خبرگزاری مهر - گروه هنر- عطیه مؤذن: «هفت روز سیما» عنوان بسته خبری-تحلیلی ویژه‌ای است که در پایان هر هفته به بازخوانی اهم تحولات خبری مرتبط با متن و حاشیه تولیدات صداوسیما و اتفاقات پیرامونی آن در طول هفته می‌پردازد.
در این بسته خبری هفتگی تلاش کردیم در کنار خبرهای رسمی فعالیت برنامه‌سازان و مدیران سیما، نیم‌نگاهی به حواشی رسانه‌ای و حتی شایعاتی که به‌رغم غیررسمی بودن می‌توانستند در اخبار مرتبط با سیما تأثیرگذار باشند هم داشته باشیم.
امروز پنجشنبه ۲۹ مهر ماه می‌توانید با شماره ۹۸ بسته خبری «هفت روز سیما» در مرور متن و حاشیه اتفاقات تلویزیون و خارج از تلویزیون در هفته‌ای که گذشت، با ما همراه شوید.
چهره هفته؛ احسان محمدحسنی
مدیران و صاحب منصبان انگشت شماری هستند که بعد از یک دوره ریاست بر سازمان، نهاد و اداره متبوع شان حاضر شوند درباره آنچه کرده‌اند گزارش دهند و از همه مهمتر شفاف سازی کنند. گزارش هم اگر ارائه کنند بیشتر به بیلان‌های کاری می‌ماند که کلی، تبلیغاتی و پرزنت گونه برای مدیر است.
با این حال احسان محمدحسنی رییس سازمان اوج ابتدای این هفته گزارشی از وضعیت این سازمان داد که در بخش سریال سازی، هم از آینده و سریال‌هایی که در دست تولید و نگارش قرار دارد اطلاعاتی ارائه کرد و هم از تولیدات قبلی و آورده‌ای که داشته‌اند سخن گفت.
به طور مثال محمدحسنی به سریال‌هایی چون «آقازاده» که در شبکه نمایش خانگی با استقبال مواجه شده بودند به‌عنوان آثاری پر سود ارجاع داد که هشت میلیارد سود خالص آن بوده است.
رییس سازمان اوج همچنین از رقم هزینه شده برای تولید یکی از سریال‌های تلویزیونی که معمولاً هم بودجه آن با حاشیه همراه بوده است سخن گفت و بیان کرد که «قرارداد ما در «پایتخت پنج» ۹ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان بود و درآمد این سریال به گفته مدیران تلویزیون از آگهی‌ها ۱۸۳ میلیارد بوده است.» محمدحسنی در همین جلسه هم توضیح می‌دهد که بنا بوده است فصل بعدی پایتخت را تنها با ۲۰ درصد اضافه بر این بودجه ببندند و بعد تصریح می‌کند که «عددی که صداوسیما با پایتختی‌ها به نتیجه رسیدند، دو برابر هزینه پایتخت پنج بود». عددی که در زمان خود و با مطرح شدن غیررسمی رقم ۲۰ میلیاردی آن برای تلویزیون با واکنش‌های مختلفی همراه شد و هیچ گاه صداوسیما آن را تکذیب نکرد.
محمدحسنی با اشاره به سریال‌های مختلفی که در دست تولید دارند بیان کرد که قرار است مجموعه‌هایی درباره پیامبر (ص) و سایر شخصیت‌های اسلامی بسازند که نکته ویژه آنها هم این است که بنا نیست به شکل مستقیم سراغ این شخصیت‌ها بروند بلکه همچون «مختارنامه» از زاویه‌ای دیگر به آنها می‌پردازند و به طور مثال زندگی و سیره پیامبر را از طریق عمار که یار نزدیک ایشان بوده است خواهیم دید.
