به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از روابط عمومی موسسه هنرمندان پیشکسوت، ویژه برنامه «آیینه‌های بی‌غبار» با هدف تجلیل از هنرمندان پیشکسوت ایثارگر و هنرمندانی که در حوزه دفاع مقدس فعالیت‌های فرهنگی و هنری دارند در آستانه هفته دفاع مقدس به میزبانی موسسه هنرمندان پیشکسوت برگزار شد.
چرا به جنگ ایران و عراق می‌گوییم «دفاع مقدس»؟
نیکنام حسینی‌پور مدیرعامل موسسه هنرمندان پیشکسوت در این برنامه با گرامیداشت هفته دفاع مقدس، اظهار کرد: در طول تاریخ حضور بشر بر کره زمین، همیشه «دوقطبیِ خیر و شر» بر جهان حاکم بوده و تقابل این دو، پدیده‌ای به نام تهاجم یا جنگ را رقم زده است. با این توصیف، همواره در هر زمان و هر مکان به بهانه‌های مختلف، چنین آوردگاهی شکل گرفته و تبعات متفاوتی را در پی داشته است و از ازل تا ابد این تقابل خیر و شر وجود خواهد داشت.
وی ادامه داد: هم راستا با جهان معاصر، کشور ایران هم از این مناسبات تفرقه‌افکنانه و خون‌بار بی‌نصیب نماند. واژۀ «جنگ» از معدود کلمات هر فرهنگ لغتی است که با دیدن و شنیدن و نوشتن آن، نوعی انزجار و حس تنفر را در ذهن همگان ایجاد می‌کند.
جنگ در ساحتِ تمام ملت‌های متعهد و معتقد به انسانیتِ انسان هیچ جایگاه و پایگاهی ندارد و این «دفاع» و «مبارزه» در برابر پلیدی‌هاست که جنبه قدسی می‌یابد. با چنین پیش‌زمینه و برداشتی، روزگار مقاومت ایران در جنگ با عراق، صبغه‌ای متفاوت یافت و به «دوران دفاع مقدس» تعبیر و تفسیر شد حسینی پور با بیان اینکه اگر واژه جنگ تقابل دو اندیشه خیر و شرّ را روایت کند و به سربلندی «خیر» منجر شود، آنگاه مفهومی متعالی را در روح و جان متبلور می‌کند، افزود: این وضعیت، شبیه آن چیزی است که در طی سال‌های تحمیل هجوم ناعادلانه و ناجوانمردانه رژیمِ وقت بعث بر تمامیت ارضی ایران اسلامی اتفاق افتاد.
مدیرعامل موسسه هنرمندان پیشکسوت، به مقایسه جنگ و مقاومت پرداخت و گفت: جنگ در ساحتِ تمام ملت‌های متعهد و معتقد به انسانیتِ انسان هیچ جایگاه و پایگاهی ندارد و این «دفاع» و «مبارزه» در برابر پلیدی‌هاست که جنبه قدسی می‌یابد. با چنین پیش‌زمینه و برداشتی، روزگار مقاومت ایران در جنگ با عراق، صبغه‌ای متفاوت یافت و به «دوران دفاع مقدس» تعبیر و تفسیر شد. بنا بر این بینش، نه تنها مقابله و مبارزه منفور نیست بلکه حضور در فضایی از این دست، ستودنی و مقبول است. هرچند ایران و مردمان این سرزمین همیشه به دنبال صلح و آرامش برای جهان بوده‌اند.
مدیرعامل موسسه هنرمندان پیشکسوت در ادامه، به نقش مردم در دفاع مقدس پرداخت و گفت: با مرور تمام کشمکش‌های خارجی و داخلی در دوران متمادی، می‌رسیم به واقعه‌ای که بزرگ‌ترین جنگ قرن نام گرفت؛ اتفاقی که با سردمداری عراق و به پشتیبانی دُوَل مختلف بر ایران تحمیل شد. فارغ از همه دردها و رنج‌های ناشی از این هجوم نابرابر و ناجوانمردانه که همراه همیشگی تن و روح شماست و گواهی بر این مدعاست، گونه‌ای از شُکوه حضورِ مردمی متولد شد که صبغه و سابقه‌ای ضدِجنگ یافت.
