خبرگزاری مهر - گروه استانها - رضا اعلمی: دامداری به‌عنوان یکی از قدیمی‌ترین مشاغل، علاوه بر ایجاد اشتغال پایدار در مناطق روستایی، در تولید گوشت، پشم مناسب برای صنایع نساجی، چرم، تولید محصولات لبنی مانند شیر، ماست، کره و کود حیوانی برای کشاورزی نقش اساسی داشته است.
این روزها حرفه دامداری در تربت جام با توجه به خشکسالی بی‌سابقه و گرانی شدید نهاده‌های دامی، حال و روز خوشی ندارد و با مشکلات بسیاری دست به گریبان است؛ تنگناهایی که به گفته دامداران، امان آنان را بریده و به مانع بزرگی برای استمرار فعالیت در این بخش تبدیل شده است.
کمبود و گرانی نهاده‌های دامی از جمله مشکلات مهم دامداران است که به دنبال استمرار خشکسالی، کاهش بارندگی و کمبود علوفه در مراتع، بر شدت آن افزوده به‌طوری که دامداران در تأمین علوفه مورد نیاز دام‌های سبک و سنگین خود با تنگناهای بسیاری مواجه هستند و بسیاری از دام‌های خود و حتی دام‌های مولد را بدلیل افزایش هزینه‌های دامپروری، روانه کشتارگاه کرده و با قیمت بسیار اندک به دلالان می‌فروشند.
روزگار ناخوش دامپروری در تربت جام
یکی از دامداران نصرآباد، وضعیت فعلی دامداری را مثبت ارزیابی نمی‌کند و می‌گوید: ۳۰ رأس گاو داشتم در حال حاضر این تعداد به شش رأس رسیده و دلیل آن نیز بی‌توجهی به وضعیت دامداران است؛ شیر را از دامدار کیلویی ۴۵ هزار ریال خریداری می‌کنند و به‌ازای هر کیلو شیر تحویلی، ۵۰۰ گرم خوراک تحویل می‌دادند، اکنون ضمن اینکه قیمت شیر افزایش نیافته است، در مقابل مقدار خوراک تحویلی از ۵۰۰ گرم به ۳۰۰ گرم کاهش یافته است.
رضا افضلی با بیان اینکه در ازای هر کیلو شیر خریداری شده با مبلغ ۴۵ هزار ریال، خوراک تحویلی با قیمت هر کیلو ۷۰ هزار ریال عرضه می‌شود، افزود: با توجه به قیمت‌های بالای، تهیه خوراک از بازار آزاد نیز مقدور نیست و تاکنون به دلیل همین مشکلات، مجبور بودیم هر زمان که با کمبود خوراک مواجه شدیم، یکی از دام‌های خود را به فروش رسانده و صرف نگهداری دیگر دام‌ها کنیم که البته این کار نیز مؤثر نبود و هزینه نگهداری دام‌های باقی مانده بیش از درآمد فروش بود.
نصف شدن سهمیه خوراک دام
دامدار دیگری از منطقه «بالا جام» می‌گوید: ۵۰ رأس دام سنگین داشتم و از این طریق گذران زندگی می‌کردیم، اکنون سهمیه خوراک دام‌های ما به نصف تقلیل یافته است و سهمیه‌ای که به دام‌ها اختصاص داده می‌شود، اصلاً جواب‌گوی نیاز دام ما نیست.
وی ادامه می‌دهد: اکنون از ۵۰ رأس دام سنگین تنها پنج رأس باقی مانده، آیا این عدالت است که شیر را از ما کیلویی ۴۵ هزار ریال خریداری کنند و در مقابل خوراک را با قیمتی دوبرابری به ما بفروشند؟ علاوه بر آن، دامدار به ازای هر کیلو شیر، ۲۰ هزار ریال بابت کرایه پرداخت می‌کند که با این حساب، مبلغ هر کیلو شیر تحویلی برای دامدار، ۴۳ هزار ریال تمام می‌شود.
