خبرگزاری مهر؛ گروه استانها: دیگر کسی در این نکته و مسئله شک و تردیدی ندارد که خشکسالی سال جاری عطش مردم خراسان‌جنوبی و به ویژه روستاییان این دیار را تشدید کرده است و اگر به صورت ویژه به آن نگاه نشود، بی شک با یک بحران و چالش جدی رو به رو خواهیم شد.
برای حل مشکل آب خراسان‌جنوبی راهکارهای متعددی توسط مسئولان و متولیان و کارشناسان پیشنهاد شده که می‌توان آن را از زاویه‌های مختلف مورد بررسی قرار داد.
به عنوان مثال عباس خاشعی، عضو هیئت مدیره انجمن آبیاری و زهکشی ایران و معاون آموزشی دانشکده کشاورزی و دانشکده محیط زیست و منابع طبیعی دانشگاه بیرجند در یک نشست رسانه‌ای که اردیبهشت ماه ۱۴۰۰ برگزار شد، در زمینه طرح انتقال آب از دریای عمان به خراسان‌جنوبی گفت: به نظر من انتقال آب از دریای عمان به واسطه آنکه تقاضای مصرف آب را کاهش نمی‌دهد، ما را به نتیجه مطلوب نمی‌رساند و شبیه فردی خواهیم شد که مرتب ثروتش را هدر می‌دهد و مطمئن است از جایی برای او دارایی و پول خواهد رسید.
عضو هیئت مدیره انجمن آبیاری و زهکشی ایران با بیان اینکه از نظر من به عنوان یک استاد دانشگاه مدیریت تقاضای آب از اهمیت بیشتری تا مدیریت عرضه برخوردار است، اظهار کرد: برای یک شهر کم آب بیش از آنکه از جای دیگری یک لوله آب به آنجا بیاوریم، آموزش شیوه مصرف آب از اهمیت بالایی برخوردار است.
خاشعی یادآور شد: به راستی آیا انتقال آب از دریای عمان برای استانی که هنوز منابع آبی خود را به درستی مصرف نمی‌کند، کار پسندیده و عقلانی است؟
شرط مقرون به صرفه بودن انتقال آب از دریای عمان
وی ادامه‌داد: هر وقت راندمان مصرف آب در خراسان‌جنوبی و استان‌های مشابه به حد مطلوبی رسید، آن زمان انتقال آب از دریای عمان برای آن منطقه جهت مصارفی چون صنعت و گلخانه و … مقرون به صرفه خواهد بود و در غیر این صورت در چنین شرایطی انتقال آب از دریای عمان پرمصرف‌ها را مصرف کننده‌تر خواهد کرد چرا که نسبت به آب مورد نیاز خود از اطمینان خاطر برخوردار خواهند شد.
وی همچنین در رابطه با راهکارهای مقابله با معضل کم آبی در استان علاوه بر آموزش مدیریت مصرف آب بر اصلاح مصرف آب در بخش کشاورزی و کشت‌های جایگزین و کم آب بر چون گیاهان دارویی و جلوگیری از هدر رفت آب تأکید کرد و یادآور شد: غصه من این است که همین آب موجود را نیز به واسطه شبکه لوله کشی فرسوده و … هدر می‌دهیم.
از طرف دیگر سلمان اسحاقی نماینده مردم قاین و زیرکوه در گفت و گو با خبرنگار مهر با بیان اینکه یکی از مسائل خراسان‌جنوبی مشکل آب است، گفت: هرچند در مورد طرح انتقال آب سخن‌های بسیار گفته شده است اما باید به این نکته توجه داشت که انتقال آب از دریای عمان و خلیج فارس بسیار گران است.
وی با بیان اینکه هر کیلومتر انتقال آب از دریای عمان و خلیج فارس میلیاردها تومان هزینه دارد، افزود: از این جهت بیشتر متقاضی این نوع آب بخش خصوصی صنعت است در حالی که اکنون مردم برای آب شرب مشکل دارند و باید برای این امر چاره اندیشی کنیم و به همین واسطه پیشنهاد تأسیس قرارگاه آب را از ماه‌ها قبل دادم.
کاهش ۳۸ درصدی حجم سدهای خراسان‌جنوبی
سعید سروری، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان‌جنوبی در گفت و گو با مهر اظهار کرد: حجم کلی سدهای خراسان جنوبی ۵۸ میلیون مترمکعب است که در حال حاضر ۱۵ میلیون متر مکعب آب دارد.
وی با اشاره به اینکه ۲۵ درصد حجم سدهای خراسان‌جنوبی آب دارد و ۷۵ درصد نیز خالی است، بیان‌کرد: سال گذشته در این مقطع حجم سدهای خراسان جنوبی ۲۴ میلیون متر مکعب بود که در مقایسه با آمار امسال در می‌یابیم که حجم آب سدهای خراسان جنوبی نسبت به مدت مشابه سال قبل ۳۸ درصد کاهش داشته است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان‌جنوبی ادامه داد: به طور معمول ظرفیت سفرهای آب زیرزمینی در دشت‌های خراسان‌جنوبی مورد بررسی قرار می‌گیرد و بر اساس میزان افت آب سفره‌ها دشت‌ها به ممنوعه، بحرانی و آزاد تقسیم می‌شوند.
