خبرگزاری مهر، گروه استانها ملیحه زرین‌پور: کروناویروس رنگ عوض کرده و امروز با نوع جهش یافته آن یعنی کرونا دلتا مواجه ایم؛ ویروسی که از زمان پیدایش در اواخر سال ۹۸ تا امروز خسارات جبران‌ناپذیری وارد کرده است؛ از مرگ عزیزان و غم و اندوه آنان تا مشکلات و آسیب‌های روانی، اقتصادی و فشار ناشی از امکان ابتلاء به آن، بستن راه‌های سفر و قرنطینه و بیکاری‌های گسترده و تعطیلی مشاغل.
در هر صورت کرونا دلتا با سرعت انتقالی ۹۸ برابر کرونای اولیه در حال اوج‌گیری است تا جایی‌که هر روز بر تعداد قربانیان آن افزوده می‌شود؛ هرچند چندین مدل واکسن در سراسر دنیا برای ایمنی مردم در برابر این ویروس مرگ‌بار کشف، تولید و توزیع شده و کشورها برابر زمان‌بندی و برنامه‌ریزی خاصی در حال واکسینه کردن مردم خود هستند اما مسئله اینجاست تا زمانی که همه مردم واکسینه نشده‌اند، امکان جهش ویروس و مقاومت در برابر واکسن‌های تولید شده وجود دارد.
از این رو، سازمان بهداشت جهانی برابر استانداردها و تحقیقات انجام شده، هر بار پروتکل‌هایی بهداشتی برای مقابله با شیوع این بیماری اعلام می‌کند، پروتکل‌هایی که اگر از سوی مردم ساده‌انگاری نشود، می‌تواند جان بسیاری را نجات دهد اما همین دستورالعمل‌های ساده از سوی بسیاری از مردم نادیده گرفته می‌شود و همین امر بر شیوع بیشتر کرونا دامن می‌زند.
در گزارشی میدانی در چند منطقه از پایتخت معنوی ایران با موارد متعددی مواجه شدیم که رعایت این پروتکل‌ها را بی‌اهمیت می‌دانستند.
هوا گرم است، ماسک نمی‌زنیم!
زنگنه، فروشنده یک سوپر مارکت در خیابان کلاهدوز مشهد می‌گوید: بیشتر مردمی که برای خرید می‌آیند ماسک نمی‌زنند و فاصله‌ها را رعایت نمی‌کنند، من هم از صبح تا شب در این گرمای مرداد، طاقت ماسک زدن ندارم و نفسم بند می‌آید.
رأفتی مشتری این مغازه نیز می‌گوید: ای بابا! ما که دیگر خسته شده‌ایم ان‌شاءلله زودتر واکسن می‌زنیم راحت می‌شویم، آخر ماسکی که مدام با دست‌های آلوده روی صورت جابجا می‌شود چه ثمری جز تنگی نفس عاید آدم می‌کند؟
زارع‌پور خانمی که برای خرید به این مغازه آمده بیان می‌کند: همین آقای فروشنده اگر پروتکل‌ها را رعایت نکند، ممکن است در روز از چندین نفر آلودگی دریافت و یا به چندین نفر آلودگی منتقل کند، اگر شما به‌عنوان اصناف و کسبه مسائل بهداشتی را رعایت نکنید چندین خانواده را درگیر می‌کنید.
در پاساژی در شهرک غرب مشهد اوضاع دیدنی است، جمعیت بسیاری در حال ورود و خروج و خرید هستند اما شاید تنها نیمی از آنان از ماسک استفاده می‌کنند و از هر چند نفر نیز یک نفر ماسکش را روی چانه گذاشته است، خانواده‌ای به همراه دو کودک خود در حال خرید از فروشگاه آجیل و خشکبار هستند، خودشان ماسک دارند اما کودکان ماسکی بر صورت ندارند، وقتی از مادر علت را جویا شدم، پاسخش شیطنت بچه‌ها و کمبود اکسیژن و تاب ماسک نداشتن آنان است و جالب‌تر اینکه فروشنده این واحد صنفی نیز هیچیک از پروتکل‌ها را رعایت نمی‌کند.
