دکتر علی باکویی عضو هیأت علمی دانشگاه تربیت مدرس، فارغ التحصیل دکتری فیزیک هسته‌ای و ذرات بنیادی از دانشگاه دولتی مسکو در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: بحران آب روز به روز در حال افزایش است و این نگرانی باعث توجه بیشتر مسئولان کشورها به این موضوع شده است.
وی با بیان اینکه به همین دلیل در دنیا از این بحران آب به «جنگ آب» تعبیر می‌کنند، گفت: کاهش منابع آبی، گرم شدن دمای زمین و کاهش بارندگی‌ها این نگرانی را نیز بیش از پیش می‌کند به طوری که برخی معتقدند که در سال ۲۰۲۵، دو سوم مردم دنیا مشکل کمبود آب را احساس خواهند کرد.
وی با تاکید بر اینکه بحران آب، یک مشکل جهانی است، گفت: اما این خطر، ایران را بیشتر از سایر کشورها تهدید می‌کند زیرا اقلیم ایران خشک است و بحران آب در کشور ما مقداری شدید تر از متوسط جهانی است.
به گفته وی، اما با این وجود، سرانه مصرف آب کشورهای اروپایی ۷۰-۹۰ متر مکعب و در ایران ۱۷۰ متر مکعب در سال است که این موضوع به الگوی مصرف آب در کشور ما بر می‌گردد و باید اصلاح شود. همچنین مصرف آب در بخش کشاورزی ایران نیز نسبت به سایر کشورها به طور قابل ملاحظه‌ای بیشتر است.
باکویی با بیان اینکه فناوری هسته‌ای همانند سایر فناوری‌ها برای حل مشکل بحران آب می‌تواند کمک کننده باشد، گفت: مقام معظم رهبری هم به موضوع اصلاح الگوی مصرف اشاره کردند و به فرهنگ سازی های مصرفی نیز تاکید می‌کنند.
وی با تاکید بر اینکه باید به دنبال روش‌هایی برای خروج از بحران آب باشیم، بیان کرد: اصلاح الگوی مصرف، استفاده از روش‌های جایگزین و کشف منابع جدید با استفاده از فناوری‌ها از جمله راهکارهای مقابله با بحران آب به شمار می‌روند؛ کشورهایی مانند ژاپن، هند و … که به آب‌های آزاد دسترسی دارند به دنبال کشف منابع جدید آبی بوده‌اند و این موضوع از گذشته مرسوم بوده؛ زیرا بخش عظیمی از کل مساحت کره زمین را آب اقیانوس‌ها فرا گرفته و این منبع خوبی برای تامین آب به شمار می‌رود.
«فناوری هسته ای» راهکاری برای برون رفت از بی آبی
عضو هیأت علمی دانشگاه تربیت مدرس با بیان اینکه شیرین سازی آب اقیانوس‌ها و دریاها بسیار پر هزینه است، گفت: از این رو کشورهایی همچون عربستان توانسته‌اند با ساخت مجتمع‌های عظیم آب شیرین کن، آب دریا را قابل شرب کنند. همه کشورهایی که به آب‌های آزاد دسترسی دارند می‌توانند با استفاده از فناوری هسته‌ای به عنوان یکی از فناوری‌های کاربردی و پیشرفته برای حل بحران آب، به این مسئله ورود کنند.
همه کشورهایی که به آب‌های آزاد دسترسی دارند می‌توانند با استفاده از فناوری هسته‌ای به عنوان یکی از فناوری‌های کاربردی و پیشرفته برای حل بحران آب، به این مسئله ورود کنند
وی با اشاره به اینکه ایران نیز از این قضیه مستثنی نیست و می‌بایست نیروگاههای هسته‌ای را برای شیرین سازی آب راه اندازی کند، بیان کرد: در حال حاضر یک نیروگاه هسته‌ای در بوشهر مستقر شده که علاوه بر تولید برق، شیرین سازی آب را هم انجام می‌دهد.
عضو هیأت علمی دانشگاه تربیت مدرس تاکید کرد: به عنوان کشوری که در بحران آبی قرار دارد توان شیرین سازی آب دریا با فناوری هسته‌ای را داریم.