سروری با بیان اینکه بر اساس این تقسیم بندی‌ها ما در دشت‌ها تکالیف و وظایفی داریم تا اضافه برداشت از چاه‌ها و سفره‌های آب زیرزمینی به حداقل برسد، افزود: یکی از این اقدامات بحث نصب کنتورهای هوشمند است.
تعدیل پروانه چاه‌های مجاز راهی برای حفظ آب در بخش کشاورزی
وی ادامه‌داد: ما در طول هشت سال گذشته در خراسان‌جنوبی حدود هزار چاه غیر مجاز را پرکرده‌ایم و اکنون نیز بحث اصلاح و تعدیل پروانه‌های چاه‌های مجاز کشاورزی را در دست اقدام داریم تا قدمی و راهکاری در جهت حفظ پایدار آب در بخش کشاورزی قدم برداریم.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان‌جنوبی یادآور شد: به عنوان مثال اگر بر اساس پروانه کسی مجاز به برداشت ۲۰ لیتر آب بر ثانیه داشته است این مقدار تعدیل و کمتر خواهد شد تا آب به کشاورزان حاشیه دشت‌ها و همچنین همین کشاورزان عزیز در سال‌های آتی برسد و آب پایداری را داشته باشیم.
سروری گفت: اگر این اقدامات را در خراسان‌جنوبی انجام ندهیم در سال‌های آتی دشت‌های ما خشک خواهند شد و کشاورزان با مشکلات جدی رو به رو می‌شوند.
۴۳۰ روستا با تانکر آبرسانی می‌شود
حمید ملأ نوری، استاندار خراسان‌جنوبی نیز در این زمینه در گفت و گو با خبرنگار مهر اظهار کرد: با توجه به کاهش میانگین بارندگی‌ها ما از قبل پیش بینی شرایط حاکم از نظر تأمین آب را داشتیم و از این نظر قرارگاه آب استان با مسئولیت معاونت عمرانی را راه‌اندازی کردیم.
وی بیان‌کرد: در حال حاضر حدود ۴۳۰ روستای خراسان‌جنوبی با تانکر آب رسانی می‌شود و برای تسهیل آبرسانی تعدادی تانکر خریداری کرده و بسیاری از تجهیزات مورد نیاز برای این امر را نیز به روز رسانی کرده‌ایم.
استاندار خراسان‌جنوبی با اشاره به اینکه خشکسالی امسال در ۵۰ سال اخیر بی سابقه بوده و میانگین بارندگی به کمتر از ۶۰ میلی متر رسیده است، گفت: توصیه من بر این بوده است که دستگاه‌ها امکانات خود را در حوزه آبرسانی در اختیار این امر قرار دهند و در حال حاضر برای آبرسانی با تانکر به روستاها مشکل خاصی وجود ندارد.
اتصال روستاها به شبکه راهکار دسترسی آنان به آب پایدار است
ملانوری درباره راهکاری‌های حل مشکل آب با تأکید بر اینکه آبرسانی با تانکر مربوط به شرایط خاص و بحرانی است و نمی‌تواند به صورت طبیعی و مستمر بر آن تکیه کرد، اظهار کرد: تلاش و راهکار ما بر این بوده که بسیاری از روستاها چاه حفر و به شبکه متصل شوند که برای بسیاری از روستاها این امر صورت گرفته است.
وی بیان کرد: حدود ۱۲ روستا نیز تا یک ماه آینده به شبکه متصل می‌شوند.
استاندار خراسان‌جنوبی یادآور شد: مردم عزیز در روستاهای خراسان‌جنوبی نیز البته مطالبات خود در این حوزه را از طریق دهیاری‌ها به گوش ما می‌رسانند و ما نیز نهایت تلاش خود را برای رفع مشکل آنان انجام می‌دهیم.
با جمع بندی سخنان مطرح شده به نظر می‌رسد که به واسطه گران بودن انتقال آب از دریای عمان نمی‌توان برای مصرف آب شرب بر روی آن تکیه کرد و این آب برای مصرف صنعت لازم و ضروری خواهد بود.
در زمینه آب شرب نیز اصلاح الگوی مصرف و آموزش رسانه‌ها در این زمینه به خانواده‌ها، توجیه کشاورزان برای استفاده از کشت‌های کم آب چون گیاهان دارویی و اتصال روستاها به شبکه آب برای بهره‌مندی آنان از آب شرب و پایدار و بهسازی شبکه فرسوده انتقال آب راهکارهایی است که برای کاهش بحران کم آبی در خراسان‌جنوبی پیشنهاد می‌شود.