خبرگزاری مهر - گروه استانها: طوفان، سیل، خشکسالی و اثرات ناشی از آن، از جمله مهمان‌های ناخوانده در خراسان جنوبی هستند که از دیرباز در این خطه جا خوش کرده و پیامدهای بسیار نامطلوبی را سوغات آورده اند.
طوفان و گرد و غبار ناشی از بادهای ۱۲۰ روزه حکایتی است که از سال‌ها پیش در خراسان جنوبی روایت می‌شود و روز به روز نفس کویرنشینان را تنگ می‌کند. از سویی دیگر هر ساله به دنبال این پدیده دسترنج کشاورزان بر باد فنا رفته و اراضی و مزارع کشاورزی زیر پای طوفان از بین می‌روند.
علی رغم اینکه این خطه از ۲۱ سال گذشته تشنه بوده و با قهر طبیعت دست و پنجه نرم می‌کند، سیل‌های مخرب هر چند مدت سیلی محکمی بر صورت کشاورزان و دامداران می‌زند چراکه هست و نیست شأن را به یغما می‌برد.
آنالیز این پدیده‌ها پای خشکسالی را به میدان می‌کشاند. متهمی که تاکنون خسارت‌های زیادی بر جای جای خراسان جنوبی وارد کرده و روز به روز بر تن کویر چنگ می‌زند.
تخلیه بیش از هزار و ۷۰۰ آبادی کوچک و بزرگ در خراسان جنوبی، از رونق افتادن زندگی مرزنشینان، مرگ صدها قنات، خسارت‌های میلیاردی کشاورزان، مهاجرت زنبورداران و فقر مراتع تنها گوشه‌ای از مشکلات خشکسالی در خراسان جنوبی است.
خشکسالی نه تنها زیبایی تالاب‌هایی مانند کجی نهبندان را ربود بلکه دشت‌های تفتیده استان را تشنه و تشنه‌تر کرده و حیات را از بسیاری از روستاها گرفته است.
گذشته از این، مرگ حیات وحش در پناهگاه طبس از سکانس‌های دردناک سریال خشکسالی در کویر بوده که نیازمند توجهی جدی است.
خسارت ۵۰ درصدی خشکسالی به محصولات زراعی
مدیر امور زراعت جهادکشاورزی خراسان جنوبی چندی پیش در جمع خبرنگاران بیان کرد: در حال حاضر بیش از ۶۶۰ هزار و ۲۸۵ هکتار از اراضی استان زیر کشت محصولات زراعی آبی و دیمی قرار دارند.
سید مجتبی حسینی ادامه داد: به دلیل خشکسالی و کمبود بارندگی در سال زراعی گذشته ۴۰ تا ۵۰ درصد خسارت به محصولات زراعی استان وارد شد.
وی افزود: خشکسالی مجموعه‌ای اولیه از عواقب کمبود بارندگی بوده اما آسیب‌های مهمتری مانند تنش‌های شوری، گسترش آفات و بیماری‌ها و افزایش خسارت سرمازدگی را در پی دارد.
حسینی اظهار کرد: خشکسالی بخشی از اقلیم خراسان جنوبی بوده و دیگر بحران نیست بنابراین لازم است که در این زمینه برنامه‌ریزی هایی انجام شود.
سنگینی بار ۲۴۰۰ میلیاردی خشکسالی بر دوش کشاورزان
رئیس اداره مدیریت بحران و کاهش مخاطرات بخش کشاورزی سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی در گفت و گو با مهر با اشاره به خسارت‌های خشکسالی در استان بیان کرد: دو هزار و۴۴۰ میلیارد تومان براورد اولیه خسارت‌های خشکسالی به بخش کشاورزی استان بوده است.
رضا یزدان مهر عنوان کرد: طوفان و خشکسالی طی سال گذشته ۵۵۹ میلیارد تومان خسارت به بخش کشاورزی استان وارد شد.
وی با بیان اینکه از این میزان تنها ۲۸۶ میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان مربوط به خسارت سیل فروردین و اردیبهشت ماه بود، افزود: همچنین طی سال ۹۸ بیشترین خسارت‌ها با ۴۸۶ میلیارد تومان مربوط به سیل بود.
وی اظهار کرد: مجموع خسارت‌های بخش کشاورزی در خراسان جنوبی از ابتدای سال تا مرداد ماه سال جاری به دلیل طوفان بیش از ۲۷۱ میلیارد و ۸۵۵ میلیون تومان است.
یزدان مهر بیان کرد: محصولات باغی پسته، انار، عناب، زرشک و خرما به ترتیب بیشترین خسارت را در بخش باغی و پنبه بیشترین خسارت را در بخش زراعی از خسارات طوفان دیده‌اند.