سازمان اوج در چند سال اخیر، تنها ارگانی بوده است که ابراهیم حاتمی کیا، فیلم‌هایش را با همکاری آن ساخته است و همین باعث شد رییس این سازمان درباره سریال موسی (ع) که این روزها به کارگردانی حاتمی کیا پیش تولید را می‌گذراند نیز توضیح دهد که «در بدو آغاز کار صحبت‌هایی رد و بدل شد ولی جدی نشد اما اگر صدا و سیما و خود ابراهیم حاتمی‌کیا اراده و اعلام کند، در خدمت ایشان هستیم. هم برای این سریال و هم برای «سلمان فارسی» از همه ظرفیت‌ها استفاده می‌کنیم و در کنار آنها خواهیم بود. ما این سریال‌ها را سریال خودمان می‌دانیم ولی فعلاً درخواستی نبوده است»
«موسی» و «سلمان فارسی» دو سریال الف ویژه صداوسیما هستند که هر یک سال‌ها طول کشیده است تا به تولید و حتی پیش تولید برسد و با حضور یک سازمان پیش برنده مثل اوج احتمالاً روند سرعتی و کیفیتی بیشتری را طی کنند به ویژه که در حال حاضر هر یک از این سریال‌ها دست کم یک روند پنج ساله برای تولیدشان در نظر گرفته شده است.
برخی از نکته‌های این نشست هم مثل بمبی در رسانه‌های مجازی و رسمی پیچید مثل نکته‌ای که درباره ایده شهید شدن باباپنجعلی در سریال «پایتخت» و در مواجهه با داعش مطرح شد. محمدحسنی با اشاره به مشورت‌های سردار سلیمانی در زمان ساخت پایتخت به ویژه در دو قسمت از این سریال که قصه به سوریه می‌رسید و خانواده نقی معمولی با داعش مواجه می‌شد، بیان کرد که «توصیه حاج قاسم این بود که هیچکدام از این خانواده نباید شهید شوند. مگر ما مردیم؟ آنها باید سالم به ایران برسند درحالیکه ما در نظر داشتیم بابا پنجعلی شهید شود.» و به این ترتیب هر قسمت از سخنان محمدحسنی در چند روز گذشته تیتر رسانه‌های مجازی و رسمی شد.
حاشیه هفته؛ تغییر ساختار سریال سازی
با حضور هر شخصی در ارگان‌های کلان و سمت‌هایی که در راس یک سازمان قرار می‌گیرد معمولاً تغییر و تحولات عمده‌ای هم رخ می‌دهد که گاهی باعث یک تغییر رویکرد و یا حتی خانه تکانی و تحولات سنگینی می‌شود.
یکی از نکاتی هم که این روزها خبر تغییر و تحولات آن مطرح شده حوزه سریال سازی است. از تغییر معاون سیما که حوزه اصلی ساخت و ساز تولیدات نمایشی زیر نظر اوست تا مراکزی چون سیمافیلم و گروه‌های مختلف سریال سازی در شبکه‌های سیما که متولیان اصلی امر هستند.
گزارش رسمی این تغییرات را هم روزنامه فرهیختگان داده است که بدون اعلام مواضع رسمی از منابع و افرادی که در جایگاه مدیریتی قرار دارند خبر داده است گروه‌های فیلم و سریال شبکه‌ها منحل خواهند شد.
فرهیختگان طی گزارشی که همه فکت ها را بدون نقل قول‌های مستقیم طرح کرده است از متمرکز شدن ساختار سریال سازی سخن گفته است و از جمله محورهای بحث‌برانگیزش که باعث واکنش‌هایی هم شد این بود که در این تغییرات «فیلمنامه ها در مرحله پیش تولید توسط رییس سازمان خوانده می‌شود»
بسیاری از آثاری که در زمان پخش با ممیزی مواجه شده‌اند فیلمنامه هایشان مجوز داشته‌اند و همین باعث گلایه صاحبان آثار شده است. یا حتی برخی از سریال‌ها هم که با حواشی مواجه بوده‌اند از مبادی عمومی و رسمی تصویب فیلمنامه عبور نکرده‌اند مثل فصل ششم سریال «پایتخت» که بارها گفته شد از طریق بازرگانی سیما شرایط ساخت آن فراهم شده است و حتی باعث شد بعد از پخش قسمت پایانی شائبه نفوذ ستون پنجم و نامه معروف علی عسکری پیش بیاید.
