خبرگزاری مهر_گروه جامعه: روزهای شهریور هم رسید و هر سال این روزها آموزش و پرورش درگیر مساله بازگشایی مدارس بود. حتی سال گذشته با وجود شیوع کرونا در کشور اهتمام جدی بر این مساله وجود داشت هر چند در نهایت مدارس به صورت نمایشی چند روزی بازگشایی شد و کل سال تحصیلی به آموزش مجازی سپرده شد اما امسال هنوز چشم ذی‌نفعان آموزش و پرورش به مجلس شورای اسلامی است که وزیر پیشنهادی رأی می‌آورد یا نه! به نظر می‌رسد این بلاتکلیفی اولویت اول برای این وزارتخانه باشد؛ چرا که این روزها هیچکدام از معاونان این وزارتخانه نیز حرفی جدی از برنامه آموزش و پرورش برای سال تحصیلی بعد نمی‌زنند.
از مجلس شورای اسلامی هم خبرها حاکی از این است که وزیر پیشنهادی آموزش و پرورش مخالفانی دارد و دو مؤلفه جوانی وزیر پیشنهادی و نداشتن سوابق اجرایی در وزارتخانه آموزش و پرورش دو ملاک مخالفت با وی است تا جایی که مؤلفه‌های دیگری چون دارا بودن دکترای تعلیم و تربیت و حتی مرور برنامه‌های پیشنهادی وزیر آموزش و پرورش، پشتیبانی رئیس جمهور از وزیران جوان و دیگر برنامه‌های وی مورد توجه قرار نمی‌گیرد و این خطر وجود دارد بلاتکلیفی این وزارتخانه بر مشکلات تأثیر گذار کرونا بر جریان آموزشی و پرورشی اضافه شود و نهایتاً در سال تحصیلی آموزش و پرورش با ابهام در این وزارتخانه و فرسایشی شدن جریان آموزش مجازی و نبود یک مسیر مشخص برای پیگیری جریان تعلیم و تربیت همراه شود.
در مجلس شورای اسلامی هم برخی نمایندگان مخالف معتقدند هر وزارتخانه‌ای بتواند با وزیری جوان اداره شود اما وزارتخانه آموزش و پرورش به دلیل پیچیدگی‌هایش نمی‌تواند تجربه وزیر جوان را داشته باشد. شاید از زمان وزارت کسانی چون شهید رجایی که در دهه ۴۰ زندگی خود وزیر آموزش و پرورش شد، تا امروز زمان زیادی گذشته است و با اینکه در این اواخر عموماً وزرای این وزارتخانه جوان و کم تجربه نبوده‌اند اما از مشکلات کم نشده است، اما به قول وزیر پیشنهادی آموزش و پرورش شاید ترس از گذر از ادامه وضع موجود چیزی است که علیه وزیر جوان این روزها عمل می‌کند!
اینکه چرا چالش‌های این وزارتخانه تمامی ندارد و به نظر می‌رسد همیشه در یک شرایط بحرانی به سر می‌برد و در بزنگاه‌های حساس استرس برای ذی‌نفعان این وزارتخانه بیشتر می‌شود سوال بعدی در این مجال است.
شاید یکی از علت‌هایی که همیشه انتخاب وزیر آموزش و پرورش را با چالش‌های فراوان مواجهه می‌کند-فارغ از اینکه چه کسی و با چه رزومه و پشتوانه‌ای معرفی می‌شود- در تعارض منافع بسیار این وزارتخانه است. تعارض منافعی که باعث می‌شود همیشه فرد پیشنهادی مخالفان جدی‌ای داشته باشد که نگاه به تجربه معرفی وزرای قبلی این را تأیید می‌کند.