این دامدار تربت جامی اضافه می‌کند: اکنون قیمت هر کیلو دوغ به ۷۰ هزار ریال و هر بطری نوشابه به ۱۴۰ هزار ریال رسیده ولی قیمت شیر همان ۴۵ هزار ریال باقی مانده، متولیان به صنعت دامداری توجه نمی‌کنند.
حکایت دردناک تأسیس یک دامداری / دامدار دیروز، راننده اسنپ امروز!
هادی قدیری، فارغ التحصیل رشته بهداشت دام و طیور است که چند سالی است برای ایجاد اشتغال و رونق دامداری به زادگاهش بازگشته؛ او در این رابطه می‌گوید: تا سال ۹۲ در مشهد در یک کارخانه صنعتی شاغل بودم و به لطف خدا زندگی خوبی داشتم، از زمانی که رهبر معظم انقلاب سال تولید و حمایت از تولیدات داخلی را نام‌گذاری کردند، زندگی خود در مشهد را رها کرده و به زادگاهم روستای کلاته بزرگ از توابع بخش نصرآباد تربت جام بازگشتم و یک گاوداری صنعتی با تمام امکانات تأسیس کردم.
وی می‌افزاید: ۱۰۰ رأس دام سنگین در این دامداری نگهداری می‌کردم ولی متأسفانه بدلیل بی‌تدبیری مسئولان به صنعت دامداری و دامپروری و بالا بودن هزینه‌های خرید نهاده‌ها، اکنون این تعداد دام سنگین به هفت رأس رسیده است، همه را به‌خاطر تهیه آذوقه و هزینه‌های جاری دامداری فروختم، اکنون نیز مجبور شدم این هفت رأس دام را بفروشم، یک سواری خریداری کنم، به مشهد بازگردم و در اسنپ کار کنم.
وی با انتقاد از نحوه حمایت مسئولان از دامداری و دامپروری این شهرستان، ادامه داد: مسئولین به جای حمایت از صنعت دامپروری، خوراک هر رأس دام که به ازای هر کیلو شیر تحویلی، ۶۰۰ گرم بوده را به ۳۰۰ گرم رسانده‌اند که این مقدار می‌تواند یک چهارم نیاز دام‌ها را تأمین می‌کند و بقیه نیاز دام را باید به‌صورت آزاد از بازار و با مبالغ هنگفتی خریداری کنم.
قدیری متذکر شد: اگر مسئولین همت کنند و به مشکلات صنعت دامپروری رسیدگی کنند، وضعیت دامداری بهبود خواهد یافت اما اگر نتوانند نیاز دامداران را تأمین کنند، روزی خواهد رسید که برای تهیه گوشت در کشور با مشکل مواجه شویم.
خشکسالی‌های پی‌درپی و کمبود علوفه
مسئول اداره تولیدات دامی جهاد کشاورزی تربت جام نیز با بیان اینکه در تربت جام ۴۱۲ هزار دام سبک و ۱۵ هزار دام سنگین وجود دارد، به خبرنگار مهر گفت: بیشترین مشکلاتی که در حال حاضر دامداری شهرستان با آن مواجه است، خشکسالی‌های پی‌درپی است که با توجه به کاهش میزان بارندگی در این منطقه، سبب کمبود علوفه دام شده و این کمبود علوفه روی تولیدات دامداران به خصوص دام سبک تأثیر مستقیم داشته است زیرا دام سبک وابسته به مراتع است و به شدت آسیب دیدند.
وی اضافه کرد: این کمبود علوفه باعث شده دامداران با کمبود شدید علوفه مواجه شوند، دام‌های آنان دچار کاهش وزن شده و در نهایت دامداران مجبور می‌شوند دام‌های خود را با وزن پایین روانه کشتارگاه کنند.
