خبرگزاری مهر - گروه استانها - علی اکبر قیصری: حضور پالایشگاه‌های نفت، گاز و مجتمع‌های عظیم پتروشیمی در شهرستان عسلویه باعث شد استان بوشهر به نام بلند آوازه پایتخت انرژی کشور لقب گیرد.
اما بعد از گذشت سالیان متمادی در پایتخت استقرار بزرگ‌ترین پالایشگاه‌های نفتی و صنایع پتروشیمی تنها محرومیت و بیکاری بومیان تحصیل کرده و جویای کار به چشم می‌خورد.
بررسی‌ها نشان می‌دهد در حال حاضر اکثریت کارمندان و کارگران شاغل در قطب انرژی کشور، غیربومی و بعضاً پروازی هستند و تنها سهم بومیان جنوب استان بوشهر بیکاری، آلودگی صنایع و محرومیت از رفاه اجتماعی است.
تعداد زیادی از جوانان تحصیل کرده جنوب استان بوشهر در حالی بیکار و سرگردان به سر می‌برند که در اوج محرومیت و بدترین شرایط آب و هوایی، دارای تحصیلات عالی دانشگاهی و تخصص فنی هستند ولی تقاضاهای کاری آنان در بایگانی صنایع مستقر خاک می‌خورد تا جای که بعضاً شاهد جذب نیروهای غیربومی و حتی گزینش‌های فامیلی در پالایشگاه‌های نفت، گاز و پتروشیمی هستند.
بر اساس نتایج طرح آمارگیری نیروی کار که چند سال قبل توسط مرکز آمار ایران منتشر شد، استان بوشهر با فاصله از میانگین کشوری در رتبه نوزدهم اشتغال بین استانها قرار داشت.
از زمان تأسیس و شروع به کار صنایع استفاده از بومیان در صنایع مستقر از جمله مطالبه اصلی جوانان جویای کار بوده اما آن گونه که باید زیرساخت‌های لازم توسط مسؤولان ارشد استانی برای رفع این مشکل فراهم نشده است.
جذب و استخدام نیروهای غیر بومی
یکی از فعالین اجتماعی در حوزه اشتغال جوانان بومی در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: در قطب انرژی کشور با پتانسیل و ظرفیت‌های بالایی که دارد این حجم از آمار بیکاری افراد بومی که غالباً افراد تحصیل کرده هستند جای تأسف دارد.
شاهد استخدام نیروهای غیر بومی که غالب آنها از نظر بار علمی و فنی ضعیف و حتی قابل مقایسه با جوانان بومی نیستند، هستیم علی رضا روشن پور با بیان اینکه روزانه با تعداد زیادی از جوانان بیکار منطقه در ارتباط هست گفت: با پوست و استخوانم فشار روحی ناشی از بیکاری که جوانان بومی و خانواده‌های آنها متحمل می‌شوند را لمس کرده و درک می‌کنم.
وی افزود: همواره شاهد جذب و استخدام نیروهای غیر بومی که غالب آنها از نظر بار علمی و فنی بسیار ضعیف و حتی قابل مقایسه با جوانان بومی هم نیستند، هستیم که صرفاً بر اساس روابط فامیلی در شرکت‌های منطقه خصوصاً شرکت‌های پتروشیمی به صورت چراغ خاموش و قارچ گونه جذب شده‌اند.
روشن پور یادآور شد: نکته قابل توجه این تراژدی اینجاست که هر گاه حساسیت از طرف رسانه نسبت به این موضوع زیاد می‌شود، مدیران این شرکت‌ها اقدام به اجرایی ساختن پلن دو خود که همان سناریو نخ نمایی برگزاری فرمالیته مصاحبه سوری می‌کنند تا بهانه و دستاویزی برای رد کردن افراد بومی داشته باشند.
