خبرگزاری مهر -گروه هنر- نیوشا روزبان: نزدیک به ۲ سال از شیوع ویروس کرونا در کشور گذشته است و با توجه به تجربه پیک‌های مختلف و تعطیلی به دلیل قرمز شدن شهرها، بسیاری از کسب و کارها با مشکل مواجه شده و بسیاری از اقشار مختلف جامعه تحت تاثیر این روند، دچار فشار اقتصادی بسیاری شدند. در همین راستا بسیاری از فعالیت‌های اقتصادی به دلیل ارائه خدمات به حجم گسترده‌ای از مردم به خصوص در فضای بسته بنا به دلیل رعایت پروتکل‌های بهداشتی در شرایط بحران تعطیل شد که از آن جمله می‌توان به فعالیت کافه‌ها، رستوران‌ها، باشگاه‌های ورزشی، پاساژهای تجاری، سالن‌های تئاتر و سینما اشاره کرد.
البته این شرایط تنها مختص به ایران نبود و بسیاری از کشورها این شرایط را تجربه کرده‌اند. یکی از مواردی که بیش از اندازه با مشکل مواجه شد، سالن‌های سینمایی است، هرچند در طول تعطیلی‌های ناگزیر از پاندمی کرونا، بسیاری از مشاغل، خارج از اطلاعیه‌های اعلام شده فعالیت خود را ادامه می‌دادند، اما سالن‌های سینمایی جزو معدود مواردی بود که در اکثر مقاطع و تحت هیچ شرایطی نتوانستند آنگونه که انتظار دارند، پذیرای مخاطبان خود باشند.
این در حالی است که برخی از فیلم‌های سینمایی تازه در سینماهای کشور اکران می‌شدند و درست در زمانی که با روند رو به رشد مخاطب مواجه می‌شدند، سینماها تعطیل می‌شد و صاحبان فیلم‌ها دچار ضرر شدید اقتصادی می‌شدند، این روند ادامه داشت تا اینکه تصمیم گرفته شد برای نجات اقتصاد ورشکسته این هنر صنعت، سینما به گروه شغلی دو منتقل شود تا سینماها بتوانند با رعایت کامل پروتکل‌های بهداشتی به فعالیت خود ادامه دهند.
اما این پایان ماجرا نبود، هرچند سینماها فعالیت خود را آغاز کردند اما مخاطبان به دلیل نگرانی از احتمال ابتلا به ویروس کرونا کمتر از فیلم‌های سینمایی استقبال کردند. همین مساله سبب شد تا صاحبان آثار ترجیح دهند فیلم‌های خود را زمانی اکران کنند که از فروش مناسب مطمئن شوند. در نهایت سازمان سینمایی تصمیم گرفت تا حمایت مالی خود را البته بر اساس ضوابط خاص از فیلم‌هایی که در سینماها اکران می‌شوند، ارائه دهد. اما بازهم این حمایت سینماگران را ترغیب به اکران آثار خود نکرد. همه این موارد دست به دست هم داد تا سینماداران به فکر چاره‌ای برای درآمدزایی باشند و در همین راستا اکران فیلم‌های خارجی دوباره مورد توجه قرار گرفت.
البته این را هم باید بگوییم از سال ۱۳۹۶ سازمان سینمایی آیین نامه جدیدی را برای چگونگی اکران فیلم‌های خارجی منتشر کرد و از همان زمان نمایش این گروه از فیلم‌ها در دستور کار سینماهای متقاضی قرار گرفت. طی یک سال گذشته برخی از پخش کنندگان و البته پردیس‌های سینمایی تصمیم به اکران فیلم‌های به روز سینمای جهان گرفتند و توانستند مخاطبان بسیاری را به سینما جذب کنند، به گونه‌ای که طی ماه‌های گذشته با توجه به اینکه فیلم‌های چندانی از سینمای ایران روی پرده سینما نرفته است، فیلم سینمایی «احضار ۳» توانسته است در جمع سه فیلم اول جدول فروش گیشه‌ها قرار گیرد. اما آیا این استقبال نشان از جان گرفتن جریان اکران فیلم‌های روز سینمای جهان در سینماهای کشور دارد یا عوامل دیگری در این صدرنشینی در سایه کرونا موثر بوده است؟
همین مساله بهانه‌ای شد تا با تعدادی از سینماداران، پخش کنندگان و مدیران سینمایی درباره روند و چگونگی اکران فیلم‌های خارجی گفتگو کردیم.
