به گزارش خبرنگار مهر به نقل از رویترز، منابع آگاه تجاری و مقامات رسمی خبر می‌دهند که صادرات سوخت و پتروشیمی ایران به رغم تحریم‌های سنگین آمریکا در سال‌های اخیر جهش کرده است و ایران را به خوبی به جایگاهی رسانده که می‌تواند با برداشته شدن تحریم‌ها به سرعت دامنه صادرات این محصولات را به آسیا و اروپا گسترش دهد.
آمریکا در سال ۲۰۱۸ در مناقشه هسته‌ای با ایران صنعت نفت و گاز این کشور را تحریم کرد تا منبع اصلی درآمد جمهوری اسلامی ایران را از بین ببرد.
داده‌های وزارت نفت و بانک مرکزی نشان می‌دهند که ایران در سال ۲۰۲۰ تقریباً ۲۰ میلیارد دلار محصولات سوختی و پتروشیمی صادر کرده است که این ۲ برابر مقدار صادرات نفت خام این کشور است. دولت ایران در ماه آوریل اعلام کرد که این صادرات منبع اصلی درآمد کشور بوده است.
حمید حسینی، عضو هیأت مدیره اتحادیه صادرات محصولات نفت و گاز و پتروشیمی ایران در گفتگو با رویترز اعلام کرد: جهان گسترده است و راه‌های جلوگیری از تحریم‌ها بی‌پایان هستند.
وی گفت: قیمت‌های رقابتی و موقعیت جغرافیایی ایران که نزدیک به خطوط مهم کشتی‌رانی جهان است محصولات این کشور را جذاب کرده است.
همچنین خریداران محصولات پالایش شده بسیار بیشتر از خریدارانی هستند که پالایشگاه‌های آنها برای پردازش نفت خام ایران تنظیم شده‌اند.
به علاوه ایران بخشی از این سوخت را با تانکر به همسایگان خود ارسال می‌کند که با تراکنش‌های کوچک مالی، ردیابی آنها برای خزانه‌داری آمریکا مشکل می‌شود.
تهران از ماه آوریل امسال برای احیای توافق هسته‌ای پس از خروج دونالد ترامپ در سال ۲۰۱۸، با ۶ قدرت جهان وارد مذاکره شده است. ایران می‌گوید تنها در صورتی برنامه هسته‌ای خود را تحت توافق محدود می‌کند که آمریکا تحریم‌های خود را بردارد.
منبع درآمد
در همین زمان ایران خود را کاملاً برای برداشته شدن تحریم‌ها آماده کرده است. در حالی که اغلب مناطق جهان در طول بحران کرونا ظرفیت پالایشگاهی خود را کاهش دادند، داده‌های اداره گمرک نشان می‌دهد که صادرات بنزین ایران با جهشی ۶۰۰ درصدی نسبت به سال گذشته در سال ۲۰۲۰ به ۸ میلیون تن یا ۱۸۰ بشکه در روز رسیده است.
ایران همین اخیراً در سال ۲۰۱۸ واردکننده بنزین بود.
حسینی گفت: درآمد ایران از صادرات بنزین در سال ۲۰۲۰ حدود ۳ میلیارد دلار تخمین زده می‌شود.
به گفته یک منبع آگاه نزدیک به وزارت نفت، تولید نفت خام ایران در حال حاضر برابر با ۲.۵ میلیون بشکه در روز است که ۲ میلیون بشکه در روز از آن به مصرف پالایشگاه‌های داخلی و ۵۰۰ هزار بشکه در روز آن به صادرات تخصیص داده شده است.
این منبع آگاه اضافه کرد: اگر تحریم‌ها برداشته شود ایران می‌تواند ظرف ۲ تا ۳ ماه تولید نفت خام خود را ۲ میلیون بشکه در روز افزایش دهد.
تا زمان وضع تحریم‌ها صادرات نفت خام منبع اصلی درآمد ایران بود و معمولاً این صادرات از ۲ میلیون بشکه در روز فراتر می‌رفت. در سال ۲۰۱۸ صادرات ایران به ۲.۸ میلیون بشکه در روز رسیده بود.
یک منبع آگاه نزدیک به وزارت نفت ایران می‌گوید: حالا بنزین با کامیون به افغانستان و پاکستان صادر شده و با کشتی به امارات متحده عربی ارسال می‌شود.
ایران در ماه آگوست به درخواست طالبان، صادرات سوخت خود به افغانستان را از سر گرفت.
تاجران می‌گویند عراق و برخی کشورهای آفریقایی بنزین ایران را می‌خرند، در حالی که چندین محموله بنزین ایران هم به ونزوئلای عضو اوپک ارسال شده است.
تشویق خریداران به خرید
بولتن وزارت نفت نشان می‌دهد صادرات پتروشیمی ایران در سال ۲۰۲۰ از حدود ۲۰ میلیون تن به ۲۵ میلیون تن رسیده است. این در حالی اتفاق افتاد که ظرفیت پتروشیمی ایران در سال ۲۰۲۰ از ۷۷ میلیون تن به ۹۰ میلیون تن افزایش یافت. انتظار می‌رود این رقم در سال ۲۰۲۱ از ۱۰۰ میلیون تن فراتر برود.
منابع آگاه تجاری می‌گویند ایران برای ترغیب خریداران به خرید اغلب قیمت‌هایی را پیشنهاد می‌کند که در آنها هزینه‌های بیمه و حمل‌ونقل پوشش داده شده‌اند و در کنار آن هزینه‌های تراکنش‌های بانکی هم پرداخت می‌شوند. منابع آگاه می‌گویند این باعث شده است که هزینه این محصولات برای ایران ۲۵ درصد افزایش یابد.
حتی کشورهایی که به دنبال اجرای تحریم‌های آمریکا هستند گاهی اوقات نمی‌توانند تجارت خود با ایران را قطع کنند.
هند تحت فشار آمریکا واردات نفت خام از ایران را ممنوع کرد اما حسینی می‌گوید محصولات نفتی ایران همچنان از طریق واسطه به بازار هند می‌روند.
شرکت‌های چینی همچنان مهم‌ترین خریدار گاز سوختی مایع (ال‌پی‌جی)، متانول و بسیاری محصولات دیگر ایران هستند.
وزارات خارجه چین در بیانیه‌ای که برای رویترز ارسال شد اعلام کرد: چین و ایران هموار اصول همکاری منصفانه، مساوی و برد برد را در چهارچوب قوانین بین‌المللی دنبال کرده‌اند.
در این بیانیه آمده است: چین با تحریم‌های یک‌جانبه مخالف است و از آمریکا می‌خواهد این تحریم‌ها را بردارد.
ژئوف مولت، متخصص متانول در ای‌اچ‌اس مارکیت می‌گوید: در صورت برداشته شدن کامل تحریم‌ها ایران می‌تواند متانول خود را به جای اینکه فقط به چین ارسال کند به بازارهای گسترده دیگری مانند تایوان، ژاپن، کره‌جنوبی و اروپا ارسال کند.
آپریل تن، یک تحلیل‌گر ارشد در آی‌اچ‌اس می‌گوید: اگر تحریم‌ها برداشته شود صادرات محصولات ایران به ویژه نفت سوختی و ال‌پی‌جی، به آسیا افزایش خواهد یافت.