به گزارش خبرنگار مهر، محمد درویش در نشست بررسی فرونشست اصفهان از منظر محیطزیست که امروز یکشنبه در اتاق بازرگانی این شهر برگزار شد، با اشاره به اینکه ۳۰ استان کشور درگیر فرونشست هستند، اظهار داشت: براساس آخرین مطالعات، دامنه فرونشست فقط به گیلان و مازندران نرسیده است درحالی که این معضل را از لردگان چهارمحال و بختیاری تا دشت فسا در استان فارس و جنوب بختگان، سمنان، یزد و دشت میناب همدان شاهد هستیم.
وی ادامه داد: در مدت سه روزی که در اصفهان بودم، تصویر نسبتاً کاملی از وضعیت فرونشست این استان بدست آوردیم؛ وضعیت نشست زمین در دشت مهیار در جنوب شهر اصفهان و در کنار راه آهن راهبردی اصفهان- شیراز بسیار نگران کننده است، خطوط برق در این منطقه بارها اصلاح و جاده اصلی اصفهان- شیراز مرمت شده است.
رئیس کمیته محیط زیست در کرسی سلامت اجتماعی یونسکو با اشاره به اینکه شمار چاه‌ها در دشت مهیار بسیار زیاد بود، اضافه کرد: در این منطقه مشاهده کردم که در هر یک هکتار پنج چاه حفر شده بود و ظاهراً متوجه خطر نیستند و نمی‌دانند این ترک‌های زمین ممکن است ما را وادار به ترک مناطق کند.
درویش با بیان اینکه ترک‌ها فقط در حاشیه و جنوب شهر اصفهان، پارک ملی کلاه قاضی و دشت مهار نیست، ابراز داشت: آثار فرونشست درون شهر اصفهان نیز قابل مشاهده است؛ خانه‌ها در شهرک هوانیروز در محله خانه اصفهان و پایانه حمل و نقل و دفتر پست آن کامل تخلیه شده است به طوری که وقتی مشاهده می‌کردیم، بنظر می‌رسید اداره پست دچار زلزله لوکال شده با وجود اینکه سازه‌ای جدید بود و خطوط انتقال برق همه دچار ترک وحشتناک شده بود، معابر عمومی، خیابلن و پارک ترک‌های کاملاً محسوس برداشته بود که این‌ها قابل انکار نیست در حالی که برخی از دوستان در آن منطقه ابراز گلایه کردند که چرا با این گزارش‌ها قیمت زمین مسکونی در منطقه ما را کاهش می‌دهید اما واقعیت این است که ای کاش نگرانی‌ها در حد کاهش یا افزایش قیمت زمین بود؛ نگرانی‌ها خیلی بیشتر از این‌هاست و ما باید خود را برای جراحی بزرگ آماده کنیم و هر چه دیرتر به این جراحی تن دهیم مشکلاتمان بیشتر خواهد شد.
طولانی‌ترین شکاف فرونشست ایران در دشت‌های اصفهان
وی با بیان اینکه در کاشان و نطنز ابعاد بیشتری از این فاجعه را شاهد هستیم، گفت: یکی از طولانی‌ترین شکاف‌هایی که در ایران ثبت شده در دشت نیشابور به طول ۳۶ کیلومتر بوده است درحالی که در بازدید روز گذشته از کاشان و نطنز شکافی به طول ۷۲ کیلومتر را مشاهده کردیم که احتمالاً طولانی‌ترین در ایران باشد که با توجه به کاهش سالانه یک متر سطح اب زیرزمینی در آن منطقه، تئوری دیگری به جز افت شدید سفره‌های در ایجاد این شکاف نمی‌توانست باشد.