با ما در این گزارش همراه باشید:
اکران فیلم خارجی مخاطب را به سینما جذب می‌کند
علی سرتیپی رییس انجمن صنفی پخش‌کنندگان سینمای ایران در گفتگو با خبرنگار مهر درباره شرایط اکران فیلم‌های خارجی در سینماها گفت: در شرایطی که سینمای ایران طی بیش از یک سال گذشته درگیر آن بود و فیلم‌های کمتری برای اکران در سینماها اعلام آمادگی کرده‌اند، نمایش فیلم‌های خارجی در سینماها می‌تواند به نوعی جذب مخاطب به سینماها باشد، تمام فیلم‌هایی که در سینماهای ایران اکران می‌شود، در پلتفرم‌ها نیز عرضه می‌شود و مردم نیز در زمان کمی بعد از اکران جهانی، این فیلم‌ها را از طریق سایت‌های اینترنتی و یا کانال‌های ماهواره‌ای در خانه‌ها می‌بینند. اما مساله این است که بسیاری از مخاطبان فیلم‌های خارجی دوست دارند تا دیدن این آثار را در سالن‌های سینمایی تجربه کنند.
وی ادامه داد: همین علاقه‌مندی سبب شده است تا سینمادوستان از اکران فیلم‌های خارجی در سینماها استقبال کنند که البته این استقبال بیشتر در سینماهای باکیفیت صورت گرفته است. نگاهی کوتاه به فروش فیلم‌های خارجی نشان می‌دهد که بیشترین استقبال از این فیلم‌ها در سینماها و در واقع پردیس‌های بروز و با کیفیت است که از آن جمله می‌توان به پردیس‌های کوروش یا ایران مال اشاره کرد. در حال حاضر نزدیک به ۵ پردیس سینمایی به اکران فیلم‌های خارجی اختصاص داده شده است، در واقع درست است که مخاطبان فیلم‌های خارجی به راحتی می‌توانند به فیلم‌های مورد علاقه خود دسترسی داشته باشند، اما پیش از هر چیز دوست دارند که این فیلم‌ها را در سالن‌های سینمایی و با کیفیت مناسب ببینند، چرا که تجربه دیدن این آثار در سینماها بی شک تجربه لذت بخشی را برای آنها به ارمغان می‌آورد.
رییس انجمن صنفی پخش کنندگان بیان کرد: معتقدم در شرایط فعلی اکران فیلم‌های خارجی می‌تواند به نفع سینمای ایران و گردش مالی در آن باشد. البته این را باید بگویم که نمایش این گروه از فیلم‌ها به صورت تک سانس، بعدازظهرها یا آخر شب در سینماها است و سانس‌های زیادی برای آن در نظر گرفته نشده است. فیلم‌های خارجی که در سینماها اکران می‌شود، با نظارت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به نمایش گذاشته می‌شود، البته این را هم باید بگویم که معمولاً فیلم‌هایی برای اکران انتخاب می‌شود که مشکل‌های سانسوری نداشته و یا سانسور بسیار کمی داشته باشد تا مخاطب هنگام تماشای فیلم توی ذوقش نخورد، به همین دلیل سعی می‌کنیم تا فیلم‌های خاصی را برای این نوع از اکران انتخاب کنیم.
سرتیپی: فکر می‌کنم اکران و ادامه نمایش فیلم‌های خارجی به نوعی حمایت از سینماداران در شرایط فعلی به شمار می‌رود، مساله دیگر این است که نمایش فیلم‌هایی از این دست تنوع در اکران را بالا می‌برد و مخاطب دستش برای انتخاب فیلم باز است وی با اشاره به اینکه سینماهای مختلف در صورت تمایل می‌توانند فیلم‌های خارجی را نمایش دهند، ادامه داد: مساله این است که استقبال از این فیلم‌ها در هر سینمایی صورت نمی‌گیرد و مخاطب ترجیح می‌دهد این آثار را در سالن‌هایی که کیفیت صوتی و تصویری خوب و به روزی دارند، ببینند.