نهاده‌های تخصیصی ۳۰ درصد نیاز دام‌ها را تأمین می‌کند
علی‌اصغر یعقوبی همچنین می‌افزاید: از آنجا که خوراک مورد نیاز دام شهرستان تربت جام، به‌خصوص دام سنگین وابسته به خارج از کشور است، یعنی ذرت، جو و سویا را از خارج کشور خریداری می‌کنیم و مواد خریداری شده نیز در انبارهای بنادر دپو می‌شوند تا زمانی که دامداران پول را پرداخت کنند، از زمانی که هزینه آن را پرداخت کنند تا زمانی که نهاده‌ها به آنان تحویل شود، حداقل یک تا دو ماه زمان می‌برد و علاوه بر این، مشکلات حمل و نقل نیز خود حکایت دیگری دارد.
وی خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه نهاده‌ها با ارز ۴۲۰۰ تومانی تخصیص داده می‌شود اما با این حال نهاده‌های سهمیه‌ای با این ارز به میزان نیاز تأمین نمی‌شود و نهاده‌های سهمیه‌ای که به شهرستان تعلق می‌گیرد، تنها ۳۰ درصد نیاز دام‌ها را تأمین می‌کند، دامدار مجبور می‌شود ۷۰ درصد نیاز دام‌ها را با هزینه‌های بالاتری و از محل دیگری تأمین کند.
اعتراض دامداران به کاهش سهمیه نهاده دامی
مسئول اداره تولیدات دامی جهاد کشاورزی تربت جام در ادامه گفت: ماهیانه حدود هزار و ۲۰۰ تن نهاده‌های دامی بین دامداران دام‌های سبک و سنگین شهرستان توزیع می‌شود، از آنجا که سهمیه نهاده‌های توزیع شده در خرداد ماه جاری نسبت به اردیبهشت ما کاهش محسوسی داشت، اعتراض دامداران را نیز به دنبال داشته است.
وی خاطرنشان کرد: میزان تقسیم نهاده‌های دامی در تربت جام به شکل ۶۰ درصد برای دام‌های سنگین و ۴۰ درصد برای دام‌های سبک است که میزان خوراک هر رأس دام سنگین پلاک شده با توجه به میزان نهاده‌های تحویلی این شهرستان بین ۱۰۰ تا ۱۲۰ کیلوگرم است و برای دام‌های سبک پلاک شده نیز پنج کیلوگرم است؛ با توجه به این معضلات چون دامداران توان نگهداری دام سبک را ندارند و دولت نیز نمی‌تواند نهاده‌های مورد نیاز دام را تأمین کند، دامداران مجبور می‌شوند که دام‌های خود را به سوی کشتارگاه هدایت کنند.
۳۰ درصد کشتار روزانه، دام مولد است
یعقوبی تصریح کرد: بر اساس آماری که از کشتارگاه تربت جام دریافت کردیم، روزانه بین ۸۰۰ تا ۹۰۰ رأس دام در کشتارگاه ذبح می‌شود در حالی که استاندارد آن خیلی کمتر از از این تعداد است؛ در سنوات گذشته که وضعیت دامداری خوب بود، بره ماده در کشتارگاه‌ها ذبح نمی‌شد یا به تعداد بسیار کم این اتفاق می‌افتاد در حالی که امروزه ۳۰ درصد دام ذبح شده در کشتارگاه، به دام‌های مولد اختصاص دارد و با وضع موجود، کاری از ما برنمی‌آید.
وی به مشکل دیگر دامداران تربت جامی اشاره و خاطرنشان کرد: مشکل اساسی دیگری که در تربت جام با آن مواجه هستیم، میزان بارندگی در این شهرستان است که نسبت به سایر شهرستان‌ها بارندگی کمتری داشته است، متأسفانه سهمیه تخصیص داده شده به تربت جام بر اساس تعداد دام شهرستان است و ضریب بارندگی در نظر گرفته نمی‌شود که در این رابطه مکاتباتی با مدیریت استان و شهرستان انجام شده تا این موضوع نیز در میزان تخصیص علوفه دامی در نظر گرفته شود که هنوز پاسخی دریافت نکردیم.