خبرگزاری مهر _ گروه جامعه؛ در روزهای اخیر از سوی پژوهشکده مردم شناسی خبر رسید که پرونده جشن مهرگان دومین جشن بزرگ ایرانیان باستان به پیشنهاد دفتر ثبت آثار و حفظ و احیای میراث‌معنوی و طبیعی در این پژوهشکده برای ثبت جهانی آماده می‌شود. این خبر چنان می‌نمود که گویا قرار است از اول این پرونده تدوین و برای بررسی به یونسکو ارسال شود این در حالی بود که سال گذشته پرونده مهرگان به همراه پرونده عود در یونسکو مطرح ولی برگشت داده شدند!
محمدحسن طالبیان معاون میراث فرهنگی کشور سال گذشته در این باره گفته بود: بررسی پرونده «جشن مهرگان» که به صورت مشترک با تاجیکستان تهیه شده بود. یونسکو درباره مشترکات عناصری که در جشن مهرگان توسط تاجیکستان انجام می‌شود، ابهام‌هایی داشت که باعث شد ریفر شود.
اکنون برای بررسی دوباره این پرونده و اصلاح آن علیرضا حسن زاده، رئیس پژوهشکده مردم شناسی به خبرنگار مهر توضیح داد: در سال ۲۰۲۰ برای پرونده مهرگان و عود تقاضای اصلاحاتی شد این اصلاحات در بهمن ماه گذشته انجام گرفت و یونسکو سال ۲۰۲۲ یعنی سال ۱۴۰۱ را برای بررسی این پرونده اعلام کرد. امیدوارم مهرگان که آئین مهربانی، شکرگزاری و نیایش خداوند مهربان به خاطر نعمات و روزی است که به انسان بخشیده و عشق و صلح و دوستی و پرهیز از خشونت و جنگ را ترویج می‌کند ثبت جهانی شود.
وی افزود: معمولاً این طور نیست که پرونده‌ها در همان سال اول ثبت جهانی شوند. این پرونده نیز به همراه پرونده عود در سال اول ریفر شد. کشورها تلاش می‌کنند که بیشتر از دو پرونده به یونسکو ارسال کنند اما خیلی کم پیش می‌آید که امکان ثبت بیش از دو پرونده را به یک کشور بدهند چون بین پرونده‌ها رقابت وجود دارد و این موضوع درباره عود و مهرگان نیز صدق می‌کند. بخش مهمی از پرونده‌هایی که ثبت می‌شوند با ریفر شدن و با مرحله بعد با اصلاح در دور دیگری ثبت می‌شوند. بهتر است گفته شود که این پرونده‌ها دیفر نشده‌اند بلکه می‌توان آنها را دوباره با دلایل بهتر اصلاح کرده و فرستاد.
حسن زاده گفت: اگر چه یونسکو تلاشش را برای بررسی فنی پرونده‌ها می‌کند اما نمی‌توان انکار کرد که دیپلماسی عمومی کشورها می‌تواند در برهه‌هایی از زمان نقش مهمی در ثبت یک پرونده داشته باشد. به هر حال یونسکو این امکان را به کشورها داده تا پرونده‌ها پس از یک بار بررسی دوباره اصلاح شوند. در اصطلاح وقتی دیفر می‌شوند امکان اصلاح نیست اما وقتی ریفر می‌شوند این امکان وجود دارد. پرونده‌هایی از این نوع از این جهت اهمیت دارند که با کشورهای دارای فرهنگ مشترک هستند و این پرونده‌ها به تعمیق روابط دو کشور کمک می‌کند.
حسن زاده بیان کرد: آئین مهرگان آئین شکرگزاری از نعمات خداوند بزرگ است که با میراث کشاورزی و ارزش‌های آئینی و تقویمی آن پیوند دارد و در ایران از سوی جوامع روستایی در مناطقی چون گیلان مازندران کرمان و کردستان با ارزش‌های آئینی دروی محصول و در میان زرتشتیان ایران در شهرها و روستاهای مختلف چون کرمان یزد تهران و غیره با احترام به خداوند مهربان برای نعمات او و یادآوری پیروزی خیر بر شر همراه است. این آئین تقویمی با اعتدال پاییزی گره می‌خورد و درک بسیار عمیق ایرانیان را از مفهوم زمان و عبور فصل‌ها نشان می‌دهد.
وی درباره اشتراکات فرهنگی این پرونده با مردم تاجیکستان گفت: مردم کشور تاجیکستان نیز چون ایران این آئین را برگزار می‌کنند و این آئین در تاجیکستان به صورت جشن شکرگزاری و ستایش خداوند مهربان برای روزی و نعماتی که ارزانی انسان داشته برگزار می‌شود. پرونده مذکور پرونده مشترک ایران و تاجیکستان است که ریشه‌های مشترک فرهنگی این دو کشور را آشکار می‌کند.