خبرگزاری مهر، گروه استانها: بیل‌ها بر جان سبز خاک می‌نشینند، شن و ماسه برداشت می‌شود تا انتقال ذره ذره خاک ارزشمند این دیار به سمت کارگاه‌های ساختمانی آغاز شود. بیل‌ها بر خاک ساحل دریا، بستر و حواشی رودخانه‌ها زخم پشت زخم می‌زنند تا ساخت و سازها بی شن و ماسه نمانند.
گیلان از دیرباز سرزمینی آکنده از موهبت‌های خداوندگار مهربان بوده است. گستره شکوهمند جنگل‌های سبز، رودخانه‌های روان، شالیزارها و باغ‌های سخاوتمند، تالاب و دریا گنجینه‌های ارزشمندی هستند که سالیان بسیار بر حلاوت زندگی اهالی این دیار افزوده است اما دریغ که آنچه تا کنون نصیب این طبیعت ارزشمند شده انبوه بی‌توجهی ها و سودجویی ها است.
واقعیت این است، دامنه آسیب‌های زیاده خواهی آدمیان گریبانگیر حیات می‌شود. آنها که خاک را بی رویه از بستر رودخانه‌ها به یغما برده‌اند، چشم‌های خود را بر ویرانی رودخانه‌هایی که محل زادآوری ماهیان است بسته‌اند. آنها وقوع سیلاب‌ها را ندیده می‌گیرند و گوش بر هشدارهای کارشناسان بسته‌اند.
کارشناسان برداشت بی رویه شن و ماسه را موجب به هم ریختن اکوسیستم و افت تراز بستر رودخانه‌ها می‌دانند. بی تردید افزایش برداشت شن و ماسه از بستر رودخانه‌ها و اراضی ساحلی موجب نقصان بیشتر در جریان‌های آبی شده و همچنین تخریب زیستگاه‌های ساحلی و آبی را به دنبال خواهد داشت. ضرورت نظارت بر برداشت شن و ماسه با توجه به صدماتی که رودخانه‌های گیلان را در بر گرفته و همچنین حجم خساراتی که سیلاب‌ها در سال‌های اخیر رقم زده همواره مورد تاکید کارشناسان، سازمان‌های مردم نهاد و رسانه‌های استان بوده است.
اما امروز زمزمه‌هایی به گوش می‌رسد که حاکی از برداشت شن و ماسه از مراتع و چراگاه‌های گیلان دارد. نکته‌ای که باید به آن توجه شود این است که برای تشکیل یک سانتیمتر خاک حدود ۲۰۰ سال زمان برآورد شده و البته باید گفت اهمیت توجه به این موضوع در سرزمینی که زندگی مردم با کشاورزی و دامپروری در هم تنیده شده صد چندان است. همه این موارد بر تشدید نظارت‌ها و سخت گیری های بیشتر در صدور مجوزها برای برداشت‌ها حکایت می‌کند.
طرح تنفس رودخانه‌های گیلان
معاون پیشگیری از وقوع جرم دادگستری گیلان روز ۲۵ شهریور امسال با اشاره به اهتمام دستگاه قضا به منظور برخورد با هر گونه برداشت غیر مجاز شن و ماسه، از تصمیمی مبنی بر در نظر گرفتن طرح تنفس برای رودخانه‌های استان گیلان خبر داد.
وی با بیان اینکه برداشت مصالح باید از پشت سد انجام شود، اظهار کرد: در این زمینه نیز باید یک مدیریت و نگاه کارشناسی انجام شود، زیرا پشت سد منجیل و سد سفیدرود مصالح مناسبی وجود دارد.
احمد آقایی همچنین گفت: تصمیم گرفته شد تا برداشت‌ها به سمت معادن کوهی که مغایرتی با موضوعات زیست محیطی نداشته باشد، هدایت شود.
وی با تأکید بر این اینکه مجوزهای برداشت شن و ماسه باید پیوست زیست محیطی، زمین شناسی و عدم تنش‌های اجتماعی داشته باشند، افزود: در صورت داشتن این سه پیوست برداشت شن و ماسه بلا مانع است.
معاون پیشگیری از وقوع جرم دادگستری گیلان با بیان اینکه مجوزهای ظاهراً قانونی بدون داشتن این پیوست‌ها اعتبار و وجاهت قانونی ندارند، ادامه داد: دستگاه قضا بر اساس قانون و با توجه به رسالت واقعی خود با چنین مجوزهایی که با ظاهر و پوشش قانونی ولی در عمل مخرب و آسیب زننده هستند برخورد می‌کند.
غارت ثروت‌های گیلان در سایه خواب مسئولان
نعمت رمضانی یکی از اهالی روستای کَلفت فومن که از زمزمه‌های برداشت شن و ماسه از مراتع از طریق فضای مجازی مطلع شده، در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به اینکه هیچ مسئولی به فکر حفظ محیط زیست و مواهب خدادادی و طبیعی این شهرستان نیست، اظهار کرد: در روزهای اخیر پیمانکار یکی از شرکت‌ها اقدام به برداشت شن و ماسه از مرتع و چراگاه در این روستا کرده است.
وی با بیان اینکه این روستا در میان دو رودخانه قرار دارد، افزود: مشخص نیست که چه دستگاه و مسئولی به این شرکت برای برداشت از مرتع و چراگاه مجوز داده است.
رمضانی با اشاره به عدم پاسخگویی از سوی مسئولان، گفت: اگر این شرکت مجوز برداشت ندارد چرا هیچ مسئولی جلوی این اقدام غیر قانونی را نمی‌گیرد. حتی داشتن مجوز برای برداشت شن و ماسه از این منطقه غیر قابل توجیه است.