با این حال شاید لازم است این تصمیمات در صورت اجرایی شدن هم با ملاحظاتی جدی همراه باشد قطعاً ساختار و مدل سریال سازی در تلویزیون چه به صورت بروکراتیک و در مرحله تصویب طرح و فیلمنامه و چه به صورت نظارتی و حتی خروجی پخش، نیازمند بازنگری‌های جدی است اما تمرکز بیش از حد سریال سازی در یک مرکز هم می‌تواند نگرانی‌هایی را به همراه داشته باشد که کمترین آن نبود فرصت و زمان کافی برای به خروجی رساندن آثار است و به جای اولویت بخشی به کیفیت اتفاقاً گرفتار کمیت گرایی و سرعت در مسیر رساندن به آنتن خواهند شد.
اتفاق ویژه هفته؛ بلاتکلیفی در پخش سرجوخه
برای چندمین بار است که تیزر یک سریال تلویزیونی پخش می‌شود اما یک باره سریال به زمان می‌خورد و با بلاتکلیفی مواجه می‌شود. «گاندو» ساخته جواد افشار در شبکه سه و «۸۷ متر» کیانوش عیاری در شبکه یک نیز پیش از این با همین حاشیه مواجه شده بودند و سریال عیاری که قبل از ماه محرم تیزرهای آن به پخش رسید هنوز هم رنگ آنتن را به خود ندیده است.
و حالا سریال «سرجوخه» تولید جدید سیمافیلم که مدتی است تیزرهای آن از شبکه سه سیما پخش می‌شود و قرار بود از روز سه شنبه ۲۷ مهرماه روی آنتن این شبکه برود نه تنها به پخش نرسید بلکه بدون هیچ دلیل مشخصی از طرف روابط عمومی سریال اطلاع رسانی شد که «طبق آخرین تصمیمات قرار شده تا پخش این مجموعه امنیتی-جاسوسی مدتی به تعویق بیفتد. هنوز زمان پخش مشخصی برای این سریال اعلام نشده است.»
سریال «سرجوخه» به کارگردانی احمد معظمی و تهیه کنندگی ابوالفضل صفری ساخته شده و حالا این دومین مجموعه امنیتی در شبکه سه سیماست که با حواشی هم همراه شده است. فضای این سریال که فراتر از یک درام عاشقانه و روابط صرفاً مثلثی است ایجاب می‌کند به صورت شفاف‌تری درباره مسائل آن اطلاع رسانی شود. به ویژه که این سریال دغدغه‌هایی را سوژه خود قرار داده است که اگرچه چندین سال است مسائل مبتلابه جامعه است اما تلویزیون به دلیل محافظه کاری یا هر مساله دیگر تاکنون سراغ آنها نرفته است موضوعاتی مثل اینفلوئنسرها و شاخ‌های مجازی که از سنین کودک تا نوجوان و جوان را درگیر خود کرده است.
روز گذشته سامان صفاری یکی از بازیگران سریال نیز در پست اینستاگرامی خود به حجم ممیزی‌های این سریال اشاره کرد و نوشت: «دلیل تعویق و البته توقف پخش هنوز به شکل رسمی اعلام نشده اما طبق شنیده‌ها حجم بالای ممیزی موجب شده تا سریال به موقع آماده پخش نشود!!»
نکته‌ای که هنوز از طرف صاحبان سریال مورد تایید قرار نگرفته است اما بعد از چند بار تعویق در پخش سریال‌ها لازم است حداقل از طرف مسئولان امر نسبت به آنها شفاف سازی شود.
