به گزارش خبرنگار مهر، پروتکل بهداشتی مبارزه با بیماری کرونا در دانشگاهها، مراکز آموزشی و تحقیقاتی از سوی معاونت بهداشت وزارت بهداشت با عنوان نسخه شهریور ۱۴۰۰ منتشر شد.
با توجه به اجرا و تکمیل برنامه واکسیناسیون دانشگاهیان و با توجه به آغاز سال تحصیلی ۱۴۰۱- ۱۴۰۰ با اولویت آموزش حضوری دانشجویان در دانشگاهها و دانشکده‌ها، مراکز آموزشی و تحقیقاتی به عنوان اماکن تجمعی، فراهم کردن شرایط لازم برای حفظ سلامت اساتید دانشجویان و سایر کارکنان به منظور کاهش مواجهه با قطع زنجیره تماس بیماری کووید ۱۹ از اهمیت بسزایی برخوردار است.
در این راستا ضرورت دارد علاوه بر رعایت اصول بهداشتی، مقررات ویژه از طریق فاصله گذاری فیزیکی، برای کاهش مواجهات متناسب با سطح اضطرار و درجه اهمیت فعالیت‌های آموزشی و مهارتی در نظر گرفته شود.
توجه به پیشگیری از تجمع، رعایت فاصله گذاری مناسب فیزیکی در تعاملات بین فردی، ترددها، تهویه مناسب، شستن دست‌ها و استفاده از وسایل حفاظت فردی از قبیل ماسک برای همه افراد در مراکز مذکور مورد تایید این پروتکل است.
«ستاد مدیریت کرونا ویژه دانشگاه» در دانشگاهها تشکیل شود
همچنین لازم است هر یک از دانشگاهها و دانشکده‌های علوم پزشکی کشور ستاد مدیریتی مستقل برای بیماری کووید ۱۹ به عنوان «ستاد مدیریت کرونا ویژه دانشگاه» زیر نظر مستقیم رئیس دانشگاه تشکیل دهند.
این ستاد صرفاً در حوزه برنامه‌های مرتبط با نظارت، پیشگیری و درمان بیماری کووید ۱۹ در سطح دانشجویان، کارکنان و اعضای هیات علمی دانشگاه و دانشکده‌های علوم پزشکی کشور فعال خواهد بود.
دامنه کاربرد این پروتکل جهت پیشگیری و کنترل بیماری کووید ۱۹ (کروناویروس) در دانشگاهها، دانشکده‌ها و مراکز آموزشی و تحقیقاتی تهیه شده است و سایر قوانین آیین‌نامه‌ها و مقررات و دستورالعمل‌های مرتبط با بهداشت محیط به قوت خود باقی است.
اصول پایه برای دانشجویان جدیدالورود:
اجرا و یا تکمیل کردن برنامه واکسیناسیون کلیه دانشجویان جدید الورود در کلیه مقاطع در همان ابتدای ورود به دانشگاه و ترجیحاً همزمان با ثبت نام در دانشگاه الزامی بوده و دانشگاه موظف به برنامه‌ریزی لازم در این رابطه است.
در صورت مجازی بودن فرآیند ثبت نام، دانشگاه باید هماهنگی لازم را برای واکسیناسیون دانشجویان در دانشگاه‌های محل سکونت انجام دهد.
کلاس‌های دروس نظری دانشجویان جدید الورود به صورت مجازی برگزار خواهد شد. در برنامه ریزی کلاسی این دانشجویان لازم است در طول هر نیمسال تحصیلی حداقل دو هفته آموزش حضوری برای برگزاری کلاس‌های رفع اشکال و کلاس‌های عملی و آزمایشگاهی لحاظ شود.
کلاس‌های دانشجویان تحصیلات تکمیلی و دکتری تخصصی (Ph.D) جدیدالورود، با شرط کامل بودن برنامه واکسیناسیون و با رعایت پروتکل‌های بهداشتی حضوری برگزار خواهد شد.