کارگران یک واحد صنفی بنکار در حال تخلیه بار از یک کامیون هستند اما هیچکدام ماسک ندارند، راننده نیز ماسکی بر صورت دارد که تنها برای رفع تکلیف است چرا که ماسک تنها بر روی دهانش قرار دارد، صاحب واحد صنفی اما از جداکننده فضا و فاصله‌گذاری اجتماعی در داخل استفاده می‌کند و هم ماسک و ژل ضدعفونی دارد؛ می گویم کارگرانتان چرا ماسک ندارند؟ اگر همین الان کسی برای نظارت بیاید یقیناً جریمه می‌شوید، می‌گوید: نمی‌توانم مجبورشان کنم، هوا خیلی گرم است و آنان هم مدام در حال کار فیزیکی هستند.
ساده‌انگاری در رعایت پروتکل‌های بهداشتی
در خیابان محتشمی مشهد نیز به دلیل ترافیک پزشکان، بیماران و داروخانه‌ها، جمعیت بسیاری در حال رفت و آمد هستند، مغازه فروش لباس حوالی این خیابان دو فروشنده خانم دارد اما تنها یک فروشنده و صاحب واحد صنفی ماسک دارند و فروشنده دیگر ماسکی بر صورت ندارد و می‌گوید همین چند دقیقه پیش ماسکش را برداشته، فروشنده یکی از داروخانه‌ها بدون ماسک پشت پیشخوان نشسته و سوپر مارکت سر خیابان و بستنی فروشی همسایه‌اش هیچیک از نکات بهداشتی را رعایت نمی‌کنند.
مطابق با آخرین بررسی‌ها، تنها ۴۸ درصد از مردم پروتکل‌های بهداشتی را رعایت می‌کنند و بقیه یا اصلأ رعایت نمی‌کنند و یا در حد رفع تکلیف تنها بر روی چانه ماسکی نمایشی نهاده‌اند و این امر در مورد صنوف و کسبه نیز صادق است؛ واحدهای صنفی بسیاری علی‌رغم مصوبه‌های موجود و اخطار جهت رعایت دستورالعمل‌ها به خصوص در شرایط قرمز، این نکته مهم را رعایت نمی‌کنند.
مشهد به‌عنوان پایتخت معنوی ایران و با ورود و خروج زائران و مسافران، از حساسیت بیشتری برخورد است به خصوص که این روزها مشهد نیز در وضعیت قرمز قرار دارد و شاید بتوان اینگونه عنوان کرد که کرونا دلتا در غفلت اصناف در حال جهش است.
چگونه نظارت می‌شود؟
حال سوال اینجاست که چه کسی مسئول نظارت بر رعایت پروتکل‌ها و مصوبه‌های ستاد ملی مقابله با کرونا در میان اصناف است؟ آیا اصلاً نظارت و جریمه‌ای وجود دارد؟ آیا در وضعیت قرمز همانند سابق خبری از تعطیلی صنوف و مشاغل وجود دارد؟ اصلاً تعطیلی اصناف درجه‌بندی شده در شرایط قرمز مشهد چگونه خواهد بود.
محمد حسین روشنک، دبیر ستاد پویش‌های مردمی مقابله با کرونا معتقد است خبری از مدیریت کرونا و نظارت و رعایت پروتکل‌ها وجود ندارد؛ روشنک به خبرنگار مهر گفت: اکنون بحث کرونا در کشور رها شده و تنها مسئله اصناف و کسبه نیستند بلکه هیچ‌کس رعایت نمی‌کند چنانچه شاهدیم با یک تعطیلی برای کاهش ارتباطات و کاهش شیوع کرونا، همه سر از جاده و مسافرت در می‌آورند در حالی که همه محققان و پزشکان بر این باورند که ذات این بیماری در سفر است و سفر کردن در میان شهرها و استانها این بیماری را بیشتر گسترش می‌دهد اما انگار گوش شنوایی وجود ندارد.