وی با بیان اینکه استفاده از نخبگان هم استانی در رأس سکان مدیریتی صنایع نفت گاز و پتروشیمی واقع خالی است، اظهار امیدواری کرد: با روی کار آمدن دولت جدید و انقلابی، مسؤلین مجموعه وزارت نفت بالاخص وزیر محترم نگاه خاص ویژه ای نسبت به نخبگان و جوانان تحصیل کرده بومی استان محروم بوشهر داشته باشد.
رفع بیکاری مطالبه بحق جوانان استان
یکی از جوانان بومی جویای کار در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: برای جذب بیشتر نیروهای بومی مسئولان استان می‌توانند از استخدام غیرقانونی نیروهای مهاجر در صنایع جلوگیری کنند.
محسن حسینی ادامه داد: استفاده از ظرفیت نیروهای بومی در صنایع برای مناطق محروم نه تنها تبعیض آمیز نبوده بلکه در راستای اجرای عدالت و مسؤلیت اجتماعی است.
وی اشتغال و رفع معضل بیکاری مطالبه به حق جوانان استان دانست و تأکید کرد: چرا که حضور و آلودگی حاصل از صنایع باعث از بین رفتن بسیاری مشاغل دیگر در جنوب بوشهر شده است.
شرایط اشتغال در استان بوشهر مطلوب نیست
فعال اجتماعی جنوب استان بوشهر در گفت‌وگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه وضعیت اشتغال در استان بوشهر هم تابع شرایط کلان و کلی کشور است اظهار داشت: طبیعی است که بحران‌های اقتصادی، همواره اثرات مخربی بر حوزه‌های اشتغال دارد و استان بوشهر با وجود دارا بودن ظرفیت‌های بزرگ نفت و گاز و پتروشیمی هم از این بحران‌ها در امان نیست.
شاهد پدیده‌هایی چون آبدارچی‌های پروازی و جذب‌های یواشکی از نقاط مختلف کشور و یا اشتغال‌های رانتی مبتنی بر سفارش مسئولان و نمایندگان هستیم مصطفی ارجمند افزود: عدم سرمایه گذاری‌های مولد و اشتغال‌زای داخلی و خارجی در حوزه نفت و گاز و پتروشیمی در شرایط تحریم و نیز عدم صادرات فراورده‌های نفتی بر بحران‌های اشتغال در استان بوشهر افزوده است و بعضاً با مشکلاتی در پرداخت حقوق نیروهای فعال هم مواجه هستیم.
وی یادآور شد: شرایط اشتغال در استان بوشهر به نسبت بخش بزرگی از کشور بحرانی نیست اما به نسبت ظرفیت‌هایی که وجود دارد قطعاً مطلوب و راضی کننده نیست.
ارجمند با بیان اینکه سه عامل اصلی سبب شده تا شرایط اشتغال استان بوشهر به نسبت جایگاهش در اقتصاد ایران راضی کننده نباشد تاکید کرد: عدم تدوین قانونی جامع و دقیق که سهم بومیان و جوانان محلی را در اشتغال بزرگ صنایع مشخص کند و همین امر سبب شده فرصت‌های اشتغال بر اساس سلایق مدیران عموماً غیر بومی تعریف شود و شاهد پدیده‌هایی چون آبدارچی‌های پروازی و جذب‌های یواشکی از نقاط مختلف کشور و یا اشتغال‌های رانتی مبتنی بر سفارش مسئولان و نمایندگان باشیم.
فعال اجتماعی ادامه داد: عدم نهادینه شدن فرهنگ کارآفرینی در استان بوشهر که عملاً استفاده از ظرفیت اشتغال پایین دستی هم بسیار ناچیز شده است. بخش بزرگی از وظایف وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی باید معطوف به آموزش عمومی برای توسعه کارآفرینی به ویژه در حوزه پایین دستی باشد که متأسفانه این وزارت خانه در استان بوشهر عملکردش را به حد میانجی میان کارفرما و پیمانکار و نیروی کار تقلیل داده و نتوانسته در حوزه آموزش و تشویق به سرمایه گذاری مولد اثر گذار باشد.
