خبرگزاری مهر – گروه استانها: یزد بر اساس آخرین سرشماری انجام شده در سال ۱۳۹۵ بالغ بر یک میلیون و ۳۰۰ هزار نفر جمعیت دارد و بر اساس هرم سنی منتشر شده توسط مرکز آمار ایران، بیشترین جمعیت استان یزد همچون سایر استان‌های کشور مربوط به سنین ۳۰ تا ۳۴ سال است.
این هرم که اظهارنظر بسیاری از مسئولان استانی بر اساس آن انجام می‌شود، نشان می‌دهد که یزد طی یکی دو دهه آینده وارد بحران میانسالی و کهنسالی می‌شود زیرا زاد و ولد در این استان به نسبت جمعیت فعلی، رشد نکرده است.
به ویژه جمعیت ۱۰ تا ۲۰ سال که در یک دهه آینده، به جمعیت مولد استان تبدیل می‌شوند، رشد قابل توجهی نداشته‌اند و در مجموع تحلیل این آمارها نشان می‌دهد که یزد ظرف ۲۰ سال آینده وارد بحران کهنسالی می‌شود.
البته یزد اکنون در رده‌بندی جوان‌ترین و پیرترین استان‌های کشور در جایگاه خوبی قرار دارد و سیزدهمین استان جوان کشور به شمار می‌رود اما نگرانی‌ها مربوط به یک تا دو دهه آینده است.
۸.۳ درصد جمعیت استان یزد را سالمندان تشکیل می‌دهند
مدیرکل بهزیستی استان یزد به خبرنگار مهر گفت: در حال حاضر ۸.۳ درصد جمعیت استان یزد را سالمندان تشکیل می‌دهند و امید به زندگی در میان سالمندان افزایش یافته است.
محمدحسین عطابخش عنوان کرد: البته تعاریف مختلفی از سنین سالمندی وجود دارد اما اغلب جامعه شناسان، آغاز سن سالمندی را ۶۰ سالگی اعلام کرده‌اند.
وی بیان کرد: یزد در حال حاضر جزو استان‌های جوان کشور محسوب می‌شود اما بر اساس تحلیل‌های آماری انجام شده، این استان در ۲۰ سال آینده به استانی سالمند تبدیل می‌شود.
البته علاوه بر بحث زاد و ولد، موضوع مهاجرت نیز تأثیر جدی و چشمگیری بر جمعیت و هرم سنی آن گذاشته است به نحوی که برخی شهرستان‌های استان یزد اکنون نه تنها با بحران سالمندی بلکه با بحران جمعیت مواجه شده‌اند.
تفت پیرترین شهرستان استان یزد
به عنوان نمونه، شهرستان تفت از جمله مناطقی است که بیشتر جمعیت آن در مناطق روستایی ساکن بودند اما به دلیل خشکسالی‌های متوالی بسیاری از روستاهای آن خالی از سکنه شدند و جمعیت آن به سمت شهرها به ویژه شهر یزد مهاجرت کردند بر این اساس شهرستان تفت اکنون از نظر جمعیتی در شرایط نامناسبی قرار دارد.
جمعیت باقیمانده در روستاهای این شهرستان نیز اغلب، سالمندان هستند و این امر، تفت را به پیرترین شهرستان استان یزد تبدیل کرده است.
در اینکه باید فکری جدی و اساسی برای جوان سازی و افزایش جمعیت در یزد شود و فرهنگ سازی در زمینه فرزندآوری که اکنون یکی از دغدغه‌های اصلی بزرگان شهر است، صورت گیرد، شکی نیست اما نکته قابل تأمل، آمادگی استان یزد از جهات مختلف برای مواجهه با موجی از جمعیت سالمند در دو دهه دیگر است.
یزد هیچ آمادگی برای مواجهه با جمعیت سالمند خود ندارد
زیرساخت‌های فعلی یزد به ویژه در حوزه شهری، نشان می‌دهد که یزد هیچ آمادگی برای مواجهه با جمعیت سالمندی خود ندارد و ساده‌ترین زیرساخت‌های شهری در این زمینه مهیا نیست.
جمعیت سالمندان که اغلب آنها از مشکلات فیزیکی و اسکلتی رنج می‌برند، همانند دیگر گروه‌های دارای محدودیت حرکتی نظیر معلولان، کودکان و زنان باردار برای انجام امور روزمره خود دچار مشکل هستند.
