خبرگزاری مهر، گروه استانها: سی و چهارمین جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان اصفهان روز گذشته و با برگزاری اختتامیه و اعطای جوایز به کار خود پایان داد. این جشنواره در کنار تمام زرق و برق و ریخت و پاش‌ها، مخاطبان بسیار مهمی دارد، آینده‌سازان این مرز و بوم یعنی کودکان و نوجوانان مهم‌ترین مخاطبان این جشنواره هستند و حتی پروانه زرینی نیز برای آن‌ها اختصاص یافته است.
در دوره‌های اخیر جشنواره، کودکان و نوجوانان شانس حضور به عنوان «داوران کودک و نوجوان» را پیدا کرده و با ثبت نام در پرتال جشنواره می‌توانند آثار را در سالن سینما و پلتفرم‌های مجازی تماشا و به هر کدام از آثار در قالب سه گزینه «ضعیف، متوسط، خوب» رأی دهند. این امکان بهترین فرصت برای شناخت ذائقه کودکان و نوجوانان است و با تحلیل آرا آن‌ها برگزار کنندگان و سیاست‌گذاران جشنواره می‌توانند نوع نگاه مخاطب کودک و نوجوان را تحلیل کنند.
در دوره سی و چهارم جشنواره فیلم کودک جایزه بهترین فیلم از هیأت داوران اصلی جشنواره به «پسران دریا» ساخته افشین هاشمی و حسین قاسمی رسید. در حالی که داوران کودک و نوجوان پروانه زرین بهترین فیلم را به «بام‌بالا» ساخته سیدجمال سیدحاتمی دادند. این تناقض و تفاوت در دوره‌های قبلی جشنواره هم وجود دارد.
در دوره سی و سوم نیز کودکان و نوجوانان بازیگوش‌ها از نادره ترکمانی را بهترین فیلم دانستند و هیأت داوران اصلی پروانه زرین بهترین فیلم را «به بچه گرگ‌های دره سیب» و «خورشید» دادند. در دوره سی و دوم نیز «قطار آن شب» و «اقیانوس پشت پنجره» بهترین فیلم‌ها از نگاه داوران کودک و نوجوان بودند و «بیست و سه نفر» پروانه زرین بهترین فیلم را از هیأت داوران گرفت.
این عدم یکسانی بین انتخاب‌های هیأت داوران اصلی جشنواره و داوران کودک و نوجوان یکی از مسائلی است که به چگونگی سیاست‌گذاری جشنواره فیلم کودک برمی‌گردد. در این جشنواره مشخص نیست که چه فیلمی، فیلم کودک است و هم فیلم‌های برای کودکان و هم فیلم‌هایی درباره کودکان وجود دارد. از همین روی معمولاً آثاری که برای کودکان هستند تأثیرگذاری زیادی روی هیأت داوران ندارند و از طرفی فیلم‌های درباره کودکان به دلیل حس و حال سینمایی قوی‌تر برای بزرگسالان، هیأت داوران را تحت تأثیر قرار می‌دهند، اما کودکان را نه.
با این حال حضور کودکان و نوجوانان در قامت داور در جشنواره فیلم کودک و دادن حق رأی و اختصاص جایزه‌ای ویژه آن‌ها، یکی از بخش‌های مهم این جشنواره است که از طرفی به درگیر شدن مخاطبان اصلی جشنواره در آن کمک می‌کند و از طرف دیگر امکان نگاه با دید کودکانه را برای سینماگران عرصه کودک فراهم می‌سازد. در دوره سی و چهارم جشنواره فیلم کودک نیز داوران کودک و نوجوان در بسیاری از شهرهای ایران موفق به تماشا آثار شدند و در اصفهان نیز این داوران در سینمای فلسطین به تماشا ۲۳ اثر نشستند.
باید بخش داوران کودک و نوجوان از هم تفکیک شود
آئین عظیمیان، یکی از داوران نوجوان جشنواره سی و چهارم درباره کیفیت آثار جشنواره به خبرنگار مهر می‌گوید: کیفیت آثار متأسفانه پایین بود و تنها دو فیلم در سالن اختصاصی داوران کودک و نوجوان توانست توجهات را جلب کند. بسیاری از بچه‌ها انتظار تماشا آثار خوبی در جشنواره را داشتند، اما این اتفاق رخ نداد و اکثر بچه‌ها ناراضی از سالن سینما بیرون می‌رفتند.