وی افزود: حتی مانند سابق خبری از عدم برگزاری مراسم نیست و کسی هم نظارت نمی‌کند چنانچه هم عروسی‌ها و مراسم عزا برگزار می‌شود و تالارها تا دو ماه دیگر نوبت برگزاری مراسم داده‌اند، این نشان می‌دهد که چیزی به‌عنوان رعایت پروتکل‌ها وجود ندارد و کسی نیست که بر این امر نظارت کند لذا به نظر می‌رسد موج پنجم به موج ششم متصل شده و شیوع ویروس کرونا در ایران به‌جای موج، به امواج تبدیل شده است.
روشنک ابراز کرد: پایان کار دولت دوازدهم و عدم شروع به کار دولت جدید باعث شده این روزها هیچ فرد و نهادی در هیچ جای کشور خود را موظف به نظارت بر تجمعات خانگی و غیرخانگی، عروسی‌ها، عزاها، مسافرت‌های گسترده، کنار دریا رفتن‌ها، شلوغی مشهد، حرم، بازارها، رستوران‌ها، هتل‌ها و مهم‌تر از همه، رعایت پروتکل‌ها نداشته باشد.
نظارت هست اما محدودیت‌ها زیاد نیست!
برای بررسی این مهم به سراغ سید حمید موسوی، مسئول ستاد پیشگیری و مقابله با کرونای استانداری خراسان رضوی رفتیم، موسوی به مهر گفت: اینگونه نیست که نظارتی نباشد، اتفاقأ نظارت وجود دارد منتهی تغییراتی در گروه‌بندی مشاغل ایجاد شده و تنها ۷ گروه و رسته شغلی هستند که باید تعطیل باشند و بقیه مشاغل می‌توانند باز باشند و مانند گذشته محدودیت زیادی وجود ندارد، شاید اینگونه تصور می‌شود که نظارتی در کار نیست.
وی ابراز کرد: پیش از این، تعداد زیادی از مشاغل مشمول ممنوعیت فعالیت می‌شدند و در شرایط قرمز باید بسته می‌بودند ولی در ابلاغیه جدید ستاد ملی مقابله با کرونا، بسیاری از این محدودیت‌ها برداشته شده است.
موسوی گفت: رستوران‌هایی که در فضای بسته پذیرایی می‌کنند، اجازه فعالیت ندارند ولی بیرون‌برها باز هستند، تالارها و باغ تالارهایی که فضای باز پذیرایی دارند ممنوعیت فعالیت ندارند ولی فعالیت تالارها و سینماهای با فضای بسته ممنوع است اما همه این واحدها باید پروتکل‌ها را برای ادامه فعالیت رعایت کنند.
وی افزود: اگرچه ممنوعیت فعالیت مشاغل تا حد زیادی کاهش پیدا کرده است اما این امر به دلیل رعایت حال مردم است که بیشتر از این دچار مشکل نشوند ولی تأکید مؤکد است که باید پروتکل‌های بهداشتی از زدن ماسک تا دوری از تجمعات غیر ضروری و رعایت فاصله‌گذاری حتماً رعایت شود.
عدم رعایت پروتکل‌ها؛ از اخطار تا پلمب
اما چقدر با متخلفان برخورد می‌شود؟ امیر دلداری، مدیر بازرسی و نظارت بر اصناف مشهد در پاسخ به خبرنگار مهر می‌گوید: طبق آخرین دستورالعملی که از ستاد ملی و ستاد استانی مقابله با کرونا رسیده است، تغییراتی در فعالیت صنوف و مشاغل ایجاد شده و ممنوعیت ۷ گروه از مشاغل در شرایط قرمز اعلام شده که صنفی‌ها عبارتند از «تالارهای پذیرایی، مجتمع‌های تجاری اعم از تخصصی و غیر تخصصی، باشگاه‌های ورزشی و مجموعه‌های آبی» که فعالیت رستوران‌ها، اغذیه، فست فود، آبمیوه و بستنی صرفاً بیرون‌بَر خواهد بود.