برگزاری برنامه‌ها و کلاس‌های آموزشی دانشجویان جدیدالورود به صورت ترکیبی (حضوری - مجازی با اولویت حضوری) در ابتدا یا در طول نیمسال مشروط به کامل بودن برنامه واکسیناسیون و اعلام آمادگی معاونت‌های دانشجویی و فرهنگی جهت ارائه خدمات رفاهی از جمله خوابگاه است.
اصول پایه برای دانشجویان سنوات قبل:
آموزش کلاس‌های نظری این دانشجویان، مشروط به کامل بودن واکسیناسیون و با رعایت پروتکل‌های بهداشتی به صورت ترکیبی (مجازی - حضوری با رویکرد اولویت حضوری) خواهد بود.
کلاس‌های عملی آزمایشگاهی و آموزش در عرصه دانشجویان کارآموزی پزشکی و سایر رشته‌ها به شرط کامل بودن واکسیناسیون و با رعایت پروتکل‌های بهداشتی باید به صورت ترکیبی با اولویت حضوری برنامه ریزی و اجرا شود.
کلاس‌های دانشجویان تحصیلات تکمیلی دکتری تخصصی (Ph.D) با شرط کامل بودن برنامه واکسیناسیون و با رعایت پروتکل‌های بهداشتی کمافی السابق حضوری خواهد بود.
حضور دستیاران رشته‌های تخصصی بالینی و کارورزان رشته‌های پزشکی در بخش‌ها و درمانگاه‌های مراکز درمانی - آموزشی طبق برنامه‌های آموزشی مربوطه کمافی السابق ادامه یابد.
در مراکز بیمارستانی و دانشکده‌ها، تمامی آموزش‌هایی که در قالب گزارش صبحگاهی، ژورنال کلاب، کیس ریپورت و جلسات علمی برگزار می‌شوند، متناسب با امکانات گروه‌های آموزشی و بیمارستان‌ها با رعایت پروتکل‌های بهداشتی به صورت برنامه‌های ترکیبی با اولویت حضوری اجرایی شوند.
دانشگاهها می‌توانند بر حسب شرایط خود نسبت به فشرده سازی دوره‌ها و کلاس‌های حضوری و تقسیم بندی دانشجویان به گروه‌های کوچک‌تر مشروط به حفظ کیفیت آموزشی با رعایت پروتکل‌های بهداشتی اقدام کنند.
ارزشیابی دانشجویان بر اساس پروتکل ابلاغی
به شرط کامل بودن برنامه واکسیناسیون، تمام آزمون‌های پایان نیمسال باید به صورت حضوری (کتبی، آزمون‌های مبتنی بر مرکز مهارت‌های بالینی و یا الکترونیک در مراکز آزمون استاندارد) با رعایت پروتکل‌های بهداشتی برگزار شوند.
روش‌های ارزشیابی مستمر و تکوینی در طول نیمسال می‌تواند به صورت مجازی یا حضوری به عنوان مکمل ارزشیابی نهایی مورد استفاده قرار گیرد.
موارد عمومی در حوزه آموزش
دانشجویان (به استثناء دانشجویان جدیدالورود) می‌توانند در صورت تمایل از مرخصی تحصیلی بدون احتساب در سنوات تحصیلی استفاده کنند.
پایش و نظارت مستمر بر اجرای پروتکل‌های بهداشتی ابلاغی از سوی معاونت بهداشت وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی در تمام عرصه‌های آموزشی توسط مسئولان و هیئت رئیسه دانشگاهها به صورت برنامه ریزی شده و منظم اجرا شود.
پاسخگویی در خصوص برنامه ریزی و اجرای پروتکل‌های بهداشتی در دانشکده‌ها بر عهده روسای دانشکده‌های زیر مجموعه دانشگاهها خواهد بود. معاونت‌های بهداشت و دانشجویی - فرهنگی دانشگاهها موظف به همکاری در پایش و نظارت بر اجرا و رعایت پروتکل‌های بهداشتی هستند.
در شرایط خاص همه گیری بیماری کووید ۱۹، دانشگاهها و دانشکده‌های علوم پزشکی اختیار دارند بر اساس شرایط استانی ترجیحاً با حفظ مبانی و چارچوب موارد ابلاغی این پروتکل نسبت به برنامه ریزی آموزشی و هماهنگی بین بخشی در دانشگاهها اقدام کنند.