نکته هفته؛ صداوسیمای بی بودجه یا بی مدیریت
محمد سرافراز رئیس پیشین صداوسیما بعد از ریاست بر این سازمان هر از گاهی سخنانی بر زبان آورده است که بارها در شبکه‌های مجازی وایرال و فراگیر شده است. او اخیراً هم طی نشستی رقمی درباره درآمد صداوسیما از پیام‌های بازرگانی ارائه کرد که باعث شد مورد توجه قرار بگیرد. رییس اسبق صداوسیما با ارجاع به درآمد آگهی‌ها در زمان خودش که بیش از هزار میلیارد بوده، گفته است که این آگهی‌ها از زمان او در سال ۹۴ تا الان می‌بایست چند برابر و درآمد سازمان از آنها معادل ۱۰ هزار میلیارد شده باشد.
سرافراز در این نشست که به همت بسیج دانشجویی دانشگاه تهران برگزار شده است به درامدهای زمان خودش از آگهی‌ها اشاره می‌کند و با احتساب به آن می‌گوید این درامدها «الان باید ۱۰ برابر شده باشد و با درآمد ۱۰ هزار میلیارد، صداوسیما به کمک دولت هم نیاز ندارد.»
این نکته در حالیست که صداوسیما در همین چند سال اخیر بیشترین معضل تولید آثار نمایشی و بهره گیری از هنرمندان را با نبود بودجه مرتبط می‌دانست. بودجه‌ای که به زعم آنها لازم بوده است بخشی از آن از طرف دولت تامین شود و گاهی به دلیل برخی سیاست‌های چالشی با دولت، با تاخیر هم همراه بود.
میزان واقعی درآمدهای صداوسیما از آگهی‌های بازرگانی، رپورتاژها و اسپانسرینگ برنامه‌ها هیچ گاه به صورت شفاف اعلام نشده است و این یکی از موارد حاشیه دار و چالش برانگیز سازمان در همه این سال‌ها بوده است که اگرچه از طرفی سازمان قراردادهای مالی پرسودی هم در این زمینه بسته است اما از طرف دیگر کمتر تاثیر آن در بهبود برنامه سازی و خروجی آثار نمایشی با پروداکشن های متفاوت دیده شده است و حتی این گمانه زنی را تقویت می‌کند که این سازمان بیشتر از نبود بودجه با نبود مدیریت درست مواجه است.
پیشنهاد هفته؛ پرونده هسته‌ای در یک مستند درام
مجموعه مستند «سه شنبه ۱۴ جولای» به صورت مستنددرام یا داکیو درام از روز شنبه ۲۴ مهرماه در شبکه یک سیما روی آنتن رفته است. این مجموعه برخلاف سایر مستندها تلاش کرده است قالبی داستانی داشته باشد تا بتواند در عین مستند بودن فضای سرگرمی را هم حفظ کند.
این مجموعه که سوژه اصلی آن یکی از جنجالی‌ترین موضوعات ایران و جهان یعنی پرونده هسته‌ای کشور است بازیگران را هم با خود همراه کرده است و چهره‌هایی همچون احمد نجفی، جلیل فرجاد در آن به ایفای نقش می‌پردازند.
بازیگر و راوی اصلی این مستند احمد نجفی است که نقش یک بازنشسته نظامی را دارد و به عنوان پژوهشگر درباره موضوع پرونده هسته‌ای تحقیق می‌کند. دفتر نجفی لوکیشن اصلی این مجموعه است که از هر بخش آن می‌توان وارد فضایی متفاوت شد.
پخش این مجموعه به کارگردانی سید محمدجواد حسینی و تهیه کنندگی عباس هنرمند از شنبه ۲۴ مهر ساعت ۱۸ بر روی آنتن شبکه یک آغاز شده و موسیقی آن را آرش بادپا بر عهده داشته است.
این مجموعه در ۲۱ قسمت و به سفارش شبکه یک ساخته شده و خلاف سایر مستند از کپشن و نریشن برای آن استفاده نشده است بلکه برای بیان هر موضوع و حتی مصاحبه با چهره‌ها نوعی طراحی صورت گرفته است.