خبرگزاری مهر، گروه استانها: ایام مانند برق و باد می‌گذرند و روزهای پیری جمعیت پیش رو است. پیر جمعیتی هم مختص خراسان جنوبی نیست و پدیده‌ای است که بر اساس آمار مرکز ایران تا ۳۰ سال آینده فاجعه جمعیتی را برای کشور رقم خواهم زد و بیش از ۳۰ میلیون نفر در کشور که بیش از ۳۰ درصد جمعیت را شامل می‌شود پا به دوران سالمندی می‌گذارند.
برای بررسی وضعیت در خراسان جنوبی که از دیرباز جز استان‌های پیر جمعیت کشور محسوب می‌شود سرکی به آمارهای استانی داریم.
گزارش‌ها حاکی است در کلان کشور تدوین سند ملی سالمندان که ارتقای فرهنگی جامعه و توانمندسازی سالمندان از اهداف آن به شمار می‌رود در حال پی‌ریزی است اما از آنجا که مشکل همیشگی برای یک برنامه و طرح این است که چندین دستگاه حاکمیتی متولی هستند تا به سرانجام رسیدن چنین برنامه‌هایی راه پر طول و درازی در پیش است.
گرچه آمارها در خراسان جنوبی وضعیت ولادت بهتری را در مقایسه با سایر استان‌های کشور نشان می‌دهد اما پدیده سالمندی و پیر جمعیتی هم در این سرزمین کویری قابل چشم‌پوشی نیست و می‌طلبد تا دستگاه‌های ذیربط برای سرو سامان دادن به سالمندان و پدیده پیری جمعیت استان گامی اساسی بردارند و برای تأمین زیرساخت‌ها اقدامی به جا داشته باشند.
کاهش ولادت در خراسان جنوبی
مدیرکل ثبت و احوال خراسان جنوبی در گفتگو با خبرنگار مهر بیان داشت: ولادت‌ها سالانه در حال کاهش و در ۶ ماهه ابتدای سال هم ولادت با کاهش ۳.۴ درصدی مواجه بوده است.
علیرضا مهرآور بیان کرد: میزان ولادت در خراسان جنوبی طی ۶ ماه اول امسال، هفت هزار و ۵۱۰ واقعه بوده است.
وی با بیان اینکه جمعیت سالمند استان بر اساس سرشماری‌ها در حال افزایش است، بیان کرد: در حال حاضر حدود ۱۰ درصد جمعیت استان سالمند هستند.
با توجه به آسیب پذیر بودن این جامعه باید اهتمام جدی برای صیانت از این قشر و سامان دهی آنها داشته باشیم یک جامعه شناس هم در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به پیری جمعیت به عنوان یک پدیده اجتماعی که هم می‌تواند فرصت و هم تهدیدی برای جامعه باشد، گفت: با توجه به آسیب پذیر بودن این جامعه باید اهتمام جدی برای صیانت از این قشر و سامان دهی آنها داشته باشیم.
علی یزدان پناه اظهار کرد: جمعیت علاوه بر تأثیر منفی در روند توسعه موجب افزایش هزینه‌ها و خدمات می‌شود و می‌طلبد برای تجمیع و سامان دهی و خدمات رسانی مطلوب برنامه‌ریزی صحیحی انجام شود.
به گفته یزدان پناه با پیری جمعیت و کاهش جمعیت جوان ابتکار و پیشرفت و پویایی جامعه کاهش می‌یابد.
زنگ خطر افزایش سالمندی در خراسان جنوبی
مدیر کل بهزیستی خراسان جنوبی هم در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به ۷ مرکز نگهداری سالمندان در سطح استان از نگه داری ۱۶۰ سالمند شامل ۶۵ مرد و ۹۵ زن خبر داد و بیان کرد: بر اساس سرشماری سال ۹۵ جمعیت سالمند استان ۷۵ هزار و ۲۵ نفر است که ۹.۷ درصد جمعیت استان را تشکیل می‌دهد.
علی عرب نژاد جمعیت سالمند کشور را بیش از هفت میلیون نفر اعلام و نسبت جمعیت سالمند استان را در مقایسه با کشور ۱.۱ درصد اعلام کرد.
وی با بیان اینکه در مقایسه با میانگین کشوری استان سالمندی هستیم، ادامه داد: خدمات به سالمندان به صورت چند بخشی و مشترک با دستگاه‌های اجرایی ارائه می‌شود.
وی ادامه داد: بخشی از این خدمات توسط بهزیستی ارائه می‌شود و دبیرخانه سامان دهی سالمندان در بهزیستی قرار دارد.
وی گفت: آنچه که در بهزیستی برای سالمندان انجام می‌شود با توجه به اینکه وضعیت سالمندی در کشور روند رو به رشدی دارد و نسبت سالمندان به نسبت به بقیه جمعیت رو به افزایش و جمعیت رو به سالمندی می‌رود بنابراین تعادل جمعیت بر هم خورده است و پیر جمعیتی را در پیش داریم.