الزامات اساسی پروتکل‌های بهداشتی در دانشگاهها
تعداد دانشجویان حاضر در کلاس‌ها با احتساب ۲ متر مربع به ازاء هر نفر در نظر گرفته شود. استقرار صندلی، نیمکت و کامپیوتر دانشجو در فواصل لازم و ایمن با رعایت معیار حداقل ۲ متر به ازای هر نفر صورت پذیرد.
جهت حذف و یا کاهش مواجهه مستقیم کارکنان بخش‌های پر مراجعه مانند کتابخانه، پذیرش، اتاق سرپرستی، کارگاه‌ها و غیره، استفاده از موانع فیزیکی با حفظ تهویه مناسب لازم است.
از هرگونه تجمع در محل‌های عمومی اجتناب شود. مواجهه چهره به چهره کارکنان کاهش یابد و سریع شود از تماس تلفنی و ویدیو کنفرانس و شبکه‌های اجتماعی برای برگزاری جلسات حتی برای کارکنان حاضر در داخل یک ساختمان استفاده شود.
در صورتی که مواجهه چهره به چهره کادر اداری با دانشجو، مراجعین و والدین دانشجویان ناگزیر باشد، مواجهه در حداقل زمان ممکن با رعایت فاصله ایمن حداقل ۲ متر و با استفاده کامل از ماسک و وجود تهویه هوایی مناسب برگزار شود.
زمان کلاس‌ها تا جایی که ممکن باشد کاهش یافته و برای انجام تهویه مناسب، توقف کوتاه مدت تدریس و خروج دانشجویان از کلاس در میانه هر جلسه انجام شود.
نگهبانی حتی‌المقدور از ورود و تردد افراد و اشخاص و مراجعات متفرقه به محیط آموزشی جلوگیری به عمل آورده و شیوه‌های پاسخگویی از ورودی دانشکده به نحوی باشد که فاصله گذاری اجتماعی رعایت شود.
در صورت فعال بودن سرویس ایاب و ذهاب دانشجویان و کارکنان، حداکثر سرنشین خودرو به تعداد صندلی‌های موجود باشد و از سوار کردن نفرات اضافه بر ظرفیت خودرو جداً خودداری شود و جریان هوا در داخل خودرو برقرار باشد.
رعایت ایمن حداقل دو متر در قسمت‌های عمومی و حداقل توقف از جمله در نمازخانه، سلف سرویس، کارگاه‌ها و مسیر ورود و خروج الزامی است.
فعالیت‌های ورزشی فرهنگی و برگزاری کلاس‌های فوق برنامه تنها با رعایت پروتکل‌های بهداشتی و ملاحظات رنگبندی و شرایط بیماری بلامانع است.
تمام جلسات غیر ضروری حذف شده و یا به صورت آنلاین برگزار شود. جلسات نظیر دفاع از پایان نامه نیز آنلاین و یا با حضور حداقل افراد و با رعایت کامل پروتکل‌های بهداشتی برگزار شوند.
به منظور جلوگیری از تجمع در سلف سرویس در این مدت زمان سرو ناهار افزایش یابد. همچنین صرف غذا در محل سلف سرویس با رعایت دو متر انجام شود.
اصول و پروتکل‌های بهداشتی مرتبط با خوابگاه‌های دانشجویی
هر اتاق در خوابگاه‌های دانشجویی صرفاً برای استفاده حداکثر ۴ دانشجو در نظر گرفته شود.
استفاده دانشجویان از ماسک در محل‌های عمومی خوابگاه مانند آشپزخانه، نمازخانه، سالن ورزشی، سالن مطالعه، سالن تلویزیون با رعایت فاصله گذاری فیزیکی الزامی است.
استفاده از وسایل مشترک در آشپزخانه خوابگاه ممنوع است. گندزدایی، نظافت و رعایت مسائل بهداشتی در مکان‌های عمومی و سرویس‌های بهداشتی سه نوبت در شبانه روز در خوابگاه‌ها الزامی است.
تمام کارکنان خوابگاه‌ها ملزم به استفاده از وسایل حفاظت فردی مانند ماسک و دستکش یکبار مصرف هستند.
