برهان احمدی تهیهکننده و کارگردان مستند «مردی از رش هرمه» از آثار راهیافته به سیوهشتمین جشنواره بینالمللی فیلم کوتاه تهران درباره مستند خود به خبرنگار مهر توضیح داد: این اثر، یک مستند تاریخی سیاسی با زمان ۲۴ دقیقه و ۵۰ ثانیه است که به مسائل جنگ و دفاع مقدس هم میپردازد. سوژه اصلی این مستند روستایی است که همزمان با شهر سردشت از سوی رژیم بعث عراق بمباران شیمیایی شده است اما از آنجایی که یک روستا بوده، مورد غفلت قرار گرفتهاست. ماجرای سردشت در این جریان پررنگ و این روستا که نامش «رش هرمه» است، فراموش شد اما با حضور مردی به نام قادر مولانپور مصائب آن در فیلمم روایت میشود.
وی درباره شباهت سوژه فیلم خود با فیلم سینمایی «درخت گردو» به کارگردانی محمدحسین مهدویان تأکید کرد: این همان سوژه است با این تفاوت که من فیلم مستند است و شخصیتی که در آن فیلم پیمان معادی نقشاش را ایفا میکند، خودش در فیلم من حضور دارد. قادر مولانپور قبل از فوتش در فیلم من حضور داشت چون من ۷ سال پیش این تصاویر را ضبط کردم و او خودش ماجراها را تعریف میکند و از زاویه دید او، اتفاق روایت میشود. اگر برخی مسائل در فیلم «درخت گردو» دستکاری شده و شاخ و برگ داستانی به آن دادهاند، در فیلم من واقعیت ماجرا در روز بمباران شیمیایی و چگونگی انتقال این خانواده به بیمارستانهای تبریز و تهران و شهادت بچهها را خود قادر توضیح میدهد و در مستند آن را میبینیم.
این مستندساز ادامه داد: حتی ماجرای دختری که در بیمارستان تبریز بهدنیا میآید و گم میشود هم در مستند هست. بعد از ۷ سال دوباره به همان لوکیشن رفتیم و این بار پسر بزرگ قادر مولانپور راوی قصه ما شده است. قادر مولانپور فوت کرده است و به همین دلیل در نیمی از مستند قادر راوی است و در نیمه دوم پسر بزرگش راوی میشود.
وی توضیح داد: من این مستند را ۷ سال پیش ساختم اما جایی عرضه نکرده بودم و منتظر تکمیل برخی پلانهای آن بودم اما طی پارسال و امسال، بعد از مرگ قادر مولانپور مجدد سراغ این ماجرا رفتیم تا ببینیم چه اتفاقاتی رخ داده است و چه مسائلی برای مردم روستا و باقیمانده خانواده مولانپور رخ داده است و اینها را تصویربرداری و مونتاژ کردیم.
کارگردان «مردی از رش هرمه» درباره فرآیند طولانی هفت ساله ساخت این مستند گفت: قطعاً نمیدانستم در این بازه قادر فوت میکند و بیشتر گرفتاریهای کاری اجازه نمیداد که این مستند به سرانجام برسد. میدانستم با راشهایی که در اختیار دارم نمیتوانم فیلم را تکمیل کنم و مدام مشغول فیلمبرداری بودم.
وی افزود: همزمان مشغول ساخت فیلم دیگری درباره همین موضوع شدم که به دلیل شرایط جشنواره «سینماحقیقت» آن را به جشنواره «تهران» ارائه نکردم. آن فیلم هم روایتی با همین موضوع اما یا زاویه نگاهی متفاوت دارد. در این فیلم ما بهدنبال دختر مفقودالاثر قادر در بیمارستانها و شیرخوارگاهها میگردیم. راوی هم خانمی است که با این خانواده زندگی کرده و حتی در دادگاه لاهه هلند هم حضور داشته است. نام آن فیلم «زندگی در آرشیو» است که آن را به جشنواره «سینماحقیقت» ارائه کردهام. در این سالها بیشتر مشغول ساخت این فیلم دوم بودم و نمیدانم ساخت و اکران فیلم «درخت گردو» به نفع فیلم من شد یا به ضرر آن! اینگونه نبوده و نیست که ساخت «درخت گردو» انگیزه من برای اتمام این مستند شده باشد. در تمام این سالها مشغول این کار بودهام.
احمدی ادامه داد: طی ۲۰ سالی که مشغول مستندسازی هستم، ۱۲ سال را درباره جنگ و قربانیان سلاحهای کشتار جمعی فیلم ساختهام. ۱۲ سال است که با این آدمها زندگی میکنم. من اهل سنندج هستم و ۷۰۰ کیلومتر با این منطقه فاصله دارم اما این تشابه را با قربانیان این حادثه دارم که من هم کرد هستم و این افراد را درک میکنم.
این مستندساز در پایان درباره انتخاب جشنواره فیلم کوتاه تهران بهعنوان یکی از دروازههای ورود رسمی به جشن سالانه آکادمی اسکار هم گفت: میتوانیم بگوییم این دستاورد محصول اعتباری است که پیش از این جشنواره فیلم کوتاه تهران داشت. مطمئناً آکادمی اسکار این امتیاز را به هر جشنوارهای نمیدهد. جشنواره فیلم کوتاه تهران به نظر من مهمترین جشنواره سینمایی ایران است و برای این دستاورد کاملاً محق بود. خوشحالم بابت این اتفاق و مطمئنم اتفاقات خیلی بهتری هم بهواسطه این دستاورد برای فیلمسازان کوتاه ما رخ خواهد داد.