تنوع ذی‌نفعان، این وزارتخانه را در یک دوگانه‌ای قرار می‌دهد که گاهی مطالبه برای دسته‌ای از ذی‌نفعان برای دسته‌ای دیگر تعارض منافعی ایجاد می‌کند. به طور مثال مطالبه از کیفیت آموزشی و پرورشی ممکن است به معنای سخت‌گیری بیشتر در جذب معلمان باشد
آموزش و پرورش وزارتخانه‌ای با بیش از یک میلیون معلم است که کارمندان دولت حساب می‌شوند. از سوی دیگر این وزارتخانه قریب به ۱۵ میلیون دانش آموز دارد که با احتساب والدینشان عددی قابل تأمل است که برای تعلیم و تربیت فرزندانشان از این دستگاه عریض و طویل مطالبه دارند. تنوع ذی‌نفعان، این وزارتخانه را در یک دوگانه‌ای قرار می‌دهد که گاهی مطالبه برای دسته‌ای از ذی‌نفعان برای دسته‌ای دیگر تعارض منافعی ایجاد می‌کند. به طور مثال مطالبه از کیفیت آموزشی و پرورشی ممکن است به معنای سخت‌گیری بیشتر در جذب معلمان باشد؛ گلایه از عدم کیفیت آموزش مجازی توسط بسیاری از معلمان در همین روزها بسیار شنیده شد اما از آن سو هر چه این مطالبه بلندتر شود مساله معیشت فرهنگیان و کاستی‌هایی که برای حمایت از این قشر به صورت ساختاری وجود دارد نیز بیشتر بلند می‌شود و در این میان در نهایت کسانی که به دلیل وابستگی به نظام تعلیم و تربیت عموماً حرف‌هایشان شنیده می‌شود (تحصن می‌کنند، بیانیه می‌دهند و…) معلمان هستند.
باید بپذیریم این دوگانه شکل گرفته است و حالا در بزنگاه‌هایی چون رأی اعتماد از مجلس مشخص نیست آیا وزیری برای رفع چالش‌های عدیده اقتصادی و معیشتی بدنه آموزش و پرورش در اولویت است یا وزیری برای راهبری نظام تعلیم و تربیت و سامان دادن به وضعیت پر چالش آموزشی و پرورشی در مدارس و اجرای اسنادی مثل سند تحول بنیادین! هر چند این دو قابل جمع هستند و شاید برخی جواب بدهند وزیری می‌خواهیم که هر دوی اینها را بتواند جمع کند اما واقعیت این است که در تمام این سال‌ها تجربه شده است که در نهایت وزیر آموزش و پرورش در کارنامه‌اش در نهایت گزارشش اجرای موضوعی چون نظام رتبه بندی فرهنگیان و بالا بردن معیشت فرهنگیان را می‌دهد تا اینکه بتواند درباره اجرایی کردن سند تحول بنیادین گزارشی بدهد، یا در خصوص بهبود کیفیت تعلیم و تربیت در این نظام گزارشی بدهد و برای همین است که سالهاست سند تحول بنیادین اجرایی نمی‌شود، گزارشی از کیفیت آموزش مجازی در این روزهای کرونا مورد اهمیت قرار نمی‌گیرد، کسی درباره افت عملکرد دانش آموزان در آزمون‌های بین‌المللی تیمز و پرلز نگران نیست و....
در مجلس شورای اسلامی که این روزها محل مطالبه جدی از وزیر آموزش و پرورش است نیز بیش از هر چیز مطالبه معیشت معلمان شنیده می‌شود یا از کسری بودجه آموزش و پرورش می‌گویند و کمتر سخنی از راهبرد تعلیم و تربیتی وزیر پیشنهادی آموزش و پرورش است
در مجلس شورای اسلامی که این روزها محل مطالبه جدی از وزیر آموزش و پرورش است نیز بیش از هر چیز مطالبه معیشت معلمان شنیده می‌شود یا از کسری بودجه آموزش و پرورش می‌گویند و کمتر سخنی از راهبرد تعلیم و تربیتی وزیر پیشنهادی آموزش و پرورش است و شاید یکی از دلایل آن این باشد که در میان مجلسیان شمار کسانی که نان و نمک آموزش و پرورش را خورده‌اند کم نیست. از سوی دیگر در تمام این سال‌ها آنقدر گفته شده که بر کسی پوشیده نیست که بدنه فرهنگیان در استان‌ها تأثیری مهم بر هر نماینده‌ای دارد و برای همین همواره خطر سیاسی بودن انتخاب وزیر آموزش و پرورش گوشزد شده است.
نشست‌هایی که در آن حرف‌های وزیر پیشنهادی شنیده نشد!