وی با تاکید بر اینکه نیاز است برنامه‌ریزی ها و سیاست‌های بجایی برای این موضوع در نظر گرفته شود، بیان کرد: طبق روال اگر از سال ۱۳۵۵ شروع به مقایسه کنیم همان طور روند افزایش سالمندی را داریم و در حال حاضر حدود ۱۰ درصد جمعیت ایران درصد سالمندی ما است و نسبت به دنیا آمار بالایی است و در دنیا هم سالمندی فردی در حال افزایش است اما سالمندی جمعیتی به سرعتی که ایران پیش می‌رود نیست.
وی تصریح کرد: در ایران نسبت جمعیتی به هم خورده است و اگر به همین روند ادامه پیدا کند در سال ۲۰۵۰ درصد سالمندی استان در کشور به ۳۰ درصد می‌رسد و این زیاد است و باید برنامه‌ریزی اساسی داشت.
بومی سازی سند سالمندی
وی در ادامه با بیان اینکه در استان ما هم نسبت به میانگین جمعیت سالمندی کشور (۹.۲ درصد) میانگین سالمندی بیشتر است (۹.۷ درصد) از برنامه‌ریزی برای مواجهه به چالش سالمندی جمعیت گفت و بیان داشت: شورای سامان دهی سالمندان در کشور و متولی اصلی وزارت کشور و وزارت بهداشت است و بهزیستی به عنوان دبیرخانه است و در استانها بهزیستی به عنوان دبیرخانه سندی را طراحی کرده‌اند که می‌خواهیم آن را در استان خود بومی سازی کرده که هر دستگاهی وظیفه خود را برای کمک به سالمندان بداند و انجام دهد.
وی بیان داشت: حدود ۸۱ درصد سالمندان کشور مستقل هستند و حدود ۱۳ درصد آنها وابستگی نسبی دارند و ۵ درصد آنها کاملاً وابسته هستند و زندگی غیر مستقل دارند.
وی با بیان اینکه بهزیستی خدمات برای ۱۸ درصد وابسته ارائه می‌کند، گفت: این خدمات برای ۵ درصد وابسته شامل نگهداری در مراکز شبانه روزی سالمندان است که در استان به ۶ مرکز نگهداری و یک خانه حمایتی می‌رسد.
به گفته وی حدود ۱۶۰ نفر در خراسان جنوبی در این مراکز نگهداری می‌شوند.
وی بیان کرد: مراکز روزانه آموزشی توانبخشی هم به ۵ مرکز می‌رسد که ۱۱۵ نفر هم از خدمات آن بهره می‌گیرند و بابت آنها توسط بهزیستی یارانه پرداخت می‌شود.
عرب نژاد گفت: خدمات در مراکز مراقبتی و توانبخشی به صورت مراقبت درمانْ گفتار درمان فیزیوتراپی و … است و بر اساس نیاز هر سالمند خدمات ارائه می‌شود.
لزوم تدوین سیاست‌های حمایتی
کارشناس امور اجتماعی بهزیستی خراسان جنوبی هم در گفتگو با مهر با اشاره به اینکه میانگین سنی جمعیت استان بالاتر از کشوری است و اگر چه در مقایسه با برخی استانها وضعیت بهتری داریم اما باز هم استان به نسبت پیری به شمار می‌رویم و ادامه این روند سالمندی جمعیت را در پیش داریم.
به گفته رضازاده پیری جمعیت سبب کاهش نیروی کار در جامعه شده و به دنبال آن پویایی و نشاط را می‌گیرد.
وی تصریح کرد: از سویی کاهش ولادت‌ها و سوق جامعه به جمعیت پیر، نیروی وابسته را افزایش داده و به دنبال کاهش نیروی مولد مشکلات اقتصادی امنیتی و … رقم خواهد خورد.
یک کارشناس جمعیت شناسی هم در گفتگو با خبرنگار مهر عنوان کرد: متأسفانه سیاست‌های اشتباه گذشته سبب کاهش شدید فرزند آوری در جامعه شده است.
محمد رضایی با بیان اینکه لازم است اکنون لازم است اکنون دولت برنامه‌های ویژه در زمینه تحولات جمعیتی برنامه‌ریزی کند، گفت: البته تحت پوشش بیمه پایه قرار گرفتن هزینه‌های درمان ناباروری و نازایی گامی مؤثر بود.
وی با تاکید بر اینکه سیاست‌های حمایتی باید در دستور کار دولت قرار گیرد، عنوان کرد: مشکلات اقتصادی عامل کاهش ازدواج‌ها در جامعه شده و در کنار بالا رفتن سن ازدواج تمایل به فرزند آوری نیز کاهش یافته است.
وی بیان کرد: زندگی مدرنیته موجب شده تا خانواده‌ها به جای افزایش فرزندان سطح رفاه زندگی را افزایش دهند.
پیر جمعیتی علاوه بر تأثیر منفی در روند توسعه، موجب افزایش هزینه‌ها و خدمات تأمین اجتماعی می‌شود زیرا سرانه خدمات در جمعیت سالخورده به مراتب بیشتر از جمعیت جوان است. در این راستا کاهش تبعات آسیب پذیری سالمندان باید محور مهم برنامه‌ریزی های مسئولان مرتبط و مورد توجه مردم و خانواده‌ها قرار گیرد.