حسینی پور با اشاره به نگاه متفاوتی که نسبت به جنگ تحمیلی وجود دارد، بیان کرد: شکل دیگری از «پایداری در برابر متجاوزان حریم سرزمین» با وجهه جهانی وجود دارد که در این مرز پرگهر به نام «دوران دفاع مقدس» معرفی می‌شود و برخلاف باور دیگران، هیچ سنخیتی با جنگ و جنگ‌طلبی نداشته است و ندارد؛ بلکه آیینه تمام‌نمای حماسه‌ها و رشادت‌های ملتی است که از جان گذشتند تا به جهانیان بیاموزند که سلطه و چپاول در قاموس‌شان جایی ندارد. ملتی که طلایه‌دار صلح و مهربانی هستند و دوستدار میهن‌شان.
اهمیت بازخوانی خاطرات دوران دفاع مقدس
وی بیان کرد: دوران حماسه هشت‌ساله ایران سرشار از شکوه سربلندی و ایستادگی و شهادت‌طلبی است. حرف به حرف، واژه به واژه، سطر به سطر و صفحه به صفحه از کتاب پایمردی ایرانیان با هیچ حس و احساسی قابل قیاس نیست. اما بازخوانی خاطرات و خطرات آن دوران، می‌تواند گوشه کوچکی از این همه سبزقامتی و سرخ‌آیینی را به جان‌های آگاه و دل‌های مشتاق هدیه کند.
مدیرعامل موسسه هنرمندان پیشکسوت با اشاره به اهمیت برگزاری هفته دفاع مقدس، گفت: امروز در این محفل گِرد هم آمده‌ایم تا از دلاوری و ایثارگری جماعتی صحبت کنیم که خاضعانه و خالصانه جان در طبق اخلاص گذاشتند و با حضور در جبهه‌ها از مام میهن دفاع کردند. سخن از هنرمندان ایثارگری است که در خط مقدم به دشمن یورش بردند یا اینکه در جبهه‌های فرهنگی، هر کدام به سبک و ذائقه خویش، نقش ایفا کردند.
حسینی پور: آمادگی کامل داریم که خاطرات ایثارگران هنرمند را در قالب کتاب تدوین و همچنین نمایشگاهی از آثار این عزیزان در دوران دفاع مقدس را برگزار کنیم حسینی پور نقش هنرمندان در مناطق عملیاتی دوران دفاع مقدس را درخشان توصیف کرد و ادامه داد: شاعرانی که با سرودن اشعار حماسی، رزمندگان را به دفاع ترغیب می‌کردند، عکاسانی که با لنز دوربین خود شکارگر لحظات نابی شدند که در قاب تاریخ به یادگار ماند، نویسندگانی که به مدد شوق و ذوق خود، رشادت‌های حماسه بی‌بدیل هشت‌ساله را بر صفحات روزگار حک کردند، فیلمسازان و مستندسازانی که بی خوف از خطر، پابه‌پای رزمندگان به دل حادثه زدند، خوانندگان و نوازندگانی که موسیقی رزم را نواختند، بازیگرانی که با اجرای نمایش‌های تأثیرگذار ضمن تقویت روحیه همرزمان‌شان اجر مبارزه و مقاومت را به تصویر کشیدند و دیگر اقشار هنرمند، تاریخ دفاع مقدس را سرشار از نقش‌آفرینی ماندگارشان کرده است.
وی همچنین با تاکید بر اینکه هنرمندان ایثارگر، گنجینه‌های ارزشمند دفاع‌مقدس هستند، به آمار شهیدان هنرمند، اشاره کرد و توضیح داد: خیل عظیمی از همرزمان هنرمند، در ساحت‌های مختلف هنری شهد شهادت را نوشیدند. بر پایه گزارش‌ها و بانک‌های اطلاعاتی موجود ۳۳۴ شهید شاعر و ۲۵۷ شهید نویسنده و فعال ادبی، ۴۸۸ شهید عرصه تئاتر، ۳۰۷ شهید عرصه خوشنویسی، ۱۱۳ شهید عرصه عکس، ۱۳۱ شهید عرصه فیلم و سینما، ۸۰ شهید عرصه موسیقی به ثبت رسیده است؛ یعنی نزدیک به ۲ هزار هنرمند شهید.
