دکتر محمد جعفرآقایی رئیس مرکز ملی مدیریت منابع ژنتیکی کشاورزی و منابع طبیعی در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: کارگروه زیست‌بانک‌ها در ستاد توسعه زیست فناوری برای حمایت و هماهنگی میان مراکز نگهداری از منابع ژنتیکی و تسهیل برنامه‌های حفاظت از منابع ژنتیکی تشکیل شد.
عضو هیات علمی موسسه تحقیقات علوم باغبانی با بیان اینکه قانون حفاظت و بهره‌برداری از منابع ژنتیکی در سال ۹۷ تصویب و ابلاغ شد، گفت: در این قانون آمده است که وظیفه مدیریت برنامه‌های حفاظت از منابع ژنتیکی برعهده وزارت جهاد کشاورزی است؛ اما در ستاد توسعه زیست فناوری مقرر شد بر توسعه و بهره برداری از این منابع تمرکز شود.
جعفرآقایی با بیان اینکه یکی از پروژه‌هایی که انتظار می‌رود با توسعه بهره‌برداری از منابع ژنتیکی بومی می‌تواند به حفاظت از منابع ژنتیکی اختصاصی کشور منجر شود پروژه تولید مرغ و تخم مرغ بومی است، اضافه کرد: طعم و مزه مرغ و تخم مرغ بومی توسط بسیاری از مردم کشور مورد پسند است در صورتی که اطمینان داشته باشند محصول عرضه شده به صورت طبیعی و سالم و در محیط روستایی با استفاده از نژاده‌های بومی اصیل تولید شده است.
رئیس مرکز ملی مدیریت منابع ژنتیکی کشاورزی و منابع طبیعی گفت: در حال حاضر مرغ بومی به عنوان محصولی که با استاندارهای بهداشتی و اصالت توده‌های پرورشی به تولید رسیده باشند در بازار عرضه نمی‌شود.
وی در راستای مقایسه مرغ بومی و مرغ تجاری عنوان کرد: مرغ‌های تجاری خارجی که اغلب مرغ تولیدی کشور را تشکیل می‌دهند و یا حتی مرغ نژاد آرین که یک نژاد خارجی موجود در ایران است، نژادهای بسیار کم تحرکی هستند که در شرایط پرتراکم سالن‌های پرورش زندگی می‌کنند و قابلیت تولید در شرایط تجارتی را دارند.
جعفرآقایی ادامه داد: این مرغ‌ها از ضریب تبدیل بالاتری برخوردار هستند و کاملاً برای تولید تجاری مناسب هستند. اما برای تولید این نژادها به واردات لاین‌های اجدادی از خارج وابسته هستیم. همچنین این نژادها به بیماری‌ها و شرایط نامساعد محیطی بسیار حساس بوده و باید در شرایط کاملاً ایزوله نگهداری شوند.
به گفته رئیس کارگروه زیست بانک‌ها در ستاد توسعه زیست فناوری، مرغ‌های تجاری با استفاده از دان تجاری مرکب از ذرت و کنجاله سویا تغذیه می‌شوند و در صورت بروز اپیدمی بیماری در کشور همه این مرغ‌ها که نژادهای خالصی هستند ممکن است به سرعت دچار بیماری شده و امنیت غذایی را تهدید کند.
وی خاطر نشان کرد: مرغ‌های بومی، پر تحرک هستند و ضریب بهره‌وری آنها نیز کمتر از مرغ‌های تجاری است، اما این توده‌ها معمولاً مقاوم به بیماری‌ها و شرایط اقلیمی کشور بوده و می‌توانند با چرا کردن در اطراف مزارع و منازل روستائیان یا تغذیه از باقی مانده مواد غذایی رشد کنند. بنابراین نژادهای بومی در قفس و سالن‌های تجارتی نمی‌توانند رشد کنند بلکه باید در حیاط و مزرعه روستائیان تولید شوند.
ایجاد لاین‌های مناسب مرغ بومی توسط دانش بنیان‌ها
رئیس کارگروه زیست بانک‌ها در ستاد توسعه زیست فناوری با بیان اینکه در حال حاضر چند ایستگاه در کشور توده‌های مرغ بومی را نگهداری کرده و با انتخاب و اصلاح نژادهای مرغ بومی، لاین‌هایی با بهره‌وری بالاتر تولید کرده‌اند، گفت: ایده این پروژه آن است که شرکت‌های نوپای دانش بنیان لاین‌های مناسب از مرغ بومی را تکثیر و با ایجاد شبکه‌هایی در نواحی روستایی جوجه‌های واکسینه شده و اصیل مرغ بومی را در میان روستائیان توزیع و با آموزش و راهنمایی روستائیان محصول گواهی شده را در محیط روستایی تولید کنند.
به گفته جعفرآقایی، سپس مرغ و تخم مرغ تولید شده را جمع‌آوری و به صورت بهداشتی آماده، بسته‌بندی و به بازارهای بزرگ شهری عرضه می‌شود.
وی تاکید کرد: بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد که این محصول می‌تواند در بازارهای شهری با قیمت‌های مناسبی به فروش برسد بطوری که بتواند هزینه‌های ناشی از بهره‌وری کمتر و تولید کمتر توده‌های بومی نسبت به نژادهای تجارتی را جبران کند.
جعفرآقایی خاطر نشان کرد: بنابراین علاوه بر تامین محصول مرغ و تخم مرغ بومی سالم با طعم و مزه مطلوب ذائقه مردم ایران، موجب ایجاد اشتغال و افزایش درآمد روستائیان و کشاورزان خود معیشتی خواهد شد.
وی با تاکید بر اینکه البته این یک پروژه خیریه و یارانه‌ای نیست که تنها با کمک‌های دولتی و خیریه انجام شود، گفت: این پروژه یک فعالیت اقتصادی و رقابت پذیر است که موجب افزایش تولید و اشتغال در نواحی محروم کشور خواهد شد. البته شروع یک ایده جدید با استفاده از توده‌های بومی با چالش‌ها و ریسک‌هایی مواجه است که ممکن است تحمل و پذیرش آنها توسط شرکت‌های دانش بنیان نونهاد مشکل باشد.
به گفته رئیس کارگروه زیست بانک‌ها در ستاد توسعه زیست فناوری، ستاد توسعه زیست‌فناوری معاونت علمی و همچنین سازمان‌های اجرایی در وزارت جهاد کشاورزی از این پروژه حمایت می‌کنند.
جعفرآقایی عنوان کرد: در حال حاضر چند پیشنهاد در خصوص اجرای این پروژه توسط دانش بنیان‌ها ارایه شده و مشغول بررسی و تامین مالی آنان هستیم اما این پروژه از ظرفیت بالایی برخوردار بوده و امکان ورود و همکاری شرکت‌های دانش بنیان بیشتری در این پروژه وجود دارد.
رئیس کارگروه زیست بانک‌ها در ستاد توسعه زیست فناوری ادامه داد: ایده پرورش مرغ بومی به صورت شبکه‌ای توسط دانش بنیان‌ها می‌تواند در زمینه سایر نژادهای بومی پیاده سازی شود که این موجب توسعه بهره‌برداری و کمک به حفاظت از منابع ژنتیکی بومی کشور خواهد شد.