به گفته باکویی، بر اساس اسناد بالادستی، بارها اشاره شده که باید ۲۰ هزار مگاوات برق کشور از طریق راکتورهای هسته‌ای تامین شود و این نیروگاه‌ها می‌توانند برای شیرین سازی آب نیز بکار گرفته شود. از این رو ایران پتانسیل راه اندازی راکتورهای هسته‌ای برای تولید برق و آب قابل شرب را دارد که در این مصوبه به آن اشاره شده است.
وی خاطر نشان کرد: در قلب راکتورهای هسته‌ای، انرژی حرارتی تولید می‌شود و در مکانیزم این سیستم، فعل و انفعلاتی صورت می‌گیرد که انرژی این فعالیت‌ها با آب خارج می‌شود وگرنه به مرحله انفجار می‌رسد. در ادامه آب گرمی که از راکتور خارج می‌شود به توربین باز می‌گردد و برق تولید می‌شود اما در این میان بیش از ۳۰ درصد انرژی حرارتی آب تلف می‌شود که این انرژی تلف شده می‌تواند آب قابل شربی را در اختیار قرار دهد.
ایران ظرفیت راه اندازی ۲۰ نیروگاه هسته‌ای برای شیرین سازی آب دارد
فارغ التحصیل دکتری فیزیک هسته‌ای و ذرات بنیادی از دانشگاه دولتی مسکو با بیان اینکه ایران ظرفیت راه اندازی ۲۰ نیروگاه هسته‌ای برای تولید برق و شیرین سازی آب دریا را دارد، ادامه داد: در واقع این ۳۰ درصد را می‌توان در راستای تولید آب، به بهره برداری رساند. تولید همزمان برق و حرارت، توجیه کاملاً اقتصادی دارد زیرا از اتلاف انرژی جلوگیری می‌کند.
وی با بیان اینکه البته که لازم بود سال‌های پیش این فناوری را برای تامین آب و برق در کشور اجرایی می‌کردیم، گفت: اما اکنون هم دیر نیست و باید از این تکنولوژی بهره ببریم.
باکویی با بیان اینکه فناوری هسته‌ای، جزء فناوری‌های «های تک» است، گفت: همه کشورها در راستای رسیدن به انرژی هسته‌ای تلاش و به صورت مستقل فعالیت می‌کنند تا به این انرژی دست بیابند.
وی گفت: در واقع کشورهای داری این فناوری علاقمند انحصاری شدن این فناوری درکشورشان هستند از این رو با هر کشوری چون کشور ما در صدد استفاده از این فناوری بطور مستقل باشد مخالفت می‌کنند.
دلایل مخالفت کشورها برای عدم استفاده از انرژی هسته‌ای برای شیرین سازی آب دریا و تولید برق
علاوه بر پتانسیل استفاده از انرژی هسته‌ای برای تامین آب و برق، امکان ساخت تجهیزات مورد نیاز آن نیز در کشور توسط محققان ایرانی به صورت صد درصدی وجود دارد؛ همچنین استفاده از این فناوری برای کشور درآمدزایی خواهد داشت
وی با تاکید براینکه علاوه بر پتانسیل استفاده از انرژی هسته‌ای برای تامین آب و برق، امکان ساخت تجهیزات مورد نیاز آن نیز در کشور توسط محققان ایرانی به صورت صد درصدی وجود دارد، بیان کرد: انرژی هسته‌ای یک مزیت برای کشور محسوب می‌شود و به دلیل اینکه توانایی ساخت آن در کشور وجود دارد کشورهای انحصار طلب برای ما مرتب مانع تراشی می‌کنند. استفاده از فناوری هسته‌ای برای تولید آب و برق برای کشور درآمدزایی دارد.
باکویی همچنین با اشاره به کاربری‌های متعدد انرژی هسته‌ای گفت: از مازاد انرژی هسته‌ای بعد از شیرین سازی می‌توان برای گرم سازی شهرهای سرد کشور بهره برد.
