خبرگزاری مهر، گروه فرهنگ و اندیشه*: آیا می‌دانستید سایت آمازون که از آن با عنوان «غول فروش آنلاین دنیا» یاد می‌شود به شکل باور نکردنی اما نامحسوس نگاه کاربران را نسبت به کتاب‌ها، فیلم‌ها یا حتی سریال، موسیقی و بازی‌های ویدئویی تغییر می‌دهد؟ بدین معنا که سایت آمازون می‌تواند نگاه مخاطب را به محصولی جذب یا برعکس دفع کند؟ می‌دانیم که از این طریق امکان تغییر سلیقه مخاطب نیز وجود دارد.
آمازونی که امروزه کاربران اینترنتی می‌شناسند هیچ شباهتی به آمازونی که در سال ۱۹۹۴ میلادی توسط «جف بزوس» به راه افتاد، ندارد. آمازون در ابتدای فعالیتش، سایتی بسیار کوچک که اختصاص به فروش اینترنتی و از راه دور کتاب داشت.
کاربران امروزی از سراسر دنیا می‌توانند به سایت آمازون متصل شده و محصولات مورد علاقه خود را تنها با دو کلیک خریداری کنند. آمازون در سال‌های اخیر حتی پا را فراتر از یک سایت فروش محصولات آنلاین گذاشته و خدماتی مانند آمازون پرایم ویدئو، آمازون موسیقی، آمازون استودیو و… را نیز در کنار سایت اصلی افزوده و به ارائه خدمات و همینطور افزایش تعداد کاربران خود می‌پردازد.
در همین رابطه نظر سنجی جدیدی بر روی سایت فرهنگ فرانسه قرار گرفته که نتیجه و نظرات کاربران قابل توجه است.
آلک می‌گوید: «من به طور ناخودآگاه به سمت محصولات آنلاین اعم از کتاب، سی دی موسیقی، فیلم و… می‌روم که آمازون آنها را در میان پرفروش‌ترین‌ها یا پر مخاطب‌ترین‌ها قرار داده است. در ابتدا، نگاهی به این محصولات می‌اندازم سپس به جست‌وجوی محصول مورد نظر خود می‌پردازم.»
یکی دیگر از کاربران نوشته: «قدرت آمازون به جایی رسیده است که اگر بخواهد می‌تواند کتابی را تبدیل به پرفروش‌ترین کتاب سال کند یا برعکس کتاب دیگری را از نگاه‌ها مخفی کند.»
کاربر دیگری نوشته است: «آیا می‌دانستید که سهم آمازون از فروش یک کتاب به صورت آنلاین می‌تواند در حدود پنجاه درصد و گاهی اوقات حتی بیشتر باشد؟ این رقم به راستی باورنکردنی است. اما در مقایسه با سایر سایت‌های آنلاین و در رابطه با فروش بازی‌ها و سرگرمی‌ها، آمازون رتبه دوم یا سوم را به خود اختصاص داده است. بدین معنا که شرکت‌های رقیب موفق‌تر از آمازون عمل کرده‌اند و توانسته‌اند نگاه‌های بیشتری را با خود همراه کنند.»
اما یک کارگردان، خالق بازی‌ها یا محصولات سرگرم کننده نمی‌تواند فروش احتمالی محصول خود را روی سایت آمازون نادیده بگیرد. زیرا به راستی آمازون، یکی از سایت‌های مهم و در عین حال ساده برای فروش آنلاین سرگرمی‌هاست.
اداره سرپرستی بازرگانی دولت فدرال که کار آن سرپرستی بر امور بازرگانی و جلوگیری از تقلب، رقابت غیرمنصفانه و غیر برابر است، می‌گوید: «آمازون امروز در حوزه فرهنگ و هنر بسیار قدرتمند و بزرگ شده است. هر روز با مقاله‌های مختلفی در نشریات امریکایی مواجه می‌شویم که نشان از خرید یک مرکز جدید یا سایت جدید توسط آمازون دارد. تمامی این اخبار به معنای آن است که آمازون در حال گسترش مالکیت و تسلط خود بر حوزه فرهنگ و هنر است. اما زنگ خطر زمانی شنیده می‌شود که شرکت‌های تازه کار و نوبنیادی که فعالیت خود را در حوزه فرهنگ و هنر آغاز کرده‌اند، حتی قابلیت برابری با قدرت و تسلط آمازون را نداشته و در نتیجه به سادگی و غیرمنصفانه حذف می‌شوند. در اینجاست که باید به این زنگ خطر اهمیت داد.»
اما زمانی که این سوال از مدیران آمازون پرسیده می‌شود، در پاسخ نکته‌ای بدیهی و مبتذل را می‌گویند: «مشکل کجاست؟ ما تنها بخشی از فرهنگ و هنر را در کنترل داریم. تجارت در حوزه فرهنگ و هنر، تجارتی بزرگ و وصف نشدنی است، مسلماً فضای کافی برای شرکت‌های دیگر نیز وجود دارد.»
برای مثال زمانی که آمازون پروژه «کلود» را آغاز کرد، در پاسخ به همین سوال گفت که ما پروژه کلود را آغاز کرده‌ایم اما نباید فراموش کرد که قبل از آمازون، گوگل و مایکروسافت این پروژه را آغاز کرده بودند.
پروژه‌های آمازون بخصوص در دوره طولانی اپیدمی کووید -۱۹ و قرنطینه‌های متعدد در کشورهای مختلف جان دوباره‌ای به خود گرفتند. زیرا زمانی که سینما، تئاتر، کنسرت‌های موسیقی، کنفرانس‌ها و… به حالت تعطیل و تعلیق درآمدند، آمازون از این فرصت برای پر رنگ‌تر کردن نقش سایت‌های جدید خود مانند آمازون پرایم یا آمازون موسیقی و غیره بهره بسیاری برد.
اکنون باید دید ایا اصلاً راهی برای مقابله با غول فناوری دنیا که سایت‌های بزرگ و کوچک و تازه تاسیس را می‌بلعد، وجود دارد؟
*رایزنی فرهنگی ایران در فرانسه