رئیس کمیته محیط زیست در کرسی سلامت اجتماعی یونسکو با اشاره به اینکه فرونشست زمین آخرین و غیرقابل برگشت ترین مرحله از بیابان زایی و نشان دهنده کیفیت مدیریت حاکم بر سرزمین در حوزه محیطزیست، آب و منابع طبیعی است و نمره مدیریت حاکم بر سرزمین در حوزه آب و محیطزیست کاملاً نامطلوب و غیرقابل قبول است.
۸ میلیون هکتار رویشگاه جنگلی ایران از بین رفت
درویش ادامه داد: حرفهای زیبا درباره حفظ محیط زیست می‌زنیم، اصل پنجاهم قانون اساسی را داریم که براساس آن حفظ محیطزیست لازمه حیات اجتماعی و رشد مردم ایران است حفظ محیطزیست وظیفه عموگی است و هر فرد ایرانی می‌تواند علیه هر شخص حقیقی و حقوقی که عملکرد او منجر به تخریب محیط زیست می‌شود، شکایت کند و طبق ماده ۶۶ آئین دادرسی این حق به تشکل‌های مردم نهاد در حوزه‌های محیطزیست و میراث داده شده است. از سوی دیگر طبق فرمایشات رهبر انقلاب، محیط زیست متعلق به این جناح و آن جناح نیست و هیچ کسی حق ندارد به بهانه ساخت حوزه علمیه حتی یک درخت را قطع کند.
رئیس کمیته محیط زیست در کرسی سلامت اجتماعی یونسکو تصریح کرد: این درحالی است که در پایان سده چهاردهم شاهد هستیم که در طول یک قرن هشت میلیون هکتار از رویشگاه‌های جنگلی را از دست دادیم و از سال ۱۳۳۵ تا امروز نیمی از جنگل‌های هیرکانی، ارزشمندترین رویشگاه‌های جنگلی کشور از بین رفته است و ۱۵ میلیون اصله بلوط را در ۳۰ سال اخیر در زاگرس از دست داده‌ایم و همه این‌ها برغم حرفهای قشنگی است که گفته می‌شود.
اصفهان برخوردار یا قربانی توسعه نابخردانه؟
رئیس کمیته محیط زیست در کرسی سلامت اجتماعی یونسکو تصریح کرد: مصداق بارز آن اصفهانی است که سال‌ها مهمانپذیر ایران و معروف به نصف جهان بوده و مبنای استراتژی زیست در این شهر براساس کاهش وابستگی معیشتی به منابع آب و خاک بوده است، مردمان هوشمند این خطه دریافته بودند که در این منطقه بشدت شکننده و آسیب پذیر از نظر مایملک محیط زیستی و منابع آبی بهترین راهکار زیست پایدار کسب درآمد از محل زیبایی طبیعی، تاریخی و فرهنگی است اما بجای اینکه این حکمت دیرینه را پاس بداریم روندها را معکوس کردیم و اولین خطاها در سال ۱۳۳۰ با احداث تونل اول کوهرنگ اتفاق افتاد که گفتند با این خط انتقال آب اصفهان دیگر مشکلی نخواهد داشت و پس از آن ذوب آهن را در این شهر مستقر کردند درحالی که این تأسیسات بشدت آب بر و آلاینده اصلاً تناسبی با استقرار در اصفهان ندارد، نابخردی را از قبل انقلاب شروع کردیم و این آزمندی با شتاب بیشتر ادامه یافت و متأسفانه با این شعار که اصفهان بالاترین شهید را در دوران دفاع مقدس تقدیم کرده است، باید از مواهب توسعه برخوردار باشد. آیا اکنون اصفهان برخودار است یا قربانی این توسعه نابخردانه شده است؟
درویش با بیان اینکه فردنشست را در یزد نیز شاهد هستیم و این استان سالانه بیش از ۳۰۰ میلیون مترمکعب کسری اب زیر زمینی دارد، اظهار داشت: آبخوان استان اصفهان نیز طی چهاردهه ۱۲ میلیارد مترمکعب کسری دارد و دشت اصفهان- برخوار ۲.۹ میلیارد متر مکعب کسری دارد اگر فرض کنیم تمام طرح‌های انتقال آب تونل یک، دو و سه کوهرنگ و خدنگستان، به میزان ۱.۵ میلیارد مترمکعب هم وارد زاینده رود شود و تا تالاب گاوخونی ادامه یابد، باید دو سال تمام در اصفهان هیچ آبی در هیچ بخشی حتی شرب استفاده نکنیم تا آبخوان به بیلان صفر برسد در حالی که وقتی دچار فرونشست می‌شود یک بخشی از ظرفیت طبیعی آبخوان از بین می‌رود برای همین است که فرونشست بدترین پدیده در حوزه بیابان زایی شناخته شده است.
