یکی از این نویسندگان مطرح به نام آقای زاهد ویسی هستیم.
لزوم توجه به حفظ نسخ خطی کردستان
در ادامه این برنامه، زاهد ویسی، نویسنده منتخب استان کردستان گفت: از برگزار کنندگان این برنامه تشکر می‌کنم. این نخستین حضور رسانه‌ای بنده است که با اصرار همکاران شما پا به این عرصه گذاشتم و امیدوارم موجب خیر و برکت شود و ضمن عبور از تعارفات مرسوم و متعارف به برنامه‌های اجرایی تر و کاربردی‌تری نیز منجر شود. فلسفه اشراق در فرهنگ اسلامی زائیده فرهنگ کردستان است؛ شیخ شهاب‌الدین سهروردی اهل کردستان بوده است. چقدر خوب می‌شود که توانمندی فرهنگی کردستان را توسعه داد تا این مکتب و مفسران آن بتوانند به جریان‌های فلسفی موجود در ایران و جهان کمک کنند.
تصحیح نسخه‌های خطی کردستان از نکات مهمی است که متاسفانه امروز در حال خروج از کردستان و ایران هستند و در قبال چند دلار ناچیز آنها را به کشورهای دیگر مانند کردستان عراق می‌برند وی افزود: تصحیح نسخه‌های خطی کردستان از نکات مهمی است که متاسفانه امروز در حال خروج از کردستان و ایران هستند و در قبال چند دلار ناچیز آنها را به کشورهای دیگر مانند کردستان عراق می‌برند. هیچ بعید نیست که در آینده‌ای نزدیک خانه‌های کردستان از وجود آثار خطی خالی شود و ما مجبور شویم که ما برای کارهای پژوهشی از کشورهایی مانند عراق نسخه کپی از آثار خودمان را درخواست کنیم که لازم است در این حوزه اقدامی صورت بگیرد.
در بخش بعدی این نشست مجازی از زاهد ویسی به عنوان چهره منتخب استان کردستان تقدیر شد.
ارتباط ویدئویی با استان البرز بخش دیگری از برنامه «از تبار قلم» بود که پیش از آن هادی آشتیانی مدیرکل امور فرهنگی نهاد ضمن تشکر و قدردانی از همراهی همه دست‌اندرکاران برگزاری این مراسم، گفت: امیدوارم نتایج خوب و موثری از این جلسات برای ارتقاء فرهنگ و ادب کشور حاصل شود. امیدوارم این جلسه که برای تجلیل از اهالی قلم به مناسبت روز قلم طراحی و اجرا شده، کمی از مسئولیتی که بر دوش ما وجود دارد برای تجلیل از اهالی قلم که با عث ارتقاء سطح فرهنگ و ادب کشور شدند، به انجام رسانده باشد.
وی افزود: استان البرز به دلیل همجواری و نزدیکی در تهران دارای سرمایه‌های ارزشمندی است که امیدواریم بتوانیم در ادامه از زحمات همه اهالی فرهنگ و ادب این استان تقدیر کنیم و در جلساتی به صورت ماهانه و یا فصلی قدردان فرهیختگان استانی و شهرستانی باشیم. امروز در استان البرز شاهد تقدیر از یکی از شعرای حوزه کودک و نوجوان، سرکار خانم هاشم پور هستیم که ایشان به جهت حضور موفق خود در عرصه‌های ادبی و جشنواره‌ها شایسته تقدیر هستند.
مریم هاشم‌پور چهره برگزیده استان البرز در طرح «از تبار قلم» نیز در سخنانی گفت: تفاوتی که شعر کودک و نوجوان با شعر بزرگسال دارد این است که حوزه کودک بسیار سخت‌تر است و وظیفه سنگین‌تری دارد تا با جهانبینی کودک، زاویه دید او، دایره واژگان محدود تر پیام ویژه‌ای را منتقل کند. هرچه گروه سنی پایین‌تر می‌آید، کار سرایش شعر سخت‌تر و حساس‌تر می‌شود. امیدوارم که ما شاعران دنیای زیباتری برای بچه به وجود بیاورند.
ادامه این مراسم نیز به شعرخوانی هاشم‌پور و پس از آن تقدیر از ایشان برای سال‌ها فعالیت در عرصه شعر کودک و نوجوان اختصاص داشت.