مصطفی ارجمند خاطر نشان کرد: عدم حمایت‌های لازم از سرمایه گذاران و کارآفرینان به علت معطوف شدن نگاه مسئولان به اشتغال صنایع نفتی هم از دیگر چالش‌های جدی برای ایجاد اشتغال است. به نحوی که هم اکنون بسیاری از کارآفرینان با مشکلات جدی در تأمین منابع تسهیلاتی و محل فعالیت مواجه هستند و پس از تلاش‌های سالیان، سرمایه خود را از استان خارج و به سایر نقاط کشور انتقال می‌دهند.
وی قوانین دست و پا گیر اداری و بعضاً متناقض در بحث مجوزهای اشتغال و پرداخت تسهیلات و نیز کمبود یا نبود شهرک‌ها و نواحی صنعتی از عمده عوامل فرار سرمایه‌ها از استان بوشهر دانست.
دانشگاه‌ها خروجی کیفی و مطلوبی ندارند
رئیس شورای شهر جم در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه عدم اشتغال به کار جوانان جویای کار در جنوب استان بوشهر دلایل متعددی دارد اظهار داشت: برخی از دلایل متوجه افراد جویای کار و برخی متوجه برنامه ریزان و متولیان است.
علی رضا سجادی زاده جذب و اشتغال به کار منوط به داشتن تخصص و توانمندی فارغ التحصیلان دانشگاهی دانست و یادآور شد: در سال‌های اخیر به خاطر گسترش کمی مراکز دانشگاهی، کمتر به بعد کیفی آموزش توجه شده است، برخی از دانشگاه‌ها خروجی کیفی و مطلوبی ندارند که همین موضوع باعث شده که فارغ التحصیلان دانشگاهی از چنین مراکزی، توان رقابت با همتایان خود در آزمون نداشته باشند.
وی ادامه داد: در این خصوص می‌طلبد که متولیان و برنامه ریزان به ویژه مدیریت کار و خدمات اشتغال سازمان منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس به عنوان متولی آموزش و اشتغال با برنامه ریزی بهتر، امکان آموزش کارجویان بومی و متعاقب آن جذب در شرکت‌ها را فراهم نماید.
مدیران استان ناظر خوبی نبودند
معاون اسبق فرمانداری عسلویه با انتقاد از عدم تناسب و تعادل منطقی میان خروجی دانشگاه‌ها و نیاز بازار کار، تاکید کرد: در حال حاضر تعداد دانشگاه‌ها و فارغ التحصیلان دانشگاهی ما با کشورهایی با چند میلیارد جمعیت برابری می‌کند.
سجادی زاده با بیان اینکه بعضاً عدم ورود قاطع مدیران تصمیم گیر و تصمیم ساز در استان موجب اعمال سلیقه‌هایی در جذب‌ها شده و می‌شود، افزود: قطعاً هماهنگی و هم افزایی مدیران محلی و استانی و نیز نمایندگان مردم در مجلس به‌ویژه نماینده جنوب استان، مانع بعضاً اعمال سلیقه‌ها خواهد شد.
وی خاطر نشان کرد: سرعت توسعه صنایع در عسلویه به حدی بود که مدیران محلی و استانی نتوانستند به خوبی نقش نظارتی خود را اعمال کنند و حتی نتوانستند در این زمینه به خوبی مطالبه‌گری کنند.
انتقاد از نگاه مدیران نفتی به بومیان
استاد دانشگاه‌های جنوب استان بوشهر در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: از اواخر دهه هفتاد و آغاز به کار شرکت‌ها در منطقه وضعیت سواد برای جذب نیروهای بومی در سطح منطقه و حتی استان بوشهر مطلوب نبود و این دستاویزی برای برای مدیران نفتی شد تا نیروهای متخصص از سایر استانها جذب کنند.
علی دانشمند افزود: متأسفانه امروز با کنار رفتن موانع اولیه و با وجود افراد بومی متخصص و داری مدرک دانشگاهی باز هم شاهد همان رویه و جذب نیرو از سایر استانها هستیم.