انتقال آب در حوضه زاینده رود با فرافکنی
وی با بیان اینکه جبران تخلیه آبخوان و فرونسشت بین ۵۰ هزار تا ۷۰ هزار سال زمان می‌برد، افزود: اگر ۲۰ درصد از میزان نیازهای حوضه آبریز زاینده رود را در کشاورزی و صنعت کاهش دهیم و حدود ۳۰۰ میلیون مترمکعب ذخیره کنیم نزدیک به ۱۰ سال منتظر باشیم که تراز آبخوان به صفر برسد به شرط اینکه بارگذاری جدید در اصفهان اتفاق نیافتد و از ورود مهاجران به این استان جلوگیری کنیم که البته همچنین اراده‌ای هم در مسیولان اصفهان نمی‌بینیم؛ در اصفهان بیشتر شاهد فرافکنی هستیم مردم را با وعده وعید گول زدیم؛ بخشی از آب زاینده رود را با وعده بهشت آباد به یزد بردند، بخشی به کاشان، بخشی نیز برای توسعه فولاد سپیده دشت به چهارمحال و بختیاری در بروجن در حال انجام است.
درویش با بیان اینکه کشور ما زمانی به سمت پایداری حرکت می‌کند که چیدمان توسعه آن بر مبنای پایداری‌های بوم شناختی این سرزمین مهندسی و بازتعریف شود، اضافه کرد: اصفهان که در کمربند خشک جهان قرار دارد و یک پنجم ریزش‌های آسمانی را در سال دارد قبل از انقلاب وسعت اراضی کشاورزی ۷۰ هزار هکتار بوده و ما این وسعت را به ۴۰۰ هزار هکتار مطابق امار جهاد کشاورزی رساندیم که الان به دلیل مشکلات موجود ۱۷۰ هزار هکتار کاهش یافته که همین میزان به ۱.۷ میلیارد متر مکعب آب نیاز دارد. در کنار این کرکس کوه دومین منبع آب شیرین اصفهان که سالانه حدود ۲ میلیارد مترمکعب آب تولید می‌کند و اکنون آن را بشدت می‌خراشند، تمام پوشش‌های منطقه حفاظت شده از بین می‌رود و ما متوجه نیستیم که کرکس الماس اصفهان است.
مطالبه، تغییر چیدمان توسعه باشد
رئیس کمیته محیط زیست در کرسی سلامت اجتماعی یونسکو با بیان اینکه این معضلات نیاز به جریان آزاد اطلاع رسانی دارد، خاطرنشان کرد: یک جریانی که منافعشان در اجزای طرح‌های انتقال آب است و هزاران میلیارد هزینه کردند و برای هر کسی که مخالف با انتقال آب صحبت کند از صفت اصفهان ستیز استفاده می‌کنند. کسانی که از صفت‌های اصفهان ستیز، عرب ستیز، لر ستیز و ترک ستیز استفاده می‌کنند آنها بی شک خواسته و ناخواسته در زمین تجزیه طلبان بازی می‌کنند و ما باید هوشیار باشیم که بجای اینکه مردم را به جان هم بیاندازیم، مطالبه ما تغییر در چیدمان توسعه باشد.