وی با بیان اینکه فعالیت بقیه مشاغل بر اساس مصوبه جدید منعی ندارد، افزود: تقریباً از اواخر سال ۹۸ تاکنون که درگیر کرونا شده‌ایم، بسیاری از صنوف با تعطیلی‌های مکرر مواجه بودند، در سال ۹۹ حدود ۴ ماه و همین امسال نیز ۵۰ روز به دلیل وضعیت کرونا تعطیل بودند و مسئله اینجاست که تا کی قرار است با تعطیلی مشاغل، جلوی شیوع کرونا را بگیریم؟
دلداری ادامه داد: حقیقتاً در این شرایط اقتصادی این کار سختی است چرا که واحدهای صنفی، بنگاه‌های زودبازده اقتصادی هستند و نقش مؤثری در کارآفرینی و اشتغال در جامعه دارند چنانچه سالن‌های پذیرایی، هتل‌ها و واحدهای پذیرایی، آمار بالایی در اشتغالزایی دارند اما متأسفانه از انتهای سال ۹۸ تعطیل شده‌اند و تمامی افراد شاغل در آن بیکار شده‌اند! خیلی از این واحدها ورشکست شده‌اند یا تغییر کاربری داده‌اند و این امر سبب بروز موارد و ناهنجاری‌های آسیب‌زایی در جامعه می‌شود.
کسب و کارها قربانی سوءمدیریت یا چاره کرونا؟
مدیر بازرسی و نظارت بر اصناف مشهد گفت: تعطیلی مشاغل دیگر جواب‌گوی مهار کرونا نیست و نباید مشاغل را به هر بهانه‌ای تعطیل کرد، مشاغل غیر از مواردی که در مصوبه آمده البته با الزام رعایت پروتکل‌های بهداشتی منعی برای فعالیت ندارند.
وی با بیان اینکه از ابتدای امسال، گشت‌های مشترکی با اداره نظارت اماکن، مراکز بهداشت پنجگانه، اتحادیه‌های صنفی و اتاق اصناف داشته‌ایم، ابراز کرد: این گشت‌ها به‌منظور رعایت پروتکل‌ها و فاصله‌گذاری اجتماعی انجام شده است و چنانچه واحدی پروتکل‌ها را رعایت نکند، در مرحله اول اخطار کتبی دریافت می‌کنند، بعد از آن جریمه و در نهایت پلمب می‌شوند.
دلداری با اشاره به آمار بازدیدها و بازرسی‌ها از واحدهای صنفی مشهد گفت: از ابتدای سال ۳ هزار و ۱۳۰ اکیپ مشترک تشکیل شده است که ۱۴۴ هزار و ۵۰۱ بازرسی از سطح مشاغل انجام داده‌اند که به ۲ هزار و ۷۹۶ اخطار کتبی، ۸۶۵ فرم جریمه و هزار و ۱۶۵ مورد پلمب واحد صنفی و غیر صنفی منجر شده است.
وی تأکید دارد تا زمان تغییر وضعیت مشهد به سفید، این بازدید و نظارت‌ها ادامه دارد و با هرکسی که پروتکل‌ها را رعایت نکند؛ برخورد می‌شود چرا که بحث سلامت عمومی مردم و جامعه در میان است.
دلداری با اشاره به گزارشات مردمی گفت: مردم می‌توانند در صورت مشاهده واحد صنفی متخلف در رعایت پروتکل‌ها، با شماره ۳۱۷۳۰ تماس بگیرند و آدرس را اعلام کنند، ما با گشت‌های مشترک موضوع را بررسی می‌کنیم، چنانچه در ۱۴ روز اخیر هزار و ۷۲۵ مورد گزارش مردمی در بحث کرونا داشته‌ایم که برخی از آمار جریمه، پلمب و اخطارها نیز مربوط به این گزارشات بوده است.
وی تأکید می‌کند: مردم باید دستورالعمل‌ها و پروتکل‌ها را رعایت کنند نه اینکه این امر را ساده بگیرند چرا که موجب شیوع بیشتر می‌شوند.