حسین باغگلی وزیر پیشنهادی آموزش و پرورش با کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی نشستی داشته و با فراکسیون فرهنگیان نیز که رئیس آن پیش از این وزیر آموزش و پرورش بوده است نیز خروجی هیچکدام از این دو به نفع وزیر پیشنهادی نبوده است.
نتیجه نهایی کمیسیون آموزش مجلس در صحن اینگونه قرائت شد که: با توجه به اهمیت وزارت آموزش و پرورش و مسائل و چالش‌های اساسی که بعضاً نیاز به اقدام فوری دارند، در برنامه آقای باغ گلی، پیشنهادهای مناسبی برای حل این چالش‌های اساسی دیده نشد. هر چند تحصیلات دانشگاهی ایشان با وزارت آموزش و پرورش مرتبط است و شناخت فلسفه تعلیم و تربیت از اندوخته‌های لازم برای معلمی می‌باشد اما ایشان تجربه و شناخت کافی از وزارت آموزش و پرورش نداشته و توان اجرایی لازم را ندارند.
بنابر این ضمن احترام به شخصیت و سوابق علمی آقای دکتر باغ گلی و احترام به رئیس جمهور محترم جناب آقای دکتر رئیسی نسبت به معرفی ایشان، با توجه به برنامه‌های ارائه شده و سوابق وزیر پیشنهادی، در مجموع کمیسیون با پیشنهاد تصدی ایشان برای پست وزارت آموزش و پرورش، موافقت ننمود و ایشان را فاقد صلاحیت لازم برای مدیریت در این وزارتخانه مهم می‌داند.
سخنگوی فراکسیون فرهنگیان مجلس نیز در گفتگویی اعلام کرد که در نهایت در رأی‌گیری که با کاغذ انجام شد از میان ۲۳ نفر نماینده‌ای که در جلسه حاضر بودند ۲۰ نفر با وزارت آقای باغگلی بر وزارت آموزش و پرورش مخالفت خود را اعلام کردند و تنها سه نفر با وزرات وی موافق بودند و بدین ترتیب فراکسیون مخالفت خود را با وزارت آقای باغگلی اعلام کرد.
این فراکسیون قریب به ۱۲۰ عضو دارد و در جریان جلسه کمتر از یک سوم آنها حضور داشتند که روایت قاسم احمدی لاشکی معاون حقوقی و امور مجلس وزارت آموزش و پرورش نیز از این نشست خواندنی است.
قاسم احمدی‌لاشکی نماینده ادوار گذشته مجلس شورای اسلامی و معاون حقوقی و امور مجلس وزارت آموزش و پرورش در گفتگو با خبرنگار مهر در خصوص اینکه اظهارات ضد و نقیضی از جلسه امروز فراکسیون فرهنگیان با وزیر پیشنهادی آموزش و پرورش به گوش می‌رسد و با توجه به اهمیت نظر این فراکسیون درباره اینکه در این جلسه چه گذشت گفت: ۶:۴۵ وزیر پیشنهادی در جلسه حضور پیدا کردند و ابتدا قرار بود جلسه در کمیسیون تلفیق برگزار شود ولی برای رؤسای کمیسیون‌های مجلس جلساتی برگزار شده بود که در نهایت جلسه در سالن کمیسیون بودجه انجام شد.
وی ادامه داد: بعد از قرائت قرآن و صحبت‌های اولیه آقای حاجی بابایی و بیان آخرین وضعیت بودجه‌ای و سهم آموزش و پرورش از طرف ایشان که نکاتی داشتند و بعد قرار بود نظر وزیر پیشنهادی و صحبت دوستان دیگر را بشنویم. حدود سه دقیقه وزیر پیشنهادی صحبتی کردند و اعلام کردند که در کمیسیون و در صحن صحبت‌هایی کرده‌اند و از دعوت فرهنگیان تشکر کردند و منتظر بودند اول دوستان دیگر نظر بدهند و بعد ایشان پاسخ‌هایی را بگویند اما دوستان در فراکسیون گفتند همین کفایت می‌کند و ما هم از حضور دوستان مرخص شدیم.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا این روال معمولی است که از وزیر پیشنهادی دعوت شود اما سه دقیقه به او فرصت صحبت بدهند نیز گفت: خیر این روال معمول نیست و من نیز امروز به دوستان فراکسیون گلایه کردم که کاش دعوت نمی‌کردید و خودتان می‌نشستید و بررسی‌هایی که از قبل داشتید را می‌کردید و اعلام نتیجه را می‌گفتید. اینکه وزیر پیشنهادی دعوت شوند اما فرصت گفتگو نباشد نه معمول است و نه معقول.