مدیرعامل شرکت پخش «فیلمیران» تاکید کرد: فکر می‌کنم اکران و ادامه نمایش فیلم‌های خارجی به نوعی حمایت از سینماداران در شرایط فعلی به شمار می‌رود، مساله دیگر این است که نمایش فیلم‌هایی از این دست تنوع در اکران را بالا می‌برد و مخاطب دستش برای انتخاب فیلم باز است. از طرف دیگر پردیس‌هایی که بیش از ۱۰ سالن سینمایی دارند، به دلیل عدم استقبال صاحبان فیلم‌های ایران برای اکران، فیلمی برای عرضه به مخاطب ندارند، به همین دلیل اکران فیلم‌های خارجی به فروش سینماداران کمک می‌کند.
وی با اشاره به فروش خوب فیلم خارجی «احضار» توضیح داد: یک فیلم مانند «احضار» در دنیا نیز فروش بسیار خوبی داشته است و ما نیز تصمیم گرفتیم تا این فیلم را در سینماهای ایران اکران کنیم، این فیلم با توجه به شرایط خاص موجود، از جمله افزایش قیمت تبلیغات اکران فیلم‌های ایرانی، توانست بدون اینکه تبلیغی هم داشته باشد و به این دلیل که در دنیا یک فیلم پرمخاطب و شناخته شده است، فروش خوبی داشته باشد و در مقطعی بعد از «دینامیت» در رده دوم فروش قرار گیرد. البته این را باید بگویم که تعداد خاصی از مخاطبان سینما، تمایل به دیدن فیلم‌های خارجی دارند.
سرتیپی با اشاره به اینکه فروش این فیلم‌ها بین پخش کننده و سینمادار تقسیم می‌شود، تاکید کرد: مساله دیگر این است که تبلیغی برای اکران فیلم‌های خارجی وجود ندارد که یکی از دلایل آن می‌تواند مساله بازگشت هزینه باشد، چرا که نمی‌توان چندان روی فروش این آثار حساب کرد.
استقبال مخاطب از آثار خارجی اکشن، ترسناک و اجتماعی
حسن پهلوانی سرپرست امور سینمایی حوزه هنری خراسان رضوی و پردیس سینما هویزه مشهد نیز با اشاره به اینکه این پردیس سینمایی که در شهر مشهد قرار دارد، پرفروش‌ترین پردیس سینمایی ایران بعد از سینماهای تهران است، گفت: این پردیس سینمایی، مدت‌ها است که از اکران فیلم‌های خارجی استقبال می‌کند. این فیلم‌ها توسط موسسات سینمایی دانلود و بعد از آن از وزارت ارشاد برای اکران مجوز دریافت می‌کند و موسسه مورد نظر تبدیل به پخش کننده فیلم خارجی مورد نظر می‌شود.
وی توضیح داد: گاهی سینماداران برخی از فیلم‌های خارجی را برای اکران پیشنهاد می‌دهند، به عنوان مثال با توجه به اینکه پردیس سینمایی هویزه از جمله سینماهای زیرمجموعه شرکت «بهمن سبز» است، از طریق این شرکت برای اکران فیلم‌های روز خارجی اقدام می‌کنیم که در صورت امکان مجوز فیلم مورد نظر دریافت و آن را نمایش دهیم. البته برخی از فیلم‌ها نیز از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مجوز گرفته و اکران آن به سینماها پیشنهاد می‌شود.
در شرایط فعلی سینمای ایران که تمایلی به اکران فیلم‌های ایرانی وجود ندارد، نمایش فیلم‌های خارجی باید در سینماهای کشور افزایش پیدا کند و باید برای آن برنامه‌ریزی مناسبی صورت گیرد. چرا باید شرایط بهتری برای اکران فیلم‌های خارجی فراهم شود تا به راحتی مجوز نمایش دریافت کند این مدیر سینمایی بیان کرد: البته انتخاب فیلم‌های خارجی برای اکران در سینماهای ایران، شرایط خاصی دارد، به عنوان مثال از جمله عوامل انتخاب فیلم، رنکینگ بالای جهانی فیلم و بررسی استقبال آن در سینمای جهان است، البته مساله دیگری که مورد توجه قرار می‌گیرد، استفاده از تجربه سینمای ایران در استقبال مخاطب از فیلم‌های خارجی است، در همین راستا معمولاً فیلم‌های اکشن و ترسناک و گاهی اجتماعی مورد استقبال مخاطب ایرانی قرار می‌گیرد و بر اساس همین دسته بندی فیلم‌های مورد نظر برای اکران پیشنهاد داده می‌شود.