حسینی پور خطاب به پیشکسوتان حاضر در این مراسم، ابراز کرد: شما هنرمندان پیشکسوت در حقیقت باید یک نوع ارتباط بین نسل‌های مختلف را برقرار کنید و با ثبت و ضبط تجربه‌های خود به نسل جوان و جویای هنرهای ناب کمک کنید. بر ماست که این گوهران ناب و معرفت وجودی آنها را شناسایی کنیم و در کسب معرفت از آنان یاری جوییم تا خدای ناکرده آیندگان بر ما خرده نگیرند.
وی با تاکید بر اینکه هنرمندان در هر زمان و دوره‌ای، بخشی از تاریخ و تمدن ایران‌زمین را ورق زده‌اند، ادامه داد: تورّق این تاریخِ سرشارِ آفرینش و زیبایی، چشمان تیزبین هر نظاره‌گری را به منظره‌هایی بکر و چشم‌نواز جلب و جذب می‌کند. ذهن و زبان این مفاخران قبیله احساس و پیشقراولان قافله دانش، لبریز اندیشه‌های نابی است که هر کدام به نوب خود خاستگاه لطافت و ظرافت‌اند.
حسینی‌پور در پایان با اشاره به برنامه‌ریزی‌هایی که موسسه هنرمندان پیشکسوت برای ثبتِ تاریخ شفاهی و تجربه زیستی این هنرمندان انجام داده است، گفت: آمادگی کامل داریم که خاطرات ایثارگران هنرمند را در قالب کتاب تدوین و همچنین نمایشگاهی از آثار این عزیزان در دوران دفاع مقدس را برگزار کنیم زیرا دفاع مقدس منبع پایان ناپذیری برای خلق آثار هنری است و هنوز تا سال‌ها باید از این گنجینه و چشمه جوشان معرفت استفاده کرد.
درخواست مشاور وزیر ارشاد برای بازسازی ساختار فرهنگی کشور
در بخش دیگری از این آیین، محمدرضا سوقندی مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در امور ایثارگران با اشاره به سخنان مقام معظم رهبری در دیدار با دولت سیزدهم درباره لزوم بازسازی ساختار فرهنگ کشور، بیان کرد: دغدغه‌های اساتید و پیشکسوتان هنرمند نشان از جایگاه و منزلت والای فرهنگ دفاع مقدس دارد و بیان گر این است که فرهنگ و هنر، متعلق به هیچ جناح و گروهی نیست. در حالی که یکی از آسیب‌هایی که به فرهنگ دفاع مقدس وارد شده این است که ما خیال می‌کنیم فرهنگ دفاع مقدس برای قشر خاصی است. دفاع مقدس مثل فرهنگ عاشورا به همه ملت ایران تعلق دارد.
وی با انتقاد از تعدد سندهای حوزه فرهنگی و عدم اجرای کامل آنها در کشور، ابراز کرد: نگرانی ما این است که در حوزه فرهنگ سندهای بسیاری داریم. به عنوان مثال سند مهندسی فرهنگی، پیوست فرهنگی، تحول بنیادی آموزش و پرورش، نقشه جامع علمی کشور، اما ساختار اجرایی پیدا نکرده است. بنابراین از اساتید و پیشکسوتان عرصه فرهنگ و هنر درخواست می‌کنم تا مسئولان و دولت را برای بازسازی ساختار فرهنگی کشور یاری کنند.