اشتغال جوانان بومی در کنار منافع اقتصادی زیاد برای شرکت‌ها، در بحث پدافند غیر عامل کمکی شایانی به آنها می‌کند وی با انتقاد از نگاه مدیران نفتی به بومیان تاکید کرد: آنها معتقدند تخصص بین جوانان بومی وجود ندارد و راغب نیستند به خیلی از کارها بپردازند.
استاد دانشگاه‌های جنوب استان بوشهر حضور مدیران بومی در رأس بخش‌های مختلف صنایع امری مهم دانست و خاطر نشان کرد: این مدیران با جذب جوانان بومی جویای کار مانع از جذب سلیقه‌ای نیرو برحسب روابط فامیلی می‌شوند.
وی خاطر نشان کرد: مدیران نفت و گاز باید بدانند که اشتغال جوانان بومی در کنار منافع اقتصادی زیاد برای شرکت‌ها، در بحث پدافند غیر عامل کمکی شایانی به آنها می‌کند.
تولید نیروی انسانی کارآمد برای پارس جنوبی
مدیر کل آموزش فنی و حرفه‌ای استان بوشهر با بیان اینکه بوشهر به عنوان قطب انرژی کشور نباید جوان بی مهارت و بیکار داشته باشید، اظهار داشت: با انعقاد قرارداد جدید با منطقه ویژه پارس جنوبی، مهارت‌آموزی حرفه‌های مورد نیاز پارس جنوبی در بیش از ۵۰ حرفه مهارتی بر اساس نیاز صنایع جنوب استان در مراکز آموزشی استان بوشهر آغاز خواهد شد و با ایجاد نمایندگی فنی و حرفه‌ای در بخش‌ها تلاش می‌شود آموزش‌ها به همه مناطق استان گسترش یابد.
عبدالمجید دراهکی با بیان اینکه هم اکنون ۱۵ مرکز ثابت و ۶ مرکز سیار آموزش فنی و حرفه‌ای در سطح شهرستان‌های استان فعال هستند افزود: با ایجاد مراکز جدید در شهرستان عسلویه و شعبه‌های جدید آموزش فنی وحرفه‌ای در بخش‌ها و گسترش آموزش‌های مهارتی در روستاها زمینه مهارت‌آموزی و توانمندسازی نیروی‌های بومی برای بهره‌مندی از بازار اشتغال استان فراهم می‌شود.
دراهکی بر اشاعه آموزش‌های مهارتی در همه مناطق استان بوشهر تاکید کرد و گفت: لازم است تا جوانان تخصص گرایی را در اولویت خود قرار دهند تا بتوانند آینده شغلی خود را تضمین کنند، چرا که نداشتن مهارت‌های شغلی مورد نیاز بازار کار، سبب می‌شود تا نرخ بیکاری در یک جامعه افزایش پیدا کند.
وی با بیان اینکه بخش عمده ۹۰۰ کیلومتری نوار ساحلی استان بوشهر را صنایع نفت و گاز و پتروشیمی در اختیار گرفته‌اند گفت: انتظار مردم این است که جوانان این استان در این صنایع مشغول به کار شوند و از مزایای آن بهره‌مند باشند.
مصوبه اشتغال ۵۰ درصد نیروی بومی در پارس جنوبی همچنان روی کاغذ و در حد مصوبه باقی مانده است و مسئولان و مدیران استان بوشهر عزمی جدی برای تحقق این موضوع نداشته‌اند.
علی رغم تلاش خبرنگار مهر، مدیران نفت، گاز و پتروشیمی حاضر به مصاحبه در این رابطه نشدند.
با این حال جوانان بومی جویای کار امیدوارند با ورود چهار نماینده مردم استان بوشهر در مجلس، دیگر مسئولان ارشد استانی و نگاه ویژه مدیران نفتی معضل بیکاری در قطب انرژی پایتخت با تدوین قانونی جامع و دقیق رفع شود.