وی با بیان اینکه بسیاری از مسئولان تنها شعار حفظ محیط زیست و منابع طبیعی را می‌دهند مسئولان تنها شعار حفظ محیط زیست و منابع طبیعی را می‌دهند و در عمل هیچ اقدامی انجام نمی‌دهند، تصریح کرد: سوال اینجاست که دادستان فومن بر چه اساسی مجوز برداشت شن و ماسه از این منطقه را تأیید کرده است.
رمضانی با اشاره به اینکه دو ماه پیش دادستان فومن را به این محل دعوت کردیم و موضوع را با وی در میان گذاشتیم، تصریح کرد: بعد از حضور وی در این منطقه برداشت شن و ماسه از این محل متوقف شد اما از روزهای گذشته برداشت‌ها بدون هماهنگی با مردم و شورای محل آغاز شده آن هم نه از بستر رودخانه بلکه از مرتع و چراگاه.
وی گفت: مردم روستای کَلفت با دیدن این وضعیت و عدم توجه مسئولان خود وارده عمل شده و از پاسگاه سردار جنگل خواستند تا در محل حاضر و صورتجلسه ای از این اقدام غیر قانونی تهیه کنند.
رمضانی با اشاره به اینکه تنها شعار برای حفظ محیط زیست کافی نیست و مسئولان باید اقدامات عملی در این زمینه انجام دهند، گفت: یکی از مطالبات مهم مردم این روستا حضور مسئولان و همه نهادها و سازمان‌های دغدغه مند در زمینه محیط زیست و منابع طبیعی است.
وی با بیان اینکه متأسفانه در سال‌های اخیر شاهد بودیم که در میان مسئولان و دستگاه‌های دولتی دغدغه‌ای نسبت به محیط زیست و منابع طبیعی وجود ندارد، اضافه کرد: نباید اجازه دهیم به راحتی مواهب طبیعی و خدادادی برای کسب سود و منفعت بیشتر نابود شود.
رمضانی با تأکید بر اینکه باید مشخص شود که چه کسی مجوز برداشت شن و ماسه از این منطقه سر سبز را داده است، گفت: مسئولان شهرستان فومن باید در این زمینه پاسخگو باشند.
تجدید نظر درباره دایره نظارت فرمانداران در موضوع برداشت شن و ماسه
فرماندار فومن نیز در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به اینکه برداشت شن و ماسه از بستر رودخانه‌ها اگر اصولی و با نظارت نباشد آسیب فراوانی به محیط زیست وارد می‌کند، گفت: خسارت‌های ناشی از برداشت غیر اصولی شن و ماسه بر عهده پیمانکار پروژه است.
محمد رضا محسنی با تأکید بر ضرورت نظارت بر عملکرد پیمانکاران بعد از صدور مجوز برداشت شن و ماسه، افزود: از سال گذشته به فرمانداری‌ها تنها به عنوان مطلع و نه ناظر صدور مجوزهای برداشت شن و ماسه اطلاع رسانی می‌شود.
فرماندار فومن با بیان اینکه فرماندار باید به عنوان نماینده عالی دولت در شهرستان در بحث صدور مجوز و پیوست مسائل اجتماعی نظر بدهد فرماندار باید به عنوان نماینده عالی دولت در شهرستان در بحث صدور مجوز و پیوست مسائل اجتماعی نظر بدهد، گفت: اگر به پیمانکاری مجوز داده شود باید قبل، حین، بعد از اتمام پروژه نظارت شود.
وی با گلایه از وضعیت فعلی، تصریح کرد: فرماندار به عنوان نماینده عالی دولت در شهرستان، ناظر و مسئول بر تمامی پیامدهای سیاسی، اجتماعی و امنیتی و مسئول عالی اجرایی و ناظر بر حسن اجرای سیاست‌های دولت در سایر ادارات دولتی شهرستان است.
برخورد قاطع با برداشت‌های غیر مجاز
معاون پیشگیری از وقوع جرم دادگستری گیلان نیز در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به بازدید از محل برداشت شن و ماسه در این روستا، اظهار کرد: بررسی‌ها نشان دهنده برداشت‌های غیر اصولی و غیر قانونی است.
احمد آقایی با بیان اینکه با دستور رئیس کل دادگستری گیلان برداشت‌ها متوقف شد، گفت: صیانت از منابع طبیعی و ملی از مهم‌ترین مطالبات مردمی است و این اقدام متوقف شده و باید روند قانونی را طی کند.
وی با تأکید بر اینکه بر اساس جلسه صیانت از اراضی جنگلی و منابع طبیعی هر گونه برداشت منوط به داشتن سه پیوست است، افزود: در صورت داشتن پیوست زیست محیطی، زمین شناسایی و عدم ایجاد تنش‌های اجتماعی مجوز برداشت شن و ماسه قانونی است.
معاون پیشگیری از وقوع جرم دادگستری گیلان با اشاره به اینکه دستگاه قضائی با اقدام سودجویان در این زمینه برخورد قاطع انجام می‌دهد، ادامه داد: دادستان‌ها در شهرستان‌ها نیز با ترک فعل مسئولان و عدم نظارت‌ها برخورد می‌کنند.
حال باید دید با ورود جدی دستگاه قضا به موضوع برداشت‌های غیر مجاز شن و ماسه و تعیین سه پیوست برای دریافت مجوز آیا روند تخریب منابع طبیعی محیط زیست استان گیلان متوقف خواهد شد یا باز هم سودجویان برای رسیدن به منافع خود از روش دیگری استفاده خواهند کرد.