گرچه طی دو سه سال اخیر، اقداماتی در مسیر مناسب سازی معابر شهری برای معلولان صورت گرفت اما هنوز بخش عمده‌ای از مناطق شهر برای عبور و مرور سالمندان و معلولان و افراد دارای محدودیت‌های حرکتی مناسب سازی نشده است.
یزد فقط دو پل مکانیزه دارد که هر دوی آنها مدت‌هاست از کار افتاده‌اند و هیچ خدمات مکانیزه‌ای به عابران ارائه نمی‌دهند و در مجموع صرف نظر از این پل‌ها، پیاده‌روهای نامناسب، چاله‌های کوچک و بزرگ در کوچه‌ها و محله‌ها و خیابان‌ها و … شهر را برای استفاده سالمندان امن نکرده است.
تدوین سند ملی سالمندان
در حوزه پزشکی اما اتفاقات بهتری برای سالمندان افتاده و مسئولان در این حوزه، نگاه عاقبت‌اندیشانه‌تری به آینده حوزه بهداشت و درمان یزد داشته‌اند.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی یزد در گفتگو با خبرنگار مهر در این زمینه اظهار داشت: مرکز تحقیقات سلامت سالمندی چندی پیش در استان یزد راه‌اندازی شده و یکی از دستاوردهای مهم این مرکز، تدوین سند ملی سالمندان بوده است.
محمدرضا میرجلیلی عنوان کرد: در تهیه این سند، ۱۷ دستگاه عضو شورای ملی سالمندان کشور و ۲۲ دستگاه دیگر مشارکت داشته‌اند و برش استانی این سند نیز برای استان یزد تدوین شده است.
وی بیان کرد: در این سند دوران سالمندی انسان، دورانی تلقی شده که آدمی از کوران زندگی بیرون آمده و به انسانی با تجربه‌تر، حرفه‌ای‌تر، عاقل‌تر و کامل‌تر تبدیل شده و در این شرایط به سرمایه و پشتیبان بزرگی برای خود، خانواده و جامعه تبدیل می‌شود.
میرجلیلی ادامه داد: در این برهه از زندگی فرد، نوبت مدیران و مسئولان و کارشناسان جامعه و به ویژه فرزندان آنهاست که از این سرمایه‌ها به بهترین نحو استفاده کنند.
وی یادآور شد: در سند سالمندی، شرایط مطلوب برای زندگی در دوران سالمندی احصاء شده و شرایط موجود نیز مطرح شده و برنامه ریزی برای رسیدن به شرایط بهتر اعلام شده است.
توانمندسازی سالمندان نکته مهم و قابل توجه در سند ملی سالمندان
میرجلیلی تاکید کرد: آنچه در این سند حائز اهمیت است و باید به آن توجه جدی شود، ارتقا سطح فرهنگی جامعه در زمینه پدیده سالمندی، توانمندسازی سالمندان، حفظ و ارتقا سلامت جسمی و روانی سالمندان، ارتقا شرایط اجتماعی و معنوی آنهاست.
در کنار همه این موارد یاد شده، منزلت اجتماعی و رفاه در دوران سالمندی، مهمترین نکته‌ای است که باید مدنظر قرار گیرد زیرا این روزها جمعیت سالمند ما علاوه بر مشکلات جسمی و روانی، از نداشتن پشتوانه قوی یا حداقل خوب مالی رنج می‌برد و این مهم او را در تمام زمینه‌های درمانی، رفاهی و حتی خانوادگی با محدودیت مواجه کرده است.
رفاه نیاز اصلی و حیاتی سالمندان
رفاه اجتماعی در کنار سایر حقوق شهروندی، از جمله حقوقی است که باید برای سالمندان مورد توجه جدی قرار گیرد اما متأسفانه این مهم نادیده گرفته شده و به نظر می‌رسد هیچ دستگاه و ارگانی در این زمینه دغدغه‌مندی جدی ندارد و دغدغه‌ها اگر هم وجود داشته باشند، به حرف و شعار خلاصه شده‌اند.
آنچه مسلم است، یزد در آینده‌ای نه چندان دور وارد دوران میانسالی و کهنسالی می‌شود و اگر این موضوع به درستی مدیریت نشود، آنگاه میانسالی و کهنسالی به جای آنکه به یک سرمایه اجتماعی تبدیل شود، به یک بحران اجتماعی برای استان تبدیل خواهد شد.