مشاور وزیر ارشاد: یکی از آسیب‌هایی که به فرهنگ دفاع مقدس وارد شده این است که ما خیال می‌کنیم فرهنگ دفاع مقدس برای قشر خاصی است. دفاع مقدس مثل فرهنگ عاشورا به همه ملت ایران تعلق دارد سوقندی با بیان اینکه فراخوان و مطالبه رهبر معظم انقلاب را باید با ایده‌پردازی و تعریف درست هنرمندان برای جلوگیری از تحریف، اجرا کنیم، گفت: اگر فرهنگ دفاع مقدس در کشور جاری بشود ما در تمامی حوزه‌ها منسجم می‌شویم زیرا دفاع مقدس یک فرهنگ تاریخی نیست، بلکه یک فرهنگ عینی و انتزاعی است که در عینیت جامعه تحول پیدا کرده است.
وی با اشاره به نقش هنرمندان در آوردن فرهنگ دفاع مقدس به متن مردم، اظهار کرد: اگر امروز عاشورا، فرهنگ شده به خاطر فرهنگ‌سازی هنرمندان در این عرصه است. مگر نمادهای عاشورایی حاصل تلاش هنرمندان نیست؟ مگر شبیه خوانی که در فرهنگ ایرانی بوده و وارد فرهنگ عاشورا شده است، در فرهنگ‌سازی سهم نداشته است؟
مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان اینکه توقع داریم موسسه هنرمندان پیشکسوت به کانون دیدار و گفتگو تبدیل شود، ادامه داد: فرهنگ و هنر از دانشگاه‌ها و فضاهای رسمی بیرون نیامده است. در طول تاریخ فرهنگ و هنر از دل کوچه و خیابان و محافل بیرون آمده است و رشد پیدا کرده است. حاصل گفتگو و بحث هنرمندان در موسسه هنرمندان پیشکسوت، سبب شکوفایی هنر و فرهنگ خواهد شد.
در بخش‌های دیگر این آیین، علیرضا افتخاری پیشکسوت موسیقی، یکی از آثار تازه اش را اجرا کرد. همچنین محمد گلریز پیشکسوت موسیقی، با بیان خاطره‌ای برای حاضران، چند بیتی هم از سرود «خجسته باد این پیروزی» را خواند. در ادامه نیز، رضا برجی پیشکسوت عکاسی از خاطرات دوران دفاع مقدس گفت. شعرخوانی محدثی خراسانی و امیرقلی امیراحمدی از بخش‌های دیگر این مراسم بود.
تجلیل از هنرمندان پیشکسوت ایثارگر
در پایان مراسم از هنرمندان پیشکسوت ایثارگر و تولید کننده اثر در حوزه دفاع مقدس با اهدای لوح یادبود تقدیر به عمل آمد. این هنرمندان عبارتند از علیرضا افتخاری (موسیقی)، هادی آرزم (موسیقی)، رضا برجی (عکاسی)، منوچهر پناهی نژاد (موسیقی)، محمدرضا جعفری بهنام (موسیقی)، امیرعلی جوادیان (عکاسی)، محمود حاج محمدی (عکاسی)، محسن راستانی (عکاسی)، انسیه شاه حسینی (سینما)، مهدی شمس نیکنام (موسیقی)، اکبر صادقی (سینما)، سعید صادقی (عکاسی)، محمد صیادصبور (عکاسی)، علیرضا عابدی (عکاسی)، احمد عزیز (موسیقی)، محسن علی اکبری (سینما)، علیرضا فریدونی (عکاسی)، محمد گلریز (موسیقی)، محمدعلی لقا (موسیقی)، غلامحسین مجلسی رودی (موسیقی)، مصطفی محدثی خراسانی (شعر)، مهدی منعم (عکاسی)، عزت الله مهرآوران (نمایشی)، محمد میرزمانی (موسیقی)، غلامحسین نوری (نقاشی)، رشید وطن دوست (موسیقی)، مرتضی وفائی (شیشه و کریستال) و جمشید هاشم پور (سینما).
در این مراسم، همچنین مهدی افضلی مدیرعامل بنیاد رودکی و رئیس هیات مدیره موسسه، سیدعباس عظیمی مدیرعامل مجموعه فرهنگی برج آزادی، مریم معترف نایب رئیس هیات مدیره موسسه و جمعی از هنرمندان پیشکسوت ایثارگر و صاحب اثر در رشته‌های مختلف هنری در زمینه دفاع مقدس حضور داشتند.