وی استفاده از انرژی هسته‌ای برای شیرین سازی آب را در کشور ضروری دانست و تاکید کرد: البته که همزمان باید مدیریت مصرف آب اصلاح شود وگرنه به تنهایی کمک کننده نخواهد بود. روند شیرین سازی آب با استفاده از راکتورهای هسته‌ای هیچ ضرری ندارد زیرا بر اساس تقطیر در راکتور شیرین سازی می‌پذیرد.
وی تاکید کرد: کشور ما مشکل مدیریت آب دارد و سازمان‌های متولی باید به این مهم توجه کنند؛ اما به نظر من هنوز سازمان‌ها به صورت جدی وارد این قضیه نشدند زیرا هنوز ما در عافیت به سر می بریم و تا دچار مشکلات حاد نشویم وضعیت همین است.
استفاده از فناوری هسته‌ای برای کشف منابع آب زیرزمینی
باکویی در ادامه به موضوع ایزوتوپ‌های هسته‌ای اشاره کرد و گفت: بحث دیگری که در حوزه فناوری هسته‌ای مطرح است استفاده از «ایزوتوپ رادیواکتیو» برای ردیابی آب‌های زیرزمینی و چشمه‌ها است.
فارغ التحصیل دکتری فیزیک هسته‌ای و ذرات بنیادی از دانشگاه دولتی مسکو با بیان اینکه در حال حاضر از این ایزوتوپها در پزشکی استفاده می‌شود، گفت: از این رادیوایزوتوپ ها می‌توان برای شناسایی منابع آب‌های زیرزمینی، محاسبه حجم و عمق آنها، میزان و منشاء آلودگی‌ها، محل تلاقی آب‌های شور و شیرین و کشف چشمه‌های آبی زیرزمینی استفاده کرد.
وی اضافه کرد: تکنیک‌های هسته‌ای تکنیک‌های دقیق و قابل استنادی هستند؛ تاکنون از ایزوتوپ برای کشف آب‌های زیرزمینی کشور استفاده نشده ولی راهکار بسیار خوبی است.
فارغ التحصیل دکتری فیزیک هسته‌ای و ذرات بنیادی از دانشگاه دولتی مسکو افزود: همچنین از این روش می‌توان جلوی نشت لوله‌های انتقال آب را گرفت زیرا این ایزوتوپها می‌توانند نشتی آب را شناسایی کنند و این خود به تنهایی یک روش مدیریتی آب است.
وی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه استفاده از انرژی‌های خورشیدی به جای سوخت‌های فسیلی و هسته‌ای اولویت برای رفع بحران آبی باشد بهتر نیست، گفت: ما باید از همه راهکارهای فناورانه بهره ببریم و نباید تمام تخم مرغ‌ها در یک سبد بگذاریم البته که استفاده از فناوری هسته‌ای نباید مانع از بهره وری از روش‌های دیگر مانند خورشیدی باشد و باید همزمان از این فناوری‌ها برای خروج از بحران آب بهره برداری شود.
استفاده از گداخت هسته‌ای برای تامین انرژی
باکویی تاکید کرد: البته که باید برای تامین انرژی به سراغ همه انرژی‌ها همچون انرژی خورشیدی برویم؛ دانشمندان بر این باورند که تا چند سال آینده با توجه به مشکلاتی همچون اتمام سوخت‌های فسیلی یکی از بزرگترین منابع انرژی جهان گداخت هسته‌ای به شمار می‌رود و اگر خواستار دستیابی به تکنولوژی‌های پیشرفته هستیم باید برای استفاده از انرژی حاصل از گداخت هسته‌ای برنامه ریزی جدی داشته باشیم و توانایی علمی آن‌را هم داریم.
وی افزود: توانایی استفاده از نیروگاههای گداخت هسته‌ای می‌تواند ما را قادر به استفاده از منبع ارزان انرژی مشابه آنچه که در خورشید رخ می‌دهد بسازد. در گداخت هسته‌ای نیاز به سوخت و غنی سازی اورانیوم نداریم و منبع آن ایزوتوپ‌های هیدروژن موجود در آب‌های آزاد است. از این رو استفاده از فناوری شکافت هسته‌ای برای تامین برق و شیرین سازی آب دریاهای مقدمه‌ای برای بهره گیری از گداخت هسته‌ای بشمار می‌آید.