به گزارش خبرنگار مهر، مجتبی عظیمی رادفر در یادداشتی که به صورت اختصاصی در اختیار خبرگزاری مهر قرار داده است به هجرت پیامبر اکرم اسلام به عنوان مبدا تاریخ مسلمانان پرداخته است که در ادامه می‌خوانیم:
هجرت پیامبر اکرم (ص) پس از ۱۳ سال مقاومت سرسختانه در برابر مشرکین مکه و بعد از آن که مشرکین موفق به قتل پیامبر خدا (ص) نشدند آغازی بر حرکت پر قدرت اسلام شد. جان فشانی حضرت علی (ع) در شب اول ماه ربیع (لیلة المبیت) این امکان را برای پیامبر فراهم کرد تا به راحتی از صحنه ترور مشرکین خارج شوند و مشرکین در تصمیم شومی که برای پایان کار اسلام گرفته بودند ناکام ماندند. با ورود پیامبر (ص) به مدینه این حرکت شتاب گرفت و با وحدت و بستن پیمان نامه‌ها در یثرب که بعد از ورود پیامبر خدا (ص) «مدینه النبی» نام گرفت، حکومت اسلامی تشکیل شد.
فداکاری امیرالمومنین در آغاز هجرت
زمانی که مشرکان تصمیم به قتل پیامبر گرفته بودند و شمشیر زنانی از قبایل مختلف با شمشیرهای آخته، خود را برای ترور پیامبر (ص) آماده کرده بودند؛ [۱] حضرت علی (ع) با فداکاری و از جان گذشتگی خود، در بستر پیامبر خوابید تا پیامبر خدا به راحتی از مکه خارج شود. این افتخاری است برای حضرت که خود را مهیای شمشیرهای آخته نمود تا حرکت اسلام ادامه پیدا کند و آیه «وَ مِنَ اَلنّٰاسِ مَنْ یَشْرِی نَفْسَهُ اِبْتِغٰاءَ مَرْضٰاتِ اَللّٰهِ وَ اَللّٰهُ رَؤُفٌ بِالْعِبٰادِ؛ [۲] و از مردم کسی است که جانش را برای خشنودی خدا می‌فروشد [مانند امیرالمؤمنین (علیه السلام)] و خدا به بندگان مهربان است.» در حق ایشان نازل شد.
هجرت و پایان اختلافات ده‌ها ساله اوس و خزرج
دو قبیله بزرگ اوس و خزرج که سال‌ها با هم اختلاف و جنگ داشتند به برکت هجرت پیامبر، دست دوستی دادند و مردم یثرب به انصار معروف شدند. ایشان عهدنامه‌ای میان آنان بست [۳] و از هر تیره خواست تا دیه خون‌هایی را که بر عهده دارند پذیرفته و بپردازند. [۴] قرآن کریم در این باره می‌فرماید: «وَأَلَّفَ بَیْنَ قُلُوبِهِمْ لَوْ أَنْفَقْتَ مَا فِی الْأَرْضِ جَمِیعًا مَا أَلَّفْتَ بَیْنَ قُلُوبِهِمْ وَلَٰکِنَّ اللَّهَ أَلَّفَ بَیْنَهُمْ إِنَّهُ عَزِیزٌ حَکِیمٌ؛ [۵] خداوند میان دل‌هایشان الفت انداخت و اگر آنچه در زمین بود هزینه می‌کردی نمی‌توانستی میان دل‌هایشان الفت بیندازی؛ ولی خداوند میان آنها الفت افکند که او عزیز و حکیم است.»
هجرت، آغاز تشکیل حکومت اسلامی
با هجرت پیامبر خدا و استقرار مسلمانان در مدینه، حکومت اسلام شکل گرفت و آغازی شد بر نابودی شرک و بت پرستی در منطقه عربستان به گونه‌ای که بعد از ده سال تمام سرزمین‌های حجاز، اسلام آوردند و قبله مسلمانان از بت‌های مشرکان پاک سازی شد. و علاوه بر مکه خیلی از مناطق اطراف مکه و مدینه و حتی یمن اسلام آوردند؛ به گونه‌ای که در حجة الوداع، هزاران مسلمان با پیامبر (ص) در حج و مراسم غدیر شرکت داشتند که این‌ها فقط بخشی از مسلمانان بودند.
