علی دل‌زنده در گفت‌وگو با خبرنگار مهر با اشاره به پایان‌نامه‌ها و نقش آن‌ها در معماری و شهرسازی اظهار کرد: در مقطع کارشناسی پایان‌نامه نداریم بلکه درسی به‌عنوان طراحی پایانی یا طرح نهایی که تقریباً شیوهٔ ارائهٔ آن مشابه پایان‌نامه است تعبیه شده است.
وی اذعان کرد: شیوهٔ ارائه درس طراحی پایانی یا طرح نهایی بسیار شبیه به پایان‌نامه است اما تکیهٔ خاص‌تری بر حوزهٔ طراحی دارد.
مدیر مرکز خدمات تخصصی هنر و معماری بیان کرد: در دورهٔ کارشناسی ارشد ما پایان‌نامه داریم که به دو دسته تقسیم می‌شود و کاملاً نظری و تئوری است.
این مسئول ابراز کرد: در حوزه‌های دیگر نیز پایان‌نامه‌هایی را داریم که کاملاً کاربردی است و پرداخت بیشتری در حوزه‌های طراحی دارد.
وی ادامه داد: پایان‌نامه‌های دوره کارشناسی معمولاً گزارشی هستند و به تبیین یک موضوع می‌پردازند. پایان‌نامه این دوره مشمول گزارشی است که در بیرون اتفاق می‌افتد و این گزارش‌ها با ارائهٔ جمع‌بندی نیز همراه است.
این مسئول تصریح کرد: در مقطع کارشناسی ارشد پایان‌نامه در مبنای یک تحول فکری، آگاهی و چیزی که بر ذهن اضافه می‌شود شکل می‌گیرد اما مبنای اساسی آن آموزش و یادگیری است.
دل‌زنده عنوان کرد: در مقطع دکتری رساله جایگزین پایان‌نامه می‌شود که کار اصلی آن تولید علم نبوده بلکه تحول علم است و معمولاً در راستای رفع یک نیاز شکل می‌گیرد.
مدیر مرکز خدمات تخصصی هنر و معماری افزود: اهمیت پایان‌نامه‌های دوره دکتری ازاین‌جهت است که هر مقدار این رساله‌ها به رفع نیاز نزدیک‌تر باشند یعنی بتواند نیازی را از جامعه برطرف کنند به همان میزان کارآمدتر هستند.
وی با اشاره به اینکه افراد با نظر شخصی خود، موضوع رساله را که بخشی از نیاز جامعه است انتخاب می‌کنند تصریح کرد: معمولاً یک دغدغه و نیاز در جامعه وجود دارد که محقق با انتخاب خود می‌تواند موضوع شخصی و اجتماعی را انتخاب و اقدام به تدوین رساله کرده و برای مسئلهٔ مطرح شده یک‌راه‌حل تعریف کند.
وی ابراز کرد: در رشتهٔ معماری و شهرسازی رساله‌ها و پایان‌نامه‌ها در مقطع دکتری و کارشناسی ارشد بیشترین اولویت‌بندی را دارا هستند اما مسئلهٔ اصلی در خصوص پایان‌نامه‌ها و رساله‌ها این است که بیشتر به مسائلی می‌پردازند که در جامعه وجود دارد و امکان دارد مشابه آن در نقاط مختلف کشور نیز وجود داشته باشد.
دل‌زنده گفت: یک دانشجو برای رساله یا پایان‌نامه خود زمان می‌گذارد و راه‌حل‌هایی را نیز ارائه می‌دهد که اگر این راه‌حل‌ها در اختیار متخصصین حوزهٔ مربوطه قرار بگیرد می‌تواند در رفع مشکلات آن حوزه و مشکلات مشابه استفاده شود که البته امکان بومی‌سازی راه‌حل‌ها نیز در این مسائل وجود دارد.
وی تصریح کرد: تبدیل پایان‌نامه‌ها و رساله‌ها به کتاب راه‌حل مناسبی است چراکه سبب می‌شود در دسترس عموم قرار بگیرد و از سرقت ادبی و علمی جلوگیری کند.
این مسئول بیان کرد: اگرچه امکان استفاده از پایان‌نامه در فضای مجازی وجود دارد اما تنها بخش‌هایی از آن قابل استفاده است تا از سرقت ادبی جلوگیری شود.
وی با اشاره به اینکه به علت ازدیاد پایان‌نامه‌ها امکان مفقود شدن پایان‌نامه‌ها بعد ۸ سال وجود دارد عنوان کرد: وقتی یک رساله تبدیل به کتاب می‌شود ممکن است به دلایل مختلف از جمله تغییر شرایط و نیازها بعد از یک دهه قابلیت استناد را از دست بدهد اما قابلیت خود را در ادبیات موضوعی و تجارب جهانی برخورد با مسائل و مشکلات حفظ می‌کند و اجازه مغفول ماندن را نمی‌دهد.
مدیر مرکز خدمات تخصصی هنر و معماری مطرح کرد: از دیدگاه من چاپ پایان‌نامه در قالب کتاب بهتر از زمانی است که پایان‌نامه منتشر نشود به همین علت ابتکار یک دانشجو و استاد راهنما این است که از رکود علمی کشور جلوگیری کند و با نشر درست، به‌موقع، صحیح و چهارچوب در قالب کتاب به ارائهٔ پایان‌نامه بپردازد.
وی در پایان با اشاره به اینکه عدم آرشیو صحیح و حذف پایان‌نامه سبب از بین رفتن تجارب می‌شود گفت: پایان‌نامه‌ها نقش اساسی در ارتقا و افزایش دانش معماری و شهرسازی دارند به‌شرط آن‌که در دسترس قرار گرفته و قابل استناد باشند تا به‌عنوان تجارب بتوان از آن استفاده کرد.