وی با اشاره به اینکه فروش مناسب فیلم‌های خارجی سبب شده است تا به گردش اقتصادی سینماها کمک شود، توضیح داد: در حال حاضر شرایط مناسب و تمایلی برای اکران فیلم‌های ایرانی وجود ندارد و با توجه به اینکه هیچ تهیه کننده‌ای هم وجود ندارد که بگوید برای ساخت یا تبلیغ فیلم‌های خارجی هزینه شده است، به همین دلیل درآمد بیشتری از اکران فیلم‌های خارجی به سینماها و پخش کننده اختصاص داده می‌شود و همین مساله در بحث اقتصادی سینماها بسیار تاثیرگذار است. با توجه به اینکه «بهمن سبز» قرارداد اکران فیلم‌های خارجی را برای سینماهای زیرمجموعه خود می‌بندد، از درصد دقیق فروش گیشه برای سینما و پخش کننده خبر ندارم، اما با توجه به اینکه تهیه کننده‌ای برای سهم خواهی از گیشه وجود ندارد، احتمالاً درصد سینمادار از ۵۰ درصد بیشتر خواهد بود.
سرپرست امور سینمایی حوزه هنری خراسان رضوی ادامه داد: البته بارها عنوان کرده‌ام که در شرایط فعلی سینمای ایران که بازهم تاکید می‌کنم تمایلی به اکران فیلم‌های ایرانی وجود ندارد، نمایش فیلم‌های خارجی باید در سینماهای کشور افزایش پیدا کند و باید برای آن برنامه‌ریزی مناسبی صورت گیرد. چرا باید شرایط بهتری برای اکران فیلم‌های خارجی فراهم شود تا به راحتی مجوز نمایش دریافت کند.
وی تاکید کرد: البته این را نمی‌دانم، چرا بسیاری از سینماها در شرایط فعلی با توجه به اینکه می‌دانند نمایش فیلم‌های خارجی می‌تواند به درآمدزایی سینمای مورد نظر کمک کند، از این امر استقبال نمی‌کنند. البته این را هم باید بگویم کسانی که فیلم خارجی می‌بینند، کمتر علاقه به تماشای فیلم‌های ایرانی دارند، هرچند درصد این گروه از مخاطبان کم است، اما این گروه از مخاطبان وقتی می‌بینند که فیلم‌های به روز خارجی، نزدیک به اکران جهانی در سینماهای کشور نمایش داده می‌شود، ترجیح می‌دهند که صبر کرده و فیلم مورد نظر را در سینما ببینند.
پهلوانی گفت: مساله دیگر این است که باید توجه کرد نمایش فیلم‌های خارجی مثلاً تولید ۲۰۱۷ یا ۲۰۱۸ در سینما، چندان برای مخاطب جذابیت ندارد، چرا که بارها آن را در سیستم‌های سینمای خانگی تماشا کرده است، به همین دلیل برای جذب این گروه از مخاطبان به سینما باید فیلم‌های به روز را نمایش دهیم. باید بگویم از زمانی که نمایش فیلم‌های به روز خارجی را در پردیس سینمایی هویزه آغاز کرده‌ایم، کامنت های بسیاری دریافت کرده‌ایم که از ما پرسیده‌اند که اگر فیلم خاصی که تازه در سینماهای جهان اکران شده است، را اکران می‌کنیم، دیگر دانلود نکرده و صبر کنند تا فیلم مورد نظر در سینما نمایش داده شود.
روند صدور مجوز نمایش فیلم‌های خارجی آسان شود
وی ادامه داد: هرچند استقبال از سوی مخاطبان برای اکران فیلم‌های خارجی بسیار زیاد است، اما مشکل اصلی برای به روز نمایش دادن این فیلم‌ها این است که پروسه انتخاب، صدور مجوز، سانسور، زیرنویس و یا دوبله و در نهایت دریافت مجوز اکران ممکن است که نزدیک به یک ماه طول بکشد و همین مساله سبب می‌شود که هیجان مخاطب از دیدن فیلم مورد نظر کم شود و برای تماشای آن در سینماها صبر نکرده و به راحتی به فایل دانلود فیلم دسترسی پیدا کرده و آن را به صورت انفرادی در خانه تماشا کند. بنابراین اگر قرار است با اکران فیلم خارجی به اقتصاد فعلی سینمای ایران کمک کنیم، باید فیلم‌ها با پروتکل مشخصی و به روز در سینماها نمایش داده شود، تا مخاطبان سینمای جهان را از دست ندهیم.