لاشکی در پایان بیان کرد: حق نماینده است که از هر وزیری ارزیابی داشته باشد و بعد هم اعلام نظر کند و رأی مثبت یا منفی بدهد یا حتی بگوید به نتیجه احراز صلاحیت نرسیدم. اما از آن‌طرف هم اخلاق برای همه دستگاه‌ها و مجلس در رأس آن این است که اگر دعوتی می‌کنند، سوالی بپرسند و پاسخ را بشنوند و در نهایت بگویند قانع شدند یا نه.
راهبری آموزش و پرورش نیازمند متخصص تعلیم و تربیت است
اما کارشناسان آموزش و پرورش چه می‌گویند؟
علیرضا چناری دکترای مدیریت آموزشی و عضو انجمن مدیریت آموزشی و کارشناس حوزه تعلیم و تربیت در گفت و گو با خبرنگار مهر در پاسخ به این پرسش که شاید هنوز این دوگانه وجود دارد که وزیری برای بدنه بیش از یک میلیونی معلمان که کارمندان دولت هستند باید انتخاب کنیم یا وزیری برای راهبری آموزشی در کشور گفت: کار پرداختن به دغدغه معیشتی معلمان اولویت است و شرط لازم است اما کافی نیست. یک معاون اداری مالی قدرتمند که با متولیان این امر در منابع انسانی در ارتباط باشد می‌تواند اقتصاد آموزش و پرورش را سامان دهد. کما اینکه در حال حاضر اعتماد رئیس جمهور به ایشان که حتی اعلام کردند در شورای عالی آموزش و پرورش حضور می‌یابند می‌تواند به کاهش دغدغه‌های مالی کمک کند اما نکته مهم این است که در تمام این سال‌ها آنچه مهجور بوده تربیت دانش آموزان به مثابه شهروند جهانی در کلاس جهانی است. کسی باید در رأس آموزش و پرورش باشد که دغدغه‌های فرایند روش‌های تدریس را بداند. ما امروز شاهد نسل چهارم نظام آموزشی هستیم. نسل اول نظام آموزش محور بود، نسل دوم نظام پژوهش محور، نسل سوم نظام کارآفرین محور و امروزه نظام آموزشی یادگیرنده محور است. اگر وزیر آموزش و پرورش مبانی روانشناختی و مکاتب فلسفی آموزش و پرورش را نشناسد و در فرایند یادگیری و یاددهی متخصص نباشد باز هم این روش که ما دانش آموزان را به صورت گلخانه‌ای تربیت می‌کنیم، ادامه خواهد داشت. ما نیازمند فردی هستیم که راهبری تعلیم و تربیت را بتواند صورت بدهد.
اگر وزیر آموزش و پرورش مبانی روانشناختی و مکاتب فلسفی آموزش و پرورش را نشناسد و در فرایند یادگیری و یاددهی متخصص نباشد باز هم این روش که ما دانش آموزان را به صورت گلخانه‌ای تربیت می‌کنیم، ادامه خواهد داشت. ما نیازمند فردی هستیم که راهبری تعلیم و تربیت را بتواند صورت بدهد
این کارشناس تعلیم و تربیت بیان کرد: اگر مسیر وضع موجود را ادامه دهیم هیچ گاه ایران به چشم انداز تعالی ۱۴۰۴، سند تحول و بیانیه گام دوم نمی‌رسیم. البته بنده می‌گویم پرداختن به مساله معیشت شرط لازم است اما کافی نیست ما باید وزیری داشته باشیم که بتواند الگوی ایرانی اسلامی پیشرفت را در آموزش و پرورش اجرا کند و آقای باغگلی برای این امر فرد توانمندی است.