نصب علائم متعدد هشدار بیماری کووید ۱۹ در محل دید دانشجویان در خوابگاه‌های دانشجویی الزامی است.
در نظر گرفتن اتاق مجزا جهت قرنطینه دانشجویان خوابگاهی دارای نشانه یا مبتلا به بیماری کرونا الزامی است.
اصول و پروتکل‌های بهداشتی مرتبط مرتبط با کارگاه‌ها و آزمایشگاه‌ها
لازم است هنگام انجام کار عملی و یا تئوری در کارگاه و آزمایشگاه فاصله افراد از هم حداقل دو متر باشد. وجود سیستم تهویه در محل کارگاه و آزمایشگاه ضروری است.
استفاده افراد از محل کارگاه و آزمایشگاه جهت انجام کارهای اداری ممنوع است. استفاده از وسایل حفاظت فردی مانند دستکش یکبار مصرف لاتکس و ماسک هنگام کار در آزمایشگاه الزامی است.
غربالگری، مراقبت و بازتوانی در دانشجویان و شاغلین با سابقه کووید ۱۹
دانشجویان مبتلا به کووید ۱۹ پس از طی دوران درمان و نقاهت، برای بازگشت به دانشگاه، مراکز آموزشی و تحقیقاتی لازم است مورد ارزیابی پزشک معتمد مراکز جامع سلامت قرار گیرند. ورود و یا حضور دانشجویان و اساتید و سایر کارکنان دارای علائم بیماری کرونا تحت هر شرایطی به مراکز آموزشی و تحقیقاتی ممنوع است.
شرایط و میزان استفاده از استعلاجی بیماری کرونا برای دانشجویان و اساتید با تایید پزشک معتمد است.
دانشجویان دارای علائم بیماری کووید ۱۹ در دانشگاه و خوابگاه دانشجویی توسط مسئولان مربوطه جهت تست PCR ارجاع شده و در صورت مثبت شدن تست یا تایید پزشک معتمد در محل قرنطینه دانشجویی یا منزل به مدت ۱۴ روز قرنطینه و در صورت مساعد بودن اوضاع عمومی تحت آموزش مجازی قرار می‌گیرد.
برای همکلاسی‌ها، هم خوابگاهی‌ها و هم سرویسی هایی که با دانشجوی مبتلا به بیماری کرونا مواجهه داشتند اقدامات به شرح زیر انجام می‌شود:
- انجام رپید تست برای اشخاصی که با بیمار مبتلا به کرونا ویروس قطعی تماس داشته‌اند.
- وضعیت دانشجویان تست شده توسط ناظران مراکز جامع سلامت به مدت ۵ روز پایش شود.
- در صورت مشاهده ابتلای یک دانشجوی دیگر از دانشجویان تحت مراقبت ۵ روزه، کلاس یا خوابگاه مربوطه به مدت ۱۴ روز تعطیل و دانشجویان به محل‌های در نظر گرفته شده برای قرنطینه اعزام شوند.
دانشجویان مبتلا به کرونا پس از طی دوره نقاهت جهت برگشت به دانشگاه لازم است مورد ارزیابی پزشک معتمد مراکز جامعه سلامت قرار گرفته و برگ تاییدیه سلامت دریافت کنند.
اقدامات کنترلی سلامت محیط و کار دانشگاهها و مراکز آموزشی و تحقیقاتی
استفاده از ماسک و داشتن کارت واکسن و تاییدیه آن از سامانه وزارت بهداشت برای دانشجویان و کارکنان الزامی است. سایر موارد در زمینه پروتکل‌های بهداشتی از جمله شستن دست‌ها و پرهیز از دست دادن و رعایت فاصله الزامی است.
استفاده از مواد ضدعفونی کننده با پایه الکل پس از برگزاری کلاس ضروری و داشتن کارت بهداشت برای تمام دست اندرکاران مواد غذایی الزامی است.
نیروهای خدماتی در هنگام نظافت باید لباس‌های حفاظتی استفاده کنند. در نمازخانه از استفاده مشترک از مهر، سجاده، تسبیح و چادر اجتناب شود و لوازم شخصی مورد استفاده قرار گیرد.