سرپرست امور سینمایی حوزه هنری خراسان رضوی بیان کرد: فیلم سینمایی «احضار ۳» نیز که تا امروز توانسته است مخاطبان بسیاری را به سینما جذب کند، به این دلیل بود که از لحظه بارگذاری فایل آن در اینترنت آن تا زمان اکران آن در سینماهای کشور شاید تنها ۱۰ روز طول کشید و مخاطب ترجیح داد این فیلم را در سینما ببیند. همین تازگی اکران سبب شد تا «احضار ۳» فروش خوبی در گیشه داشته باشد و همین جذابیت تماشا در سینما سبب شد تا مخاطبان اکران نسخه‌های قبلی این مجموعه فیلم را از ما مطالبه کنند و ما نیز با توجه به علاقه مخاطب، نسخه‌های قبلی این مجموعه را دوباره در سینما نمایش دهیم. نمایش این فیلم در سینما هویزه شرایطی را بوجود آورده بود که در برخی از روزها فروش بلیت آن در سانس‌های اول، بیشتر از فیلم‌های ایرانی بود. به عنوان مثال ممکن است یک سانس این فیلم در روز پنجشنبه، نزدیک به ۱۰ میلیون تومان برای ما آورده مالی داشته است اما در همان زمان مجموع فروش چند سالن دیگر در هویزه به ۵ میلیون تومان هم نرسیده است.
وی ادامه داد: با توجه به مجموعه مواردی که اشاره کردم، دغدغه من این است که آیا متولیان امر شرایطی را فراهم می‌کنند تا در فضای فعلی که سینمای خصوصی در حال ورشکستگی است با گسترش اکران فیلم‌های خارجی، سینماها را از این وضعیت خارج کنند یا خیر. مساله این است که افزایش مخاطب فیلم خارجی، افزایش سانس را نیز به همراه دارد که ما بر اساس آیین نامه اکران فیلم‌های خارجی در این زمینه با محدودیت همراه هستیم، البته اگر شرایط نرمالی برای اکران فیلم‌های ایرانی وجود داشت، معتقد بودم سانس‌های در نظر گرفته برای اکران فیلم‌های خارجی کافی است، اما در شرایط فعلی سینماها نیاز به افزایش سانس‌های نمایش فیلم‌های خارجی داریم.
پهلوانی تاکید کرد: مساله دیگری که وجود دارد بحث تجهیزات سینمایی است، زمانی که فیلمی از سینمای وحشت نمایش می‌دهیم باید سیستم سالن مورد نظر بهترین کیفیت را داشته باشد، به عنوان مثال سالن شماره یک پردیس هویزه، سیستم دالبی دارد و مخاطبان بسیاری تمایل به دیدن این فیلم‌ها در چنین سالن‌هایی دارد، به همین دلیل تجهیزات به روز سالن‌های سینمایی مکمل نمایش موفق فیلم‌های خارجی است.
سهم ۵۰ درصدی سینماداران از فروش گیشه فیلم‌های خارجی
میلاد ملکی مدیر اجرایی پردیس سینمایی کوروش که در حال حاضر تعدادی از فیلم‌های خارجی را روی پرده سینما دارد، گفت: عموم فیلم‌هایی که طی مدت گذشته در بخش نمایش فیلم‌های خارجی در پردیس سینمایی کوروش اکران شده است، از میان فیلم‌های روز جهان انتخاب شده است، فیلم‌هایی که توانسته‌اند در گیشه سینمای جهان موفق باشند. با توجه به شیوع ویروس کرونا در کشور، اکران فیلم‌های ایرانی شرایط چندان مطلوبی نداشته است، در چنین شرایطی اکران فیلم‌های خارجی توانستند خودی نشان دهند و توانستند مخاطبان را به سینما جذب کنند.