وی با اشاره به حمایت دولت برای جبران خسارات کشاورزی بیان کرد: در سال جاری برنامه حمایتی از سوی وزارت جهاد کشاورزی و وزارت کشور برای ارائه تسهیلات کم‌بهره پیگیری شده است.
خشکسالی همچنان می تازد
بنا به گفته مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی، از سال ۸۹ تا ۹۷ مساحت کانون‌های بحرانی بر اثر خشکسالی و تغییر اقلیم ۵۵ درصد رشد داشته و همچنین مناطق تحت تأثیر فرسایش بادی در استان هم ۶۸ درصد افزایش پیدا کرده است.
علیرضا نصرآبادی در گفتگو با مهر با بیان اینکه با توجه به خشک شدن هوا و کمبود بارندگی مقاومت گونه‌های گیاهی کاهش یافته است، گفت: با توجه به افزایش کانون‌های فرسایش بادی و خاکی، خشکسالی‌های متناوب و کمبود بارندگی، اعتبارات و سرعت اجرای طرح‌های مقابله با بیابان زدایی اگر چه طی سال‌های اخیر افزایش داشته اما بازهم جوابگوی سطح درگیری استان نیست.
وی خشکسالی و ریزگردهای هر روز هوای استان را آلوده‌تر می‌کند، گفت: خراسان جنوبی جزو پنج استان درگیر با پدیده گرد و غبار و دومین استان بیابانی کشور است.
نصرآبادی به اینکه خراسان جنوبی بین دو کویر لوت و مرکزی قرار گرفته که سه ضلع استان را تشکیل می‌دهد، افزود: پنج میلیون و ۴۰۰ هزار هکتار از مساحت استان بیابانی است.
وجود ۳۵ کانون بحرانی در استان
مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی هم در گفت و گو با مهر بیان کرد: از کل عرصه‌های طبیعی استان ۳۶ درصد را عرصه‌های بیابانی و ۵۰ درصد را مراتع کم تراکم بیابانی تشکیل می‌دهد.
حسن اکبری ادامه داد: خشکسالی‌ها پیاپی، کاهش نزولات جوی و افت کمی و کیفی سفره‌های آب زیرزمینی ناشی از آن نیازمند حساسیت مردم و مسئولان است.
وی از وجود ۳۵ کانون بحرانی فرسایش، گسترش کویر و وقوع پدیده گرد و غبار در استان خبر داد و گفت: مساحت کانون گرد و غبار استان پنج میلیون و ۱۷۳ هزار و ۵۹۷ هکتار است.
اکبری با بیان اینکه خشکسالی‌های دو دهه اخیر از مهمترین علت‌های تشدید پدیده گرد و غبار در استان بوده است، افزود: کاهش شدید ریزش‌های جوی، کاهش و از بین رفتن پوشش گیاهی طبیعی، کاهش رطوبت سطحی خاک و خشکی شدید اراضی کشاورزی از اثرات نامطلوب خشکسالی بوده که گرد و غبار را هم تشدید می‌کند.
مرگ حیات وحش در طبس
مدیرکل محیط زیست خراسان جنوبی با اشاره به تأثیر خشکسالی بر حیات وحش استان بیان کرد: خشکسالی نفس حیات وحش پناهگاه طبس را به شماره انداخته است.
اکبری با تاکید بر بحران جدی در پناهگاه حیات وحش نایبندان طبس در پی خشکسالی حاکم بر این منطقه، گفت: با توجه به خشک شدن و از بین رفتن پوشش گیاهی منطقه و تلفات کل و بز، در صورت عدم چاره اندیشی، آینده روشنی در انتظار این پناهگاه نخواهد بود.
وی ادامه داد: متأسفانه خشکسالی‌های طولانی مدت در کنار تغییر اقلیم سبب از بین رفتن بخش عمده‌ای از پوشش گیاهی این پناهگاه وسیع شده است.
وی با بیان اینکه در پایش های به عمل آمده، تلفات پراکنده در جمعیت علفخواران منطقه رخ داده است، اظهار کرد: چندی پیش تنها در یک دره متأسفانه شش لاشه تلف شده مشاهده شد که اغلب بالای ۹ سال بودند.
اکبری اظهار کرد: با توجه به گستردگی وسعت منطقه، کمبود نیرو و اعتبارات کافی، خواستار تقویت اعتبارات و ابلاغ سریع اعتبارات خشکسالی استان در راستای کمک به عبور از بحران پیش امده هستیم.
ترمیم زخم‌های چندین ساله طوفان و خشکسالی نیازمند اعتبارات کلان و ملی است که اگر مورد توجه قرار نگیرد، آینده‌ای خشک و اسف بار پیش روی خراسان جنوبی قرار خواهد گرفت.