شرایط سرو غذا در سلف سرویس‌ها متناسب با وضعیت موجود بیماری کرونا، رنگ بندی‌های اعلامی، محدودیت هوشمند مدیریت بیماری کرونا و رعایت پروتکل‌های ابلاغی انجام شود.
حداقل ۲۰ درصد از مساحت سطح کلاس پنجره باز شونده به میزان ۴۵ درجه داشته باشد. بیشترین تهویه طبیعی در زمانی که پنجره‌ها در دو طرف کلاس باز باشند فراهم می‌شود و هوای تمیز باید به طریق موثر وارد هر کلاس شده و آلاینده‌های تولید شده در هر اتاق به نحو موثر خارج شود به گونه‌ای که مانع از انتشار عفونت‌های منتقله از هوا بین افراد حاضر در فضای داخلی شود.
توصیه‌های اختصاصی برای مسئولان دانشگاه و کارکنان
مسئولان دانشگاه باید مکان‌ها زمان‌های احتمالی مواجهه کارکنان و دانشجویان با کروناویروس را شناسایی کرده و میزان خطر را ارزیابی کنند. پس از شناسایی و ارزیابی محل‌های با ریسک بیشتر باید روش‌های کنترلی را انتخاب و اجرا کنند اقدامات کنترلی ممکن است شامل تلفیقی از کنترل‌های فنی مدیریتی روش‌های کار ایمن و وسایل حفاظت فردی باشد.
پیشنهاد می‌شود تغذیه سالم در برنامه غذایی دانشجویان با هدف تقویت سیستم ایمنی قرار گیرد. برای حضور غیاب ترجیحاً از سیستم تشخیص چهره استفاده شود.
شرایط مراکز بهداشتی درمانی مستقر در دانشگاه باید مطابق دستورالعمل مراکز بهداشتی-درمانی باشد.
توصیه‌ها و پیشنهادات عملی برای اجرای بهینه برنامه‌های آموزشی
دانشکده‌ها در برگزاری کلاس‌های حضوری نکات زیر را مورد توجه قرار دهند:
- طول زمان کلاس‌های نظری یک ساعته به حداکثر ۴۵ دقیقه با استراحت ۱۵ دقیقه کاهش یابد.
- کلاس‌های دو یا سه ساعت در قالب دو یا سه جلسه ۴۵ دقیقه‌ای با استراحت ۱۵ دقیقه‌ای برگزار شوند.
- در صورت لزوم تعداد دانشجویان در کلاس‌ها با رعایت فاصله گذاری تعدیل شوند. دانشجویان هر ورودی می‌تواند به دو گروه تقسیم و کلاس‌ها برای هر گروه جداگانه تکرار شود.
- برای رعایت فاصله گذاری در کلاس‌ها، در صورت لزوم کلاس‌های مجاور هم به مانیتورها یا سیستم‌های سمعی بصری مناسب برای امکان برگزاری همزمان جلسه در دو کلاس تجهیز شود.
- در برنامه‌ریزی کلاس‌ها و ساعات حضور دانشجویان در دانشکده‌ها و تداخل حداقلی زمان کلاس‌ها برای اجتناب از تجمع دانشجویان توجه شود.
- کلاس‌های عملی و آزمایشگاهی بر حسب فضای فیزیکی در دسترس با حداقل تعداد دانشجو و با رعایت فاصله گذاری برگزار شوند.
- درباره کارآموزان و کارورزان رشته دندانپزشکی توجه ویژه به مجهز بودن دانشجویان به وسایل حفاظت شخصی به منظور رعایت پروتکل‌های بهداشتی در دستور قرار گیرد.
- پایش و نظارت مستمر بر اجرای پروتکل‌های بهداشتی در تمام عرصه‌های آموزشی توسط مسئولان و هیئت رئیسه دانشگاهها و رئیس «ستاد مدیریت کرونا ویژه دانشگاهیان» به صورت برنامه ریزی شده و منظم اجرا شود. بهره مندی از برنامه‌های مبتنی بر هوش مصنوعی، مجازی و وبیناری به عنوان مکمل برنامه‌های آموزشی اصلی در دستور کار قرار گیرد.