نسبت فروش گیشه فیلم‌های خارجی برای سینماداران، همان نسبت فیلم‌های ایرانی است و ۵۰ درصد از فروش به سینما اختصاص داده می‌شود. البته این را هم باید بگویم که هزینه بلیت فیلم‌های خارجی با فیلم‌های ایرانی یکسان است. به هر حال نمایش فیلم‌های خارجی تنوع در اکران را افزایش می‌دهد وی ادامه داد: مخاطبانی که برای دیدن فیلم‌های خارجی می‌آیند، معمولاً سطح سلیقه خاصی دارند و با آگاهی از چگونگی رعایت پروتکل‌های بهداشتی در سینماها، از دیدن فیلم‌های خارجی استقبال می‌کنند که از جمله این فیلم‌ها می‌توان به نمایش مجموعه «احضار» اشاره کرد. البته این را باید بگویم که پیش از پاندمی کرونا، ما تجربه اکران فیلم‌های خارجی را داشته‌ایم و همیشه اکران این فیلم‌ها مورد استقبال قرار می‌گرفت. اما با توجه به اینکه طی یک سال گذشته تمایلی به اکران فیلم‌های ایرانی از سوی صاحبان فیلم‌ها وجود نداشت، فیلم‌های خارجی توانستند فروش خوبی داشته باشند و از این طریق درگاهی باز شد تا تمایل بیشتری به اکران فیلم‌های خارجی بوجود آمد، به گونه‌ای که تمایل دفاتر پخش برای نمایش این گروه از فیلم‌ها افزایش پیدا کرده است.
ملکی تاکید کرد: با بررسی روند اکران متوجه می‌شویم که استقبال خوبی از نمایش فیلم‌های خارجی می‌شود و پردیس‌های سینمایی می‌توانند سانس‌های بیشتری را برای نمایش فیلم‌های خارجی در نظر گیرند، به عنوان مثال پردیس سینمایی کوروش با یک یا ۲ سانس برای اکران فیلم‌های خارجی شروع کرد، اما حالا یک سالن کامل در اختیار نمایش این دسته از فیلم‌ها در نظر گرفته است که در روز ۶ سانس را ساپورت می‌کند.
وی توضیح داد: در حال حاضر بسیاری از فیلم‌های ایرانی همچنان در پردیس سینمایی کوروش نمایش داده می‌شود تا برنامه نمایش روزانه این پردیس، برنامه مناسبی باشد. البته این را باید بگویم تاریخ مصرف بسیاری از این آثار به پایان رسیده است که از آن جمله می‌توان به «شنای پروانه» اشاره کرد که فروش خود را کرده است و بعد از ماه‌ها دیگر فروش چندانی ندارد. اما فیلم‌های خارجی توانسته است مخاطبان خود را داشته و از لحاظ اقتصادی آورده مالی خوبی برای سینما داشته باشد و این امر ما را ترغیب می‌کند تا سانس بیشتری را برای نمایش آن در نظر بگیرم.
مدیر اجرایی پردیس سینمایی کوروش درباره درآمد سینماداران از فروش گیشه فیلم‌های خارجی بیان کرد: نسبت فروش گیشه فیلم‌های خارجی برای سینماداران، همان نسبت فیلم‌های ایرانی است و ۵۰ درصد از فروش به سینما اختصاص داده می‌شود. البته این را هم باید بگویم که هزینه بلیت فیلم‌های خارجی با فیلم‌های ایرانی یکسان است. به هر حال نمایش فیلم‌های خارجی تنوع در اکران را افزایش می‌دهد، این در شرایطی است، اگر مجموعه کوروش در شرایطی که با استقبال بالای مخاطبان از فیلم‌های خارجی مواجه است بتواند زمان اکران مناسبی را فراهم کند، می‌تواند برای مجموعه اعتبار و آورده مالی خوبی باشد به همین دلیل به دنبال اکران فیلم‌های به روز خارجی هستیم.
ملکی تاکید کرد: البته این را باید بگویم که در گذشته اکران فیلم‌های خارجی با مشکلاتی مواجه بود، اما طی ۲ سال اخیر اکران فیلم‌های خارجی در سینماها قانونمند شده است و بخشی از مشکلات در این زمینه برطرف شده است.