محبوبه کلایی کارگردان فیلم کوتاه «دیوار چهارم» در گفتگو با خبرنگار مهر، درباره تب حضور در رویدادهای بینالمللی در میان فیلمسازان سینمای کوتاه گفت: واقعیت این است که هر فیلمی نباید در هر جایی نمایش داده شود و اعتبار یک فیلم به تعداد نمایش آن در کشورها و رویدادهای مختلف نیست. الزاماً فیلمی که ۶۰ نمایش در سراسر جهان داشته، موفقتر از فیلمی که ۲۰ حضور بینالمللی در جشنوارهها داشته است، نیست.
وی در ادامه توضیح داد: خیلی از بچههای تازهکار در حوزه سینمای کوتاه، خیلی از جشنوارهها را بهخوبی نمیشناسند و چم و خم حضور در رویدادهای بینالمللی دستشان نیامده است. زمانی که فیلمسازان در یک سری از رویدادهای بینالمللی حضور پیدا کنند، بهخوبی متوجه میشوند که رنکینگ بینالمللی چیست و چه چیزهایی اعتبار یک جشنواره را تعیین میکند. جهانبینی حاکم بر یک جشنواره معین میکند که آیا آن رویداد ارزش حضور دارد یا خیر.
کلایی گفت: در اطراف خودم بسیار با این موضوع برخورد کردهایم که افراد از سر ناآگاهی حضور فیلمشان در یک رویداد را تبلیغ میکنند و احساسشان این است که موفقیت چشمگیری نصیبشان شده است. در حالی که حقیقتاً یکی دو حضور در جشنوارههای معتبر، ارزش بیشتری از حضور متعدد در برخی رویدادها دارد.
حضور در برخی جشنوارهها به ضرر فیلمساز است
وی افزود: بسیاری از جشنوارهها یک تم یا جهانبینی خاص خود را دارند که گاهی حضور در آنها به ضرر شما خواهد بود. اگر به درستی درباره آن رویداد مطالعه کنید، متوجه میشوید که با سلیقه شما همخوانی ندارد و نمیتوانید آن سلیقه و دیدگاه حاکم بر جشنواره را بهعنوان یک اصل برای خود بپذیرید.
این کارگردان فیلم کوتاه ادامه داد: در حقیقت پرداختن به این جنس حضورهای جشنوارهای فریبکارانه است. این پدیده بین ما فیلمسازان حوزه سینمای کوتاه وجود دارد که خود را فریب میدهیم و دل خوش میکنیم به طرح گندمی که روی پوستر فیلم اضافه میشود. در حالی که اگر افراد خودشان در جشنوارههای بینالمللی حاضر شوند و بهخصوص اگر پخش بینالمللی فیلم خود را برعهده بگیرند، متوجه میشوند که حضور در فلان جشنواره که بسیار برای فیلمهای ورودیاش وقت میگذارد، بسیار متفاوت است از حضور در جشنوارهای که حتی متوجه سازوکار برگزاری آن نمیشوید. توجه به کمیت حضورهای بینالمللی در این حوزه، نوعی فریبکاری است.
کلایی درباره حضور برخی فیلمهای کوتاه در جشنوارههای نامعتبر و غیرواقعی هم گفت: جشنوارههای زیادی وجود دارد که ساختاری فریبکارانه دارند. این رویدادها نه تنها اعتبار ندارند، که کمک به چرخه معیوب برگزاری آنها یک فاجعه است. تشخیص این مسئله هم به تجربه افراد بستگی دارد.
وی درباره شاخصههای تفکیک جشنوارههای معتبر از رویدادهای فریبکارانه هم توضیح داد: با یک جستجوی ساده میتوان دیتابیس مربوط به جشنوارههای معتبر را پیدا کرد که چیزی در حدود ۲۰۰ جشنواره هستند. ۱۰ الی ۱۲ جشنواره صدر این جدول، رویدادهای اسکارکوالیفاید در حوزه فیلم کوتاه هستند. البته مسئله تنها اعتبار یک جشنواره هم نیست، یک فیلمساز باید تشخیص دهد که فیلمش در کدام رویداد باید نمایش داده شود. همه این ۲۰۰ رویداد، در عین اعتبار جهانیای که دارند، نمیتوانند میزبان یک فیلم مشخص باشند. جشنوارهها با جنس نگاههای مختلفی برگزار میشوند. جشنوارهای به دنبال دیدگاههای سوررئال است و جشنوارهای دیگر تمایل به آثار کلاسیک دارد.
وقتی حضور محدود جشنوارهای تبدیل به اعتبار فیلم میشود
این فیلمساز تأکید کرد: وقتی شما، فیلمتان را بهخوبی بشناسید، با خواندن معرفینامههای مختصر هر یک از این ۲۰۰ جشنواره معتبر بهخوبی میتوانید تشخیص دهید که مثلاً در ۵۰ رویداد میتوانید بهخوبی دیده شوید و در راستای حضور در همانها هم تلاش میکنید. این نکته بسیار حائز اهمیت است. تلاش برای حضور در هر جشنواره خارجی خوب نیست. من درباره فیلمسازان کاردرستی که حرفهای هستند و در سطح جهانی آنها را میشناسم و کارهایشان را دنبال میکنم، مطالعه میکنم تا بدانم چگونه در رویدادهای بینالمللی حضور پیدا میکنند. برخی فیلمسازان با میزان اعتبار و توانمندی بسیار بالا، آثار فوقالعاده خود را صرفاً در چند جشنواره محدود عرضه میکنند و این اتفاقاً خودش تبدیل به اعتبار برای یک فیلم میشود.
وی افزود: اینکه رقیب فیلم شما قرار است چه فیلمهایی باشد خود یک مسئله است. باید فهمید که یک فیلم در کجا قرار است دیده و داوری شود و باید فیلمساز در این زمینه مطالعه کند و بخواند.
کارگردان «دیوار چهارم» با تأکید مجدد بر ظاهر فریبکارانه حضور متعدد در جشنوارههای جهانی برای فیلمسازان فیلم کوتاه عنوان کرد: گاهی فیلمساز تلاش بسیاری برای حضور در رویدادی میکند که هیچ متن معتبری درباره آن وجود ندارد، حتی برخی وبسایت معتبر هم ندارند و از طریق صفحه اینستاگرام مدیریت میشوند! این فاجعه است. بخشی از مسئله حضور در جشنوارههای جهانی، دریافت بازخورد است. شما برای پروژههای بعدی خود نیاز به بازخورد نظرات دارید و این آن چیزی است که جشنوارههای معتبر در طول برگزاری در اختیار شما میگذارند. این همان چیزی است که فیلمساز به آن نیاز دارد. وقتی چنین چیزی نیست، حضور در یک جشنواره صرفاً یک باخت برای فیلمساز است.