این داور نوجوان فیلم‌های «یدو» و «بَلیط» را به عنوان آثار مورد علاقه خود عنوان و توضیح می‌دهد: این دو فیلم از نظر کارگردانی و بازی‌ها توانستند مخاطبان نوجوان و حتی کودک را درگیر کنند و بدون هیچ مشکلی به تماشا آن‌ها نشستم.
او اضافه می‌کند: در بسیاری از آثار بازی‌ها و کارگردانی خوبی را مشاهده کردیم، اما مضمون خاصی در فیلم نبود. یعنی پس از پایان اثر به خود می‌آمدیم و می‌دیدیم هیچی از فیلم، داستان، روایت و غیره متوجه نشدیم. بیشتر پویانمایی‌های جشنواره هم همین مشکل را داشت، اما مفهوم خاصی نداشتند.
عظیمیان با بیان اینکه «باید بخش داوران کودک و نوجوان از هم تفکیک شود»، تاکید می‌کند: در این دوره از جشنواره داوان شش تا ۱۶ سال در کنار هم می‌نشستند و داوری آثار را بر عهده داشتند، بین دنیای کودک و نوجوان فاصله زیادی است و باید تفکیک بین این دو گروه صورت گیرد. زیرا بسیاری از فیلم‌های کودک که در سالن با استقبال کودکان همراه بود، برای گروه نوجوان جذابیتی نداشت و بر عکس این اتفاق هم رخ می‌داد. این اتفاق در امتیاز دهی به آثار نیز مشکل ایجاد کرده و امیدوارم مانند دوره سی و دوم، داوران کودک و نوجوان و آرا آن‌ها تفکیک شود.
موسیقی و فانتزی دو رکن مهم فیلم‌های کودکانه
اما در طرف دیگر رادمان عطابخش، داور کودک جشنواره که تقریباً همه آثار جشنواره را دیده، به خبرنگار مهر می‌گوید: از «بام بالا» و «شهر گربه» خوشم آمد، این دو فیلم بخاطر رنگ و آبی که داشتند و ریتم تند فیلم باعث شد من آن‌ها دوست داشته باشم. این فیلم‌ها باحال بودند و بخاطر موسیقی‌هایی که داشتند باعث شدند که در سالن سینما خسته نشوند.
او نظری بر خلاف هیأت داوران و حتی داوران نوجوان دارد و ادامه می‌دهد: فیلم‌هایی مثل «پسرم رسول» و «لیپار» را دوست نداشتم و چیز زیادی از آن‌ها متوجه نشدم. به طور کلی فیلم‌هایی که شاد بودند و برای بچه‌ها ساخته شده بودند را بیشتر دوست داشتم.
این داور کودک از اینکه توانسته بسیاری از آثار را ببیند خوشحال است و فکر می‌کند که در جشنواره باید آثار پویانمایی بیشتری وجود داشته باشد تا بچه‌ها در سالن سینما خسته نشوند. از طرفی او اعتقاد دارد که فیلم‌هایی که با رگه‌های فانتزی نظیر «بام بالا» و آمیخته با موسیقی برای بچه‌ها جذاب‌تر است و باعث خنده این مخاطبان مهم جشنواره می‌شود.
با این اوصاف به نظر می‌رسد که با توجه به ذائقه‌های مختلف در میان هر رده سنی باید با توجه به نظرات داوران کودک و نوجوان که عصاره‌ای از سلیقه نسل خود هستند به ساخت آثار بیشتری برای کودک و نوجوان پرداخت. آثاری که سال به سال در جشنواره کمتر می‌شود و بیشتر به سمت درباره کودک می‌روند. حتی بسیاری از فیلم‌ها مخاطب نوجوان را هدف قرار داده‌اند و در سال اخیر حتی یک پویانمایی بلند نیز در بین آثار جشنواره دیده نمی‌شد تا کودکان بتوانند از دیدن آن لذت ببرند.