هجرت پیامبر مبدا تاریخ مسلمانان قرار گرفت
همان‌گونه که در قرآن آمده تعداد ماه‌ها دوازده ماه است که قبل از اسلام هم به همین نام‌ها موجود بودند و در دوره جاهلیت در چهار ماه جنگ و خونریزی حرام بود. قرآن کریم نیز به این نکته اشاره کرده و می‌فرماید: «إِنَّ عِدَّةَ اَلشُّهُورِ عِنْدَ اَللّٰهِ اِثْنٰا عَشَرَ شَهْراً فِی کِتٰابِ اَللّٰهِ یَوْمَ خَلَقَ اَلسَّمٰاوٰاتِ وَ اَلْأَرْضَ مِنْهٰا أَرْبَعَةٌ حُرُمٌ؛ [۶] یقیناً شماره ماه‌ها در پیشگاه خدا از روزی که آسمان‌ها و زمین را آفریده در کتاب [علم] خدا دوازده ماه است؛ از آنها چهار ماهش ماه حرام است.»
در اینکه کدام ماه اول سال قمری محسوب می‌شد نقل شده در سال ۴۱۲ میلادی، یعنی حدود دو قرن پیش از ظهور اسلام، سران قبلیه‌های عرب در مکه، برای یکسان سازی و سامان دادن به پیوستگی و اسامی ماه‌های عرب، گرد هم آمدند. جلسه یاد شده در منزل «کلاب بن مرة»، جدّ پنجم پیامبر شکل یافت. از آن زمان، روز اول محرم را اول سال قمری قرار دادند. [۷] آنچه می‌توان ادعا کرد این است که ماه‌ها کاملاً مشخص بوده و کسی اختلافی نداشت و اول و آخر سال هم معلوم بوده اما عرب، مبدأ تاریخ مشخصی نداشته و سال‌ها با اسامی مختلف استفاده می شده و به مناسبت‌های مشهور نسبت داده می‌شد مانند عام الفیل یا سال بعثت و هجرت؛ اما اینکه از چه زمانی هجرت پیامبر (ص) مبدأ تاریخ قرار گرفت دو قول وجود دارد:
قول اول: سال هجرت به دستور پیامبر (ص) مبدأ تاریخ قرار گرفت. نقل است که پیامبر (ص) هنگام ورود به مدینه دستور به کتابت تاریخ داد. همچنین مکاتبه‌هایی از زمان پیامبر (ص) با تاریخ سال قمری وجود دارد؛ از جمله صلح‌نامه بین پیامبر (ص) و نصارای نجران که با تاریخ سال پنجم هجری قمری و وصیت پیامبر (ص) به سلمان فارسی با املای حضرت علی (ع) با تاریخ سال نهم هجری. [۸]
قول دوم: این کار در زمان عمر بن خطاب و به پیشنهاد حضرت علی (ع) اتفاق افتاد. خلیفه دوم شورایی تشکیل داد تا آغازی را برای تاریخ اسلام مشخص کنند. در این شورا نظرات مختلفی ارائه شد که در نهایت حضرت علی (علیه السلام) پیشنهاد دادند هجرت پیامبر (ص) از مکه به مدینه مبدا تاریخ اسلام قرار گیرد که عمر آن را پذیرفت و به صورت بخشنامه به سراسر شهرها اعلام شد. [۹]
هجرت پیامبر خدا (ص) سر منشأ برکات فراوانی بود که به برخی اشاره شد. هجرت، اختلافات ده‌ها ساله را از بین برد و سرزمین عربستان را از شرک و بت پرستی تهی کرد و حکومت توحیدی را به عرصه ظهور رساند و سر منشأ شکل‌گیری تمدن اسلامی گردید.
پی نوشت:
[۱] اعلام الوری، ص ۸۸.
[۲] بقره، آیه ۲۰۷.
[۳] ویکی اهل البیت.
[۴] همان.
[۵] انفال، آیه ۶۳.
[۶] توبه، آیه ۳۶.
[۷] باشگاه خبرنگاران جوان، به نقل ازتاریخ طبری، ج ۳، ص ۹۲۶.
[۸] ویکی شیعه.
[۹] همان.