در برنامه باغگلی به مبانی خوبی اشاره شده است
عبدالوحید فیاضی دارای دکترای مدیریت، نماینده اسبق مجلس شورای اسلامی و مدیرکل آموزش و پرورش اسبق استان مازندران نیز در گفتگو با خبرنگار مهر در خصوص وزیر پیشنهادی آموزش و پرورش گفت: یکی از مواردی که این روزها مطرح می‌شود جوان بودن وزیر پیشنهادی آموزش و پرورش است که باید گفت این امر مورد تاکید کارگزاران نظام و شخص مقام معظم رهبری است و کسی نمی‌تواند آن را نادیده بگیرد. اینکه در حکمرانی گام دوم انقلاب باید به جوانان بها داده شود. البته در تعریف سنی آقای باغگلی جوان نیستند و میانسال حساب می‌شوند.
وی ادامه داد: انتقاد دیگر این است که ایشان سلسله مراتب را در آموزش و پرورش طی نکردند. شاید پاسخ این انتقاد هم این باشد که گاه خلأهایی هست که ویژگی‌های مثبت آن را می‌پوشاند. همین جوانی با خودش یک شادابی و نشاطی را می‌آورد و اینکه ایشان از اندیشمندان فلسفه تعلیم و تربیت هستند. بعد از آقای شکوهی ما تا به حال وزیری نداشته‌ایم که تخصص تعلیم و تربیت داشته باشد و این خودش یک نقصان بوده است. مساله بعدی برنامه ایشان است که به مبانی خوبی در آن اشاره کرده‌اند. شاید به نظر آرمانی برسد اما این آرمان در نظام تعلیم و تربیت باید یک زمانی اجرایی شود.
این کارشناس تعلیم و تربیت ادامه داد: تحول گرایی شعار وی است و تمهیداتی برای آن دارد. البته به اعتقاد من در بیان مساله تحول گرایی کمی عجله کردند و شاید باید ابتدا برای آن زمینه سازی می‌شد چون متأسفانه همیشه آموزش و پرورش یک سری مسائل اورژانسی دارد که باید به آن پرداخته شود اما اصل هدف باید همین نگاه تحول گرایانه باشد و افرادی با انگیزه و با نشاط چون آقای باغگلی می‌توانند آن را عملی کنند. باغگلی صاحب حرف است. شاید در بخش مهارت نیاز باشد حمایت شود اما او پشتوانه‌های خوبی در دولت از جمله شخص رئیس جمهور را دارد.
وی در ادامه با اشاره به اینکه سخت‌ترین فصل سال برای آموزش و پرورش همین فصل بازگشایی مدارس است گفت: ما هنوز نمی‌دانیم در مهرماه با کدام رویکرد آموزش و پرورش فعال می‌شود و حتماً می‌طلبد برای سال تحصیلی وزیری داشته باشیم تا کارای زیربنایی و روتین استارت بخورد. در بهترین شرایط هم سرپرست انتخاب شود ما با مشکلات عدیده رو به رو خواهیم شد و نمی‌توان از این مساله چشم پوشی کرد. البته من امیدوارم حتماً ایشان از مجلس رأی اعتماد بگیرند. من حضور ایشان را به عنوان یک کسی که هم در مجلس بوده و هم در تمام سطوح آموزش و پرورش مثبت می بی نم.
فیاضی گفت: هر وزیری که می‌آید می‌خواهد حقوق معلم‌ها را اضافه کند ولی واقعیت این است که هیچکدام از این حرف‌ها اصل مأموریت آموزش و پرورش و وزیرش نیست. یک فضای نرم افزاری هم در آموزش و پرورش هست که وزیر باید بر آن اشراف داشته باشد و به یک اصلاحات و هماهنگی سخت افزاری و نرم افزاری این وزارتخانه برسد و به نظرم آقای باغگلی می‌توانند این مسیر را پیش بروند.
هر چند در نهایت تا آخر هفته تکلیف اینکه آیا وزارت آموزش و پرورش از شنبه دیگر با وزیر به کار خود ادامه می‌دهد یا سرپرست مشخص می‌شود، اما شاید در این فرصت لازم است یک بار مشخص شود که دقیقاً مجلس شورای اسلامی در کجای نسبت به این دیدگاه ایستاده است که وزیر آموزش و پرورش باید نسبتی مشخص با راهبری تعلیم و تربیت داشته باشد یا نسبت نسبی و سببی با بدنه آموزش و پرورش!