خبرگزاری مهر - گروه استانها- سکینه اسمی: کاروانسرای تاریخی «شاه عباسی قطور خوی» از زیباترین کاروانسراهای تاریخی کشورمان است که در مسیر جاده ابریشم قرار گرفته و گزینه پیشنهادی استان آذربایجان غربی برای ثبت در فهرست جهانی یونسکو است.
کاروانسرای تاریخی قطور در مسیر جاده ابریشم در ۳۰ کیلومتری مرز ایران و ترکیه واقع شده و علاوه بر مزیت‌های گردشگری می‌تواند نقش مهمی در مبادلات اقتصادی دو کشور ایران و ترکیه ایفا کند. این کاروانسرای زیبا یکی از ۴ کاروانسرای سرپوشیده تاریخی کشور است که مربوط به دوره صفوی بوده و این روزها در قالب یک پرونده شامل ۵۶ کاروانسرای قدیمی در ۲۴ استان کشور مربوط به دوره ساسانی تا قاجاریه برای ثبت در فهرست جهانی یونسکو در حال مرمت و بازسازی است.
کاروانسرای تاریخی قطور خوی آخرین کاروانسرا در مسیر جاده ابریشم در ۳۰ کیلومتری مرز ایران و ترکیه واقع شده و علاوه بر مزیت‌های گردشگری به دلیل نزدیکی در مرز رازی خوی می‌تواند نقش مهمی در مبادلات اقتصادی دو کشور ایران و ترکیه نیز ایفا کند.
کاروانسرای «قطور خوی» به لحاظ معماری یک بنای زیبای تاریخی در ابعاد ۲۰ در ۲۰ بوده که عمدتاً از مصالح سنگی برای احداث این بنا استفاده شده و دارای ۴ اتاق و استراحت گاه تو در تو با مصالح گچ، آهگ، خاک و سنگ کوهپایه‌ای است.
کاروانسراها روایت و حکایت‌های سر به مهر تاریخی زیادی در دل دارند
از زمان‌های کهن تا روزگار پهلوی اول، کاروانسراها نقش مهمی در سیر زندگی ایرانیان و روابط و تعامل اجتماعات گوناگون فرهنگی، اقتصادی، سیاسی، آئینی، اعتقادی و… داشته‌اند، هنگامی که تنها وسیله رفت و آمد پای پیاده یا استفاده از چهارپا بود، طی کردن مسیرهای طولانی و صعب العبور برای خرد و کلان به وجود منازلی وابسته بود که در مسیر راه‌های ارتباطی قرار داشت که این منازل پل ارتباطی با منزلی دیگر تا رسیدن به نقطه هدف بود.
در گذشته بهترین شیوه مسافرت و حمل مال التجاره و در کل نقل و انتقال از نقطه‌ای به نقطه دیگر، همراهی با کاروانیان بود، چون در میان کاروانیان از هر طایفه و سن و سال وجود داشت لذا کاروانسراها در بین راه و حتی داخل شهر بهترین و مناسب‌ترین موقعیت برای تجدید قوای مسافران و آمادگی ایشان برای حرکت به منزل بعدی را فراهم می‌آورد تا مسافر خسته آبی به صورت زده و وضویی ساخته و به مسائل شخصی بپردازد.
کاروانسراها پل ارتباطی مابین جوامع و اجتماعات گوناگون موجود در کشور و در میان توده مردم بودند که البته امرا و حکام نیز از این اخبار توسط مأموران خود آگاه می‌شدند، همچنین در شب‌های طولانی در همین کاروانسراها توسط سالخوردگان، علما و فضلا به رسم دیرین ایرانیان قصه‌ها و داستان‌هایی نقل می شده که علاوه بر گذراندن وقت و سرگرمی دارای مضامین حکمی و پندهای اخلاقی و ایضا گوشزدهایی برای مسافرین جوان یا ناوارد بوده که این امر سینه به سینه از زمان‌های قبل تا به گذشته نه چندان دور ساری و جاری بوده است.
حفظ میراث ماندگار فرهنگی اجتماعی کاروانسراها در شهرها و منازل بین راهی و ثبت جهانی آنها ضمن ایجاد امکانات و تجهیزات به روز در شکل و ساختار سنتی می‌تواند یکی از هزاران نکته از میراث معنوی و فرهنگی کشور ایران باشد و در بحث جذب گردشگری داخلی و خارجی از سرمایه‌ها و میراث گران بهای این مرز و بوم محسوب می‌شود.
اختصاص ۳ میلیارد ریال برای مرمت و صیانت از کاروانسرای تاریخی قطور خوی
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان غربی در خصوص وضعیت کاروانسرای تاریخی قطور خوی برای ثبت جهانی گفت: کاروانسرای تاریخی شاه عباسی قطور خوی کاروان سرای قطور خوی به لحاظ معماری یک بنای زیبای تاریخی در ابعاد ۲۰ در ۲۰ است که عمدتاً از مصالح سنگی برای احداث این بنا استفاده شده است
جلیل جباری در گفتگو با خبرنگار مهر افزود: این کاروان سرا به علت ویزگی‌های منحصر به فرد معماری و قرار گرفتن در مسیر جاده ابریشم نامزد ثبت در فهرست جهانی شده و میراث فرهنگی استان برای تسریع در ثبت این اثر از سال‌های گذشته کارهای مرمتی و حفاظتی در این بنای ارزشمند را آغاز کرده که همچنان ادامه دارد.
کاروانسراهای تاریخی ۲۴ استان کشور در قالب یک پرونده برای ثبت جهانی آماده سازی می‌شود که کاروانسرای تاریخی قطور خوی یکی از این نامزدهاست وی با بیان اینکه این کاروانسرا آخرین حلقه از کاروانسراهای تاریخی کشور در مرز ایران و ترکیه واقع شده است، ادامه داد: با توجه به موقعیت استراتژیک منطقه مرزی قطور و قرارگیری این اثر تاریخی در جوار مرز رازی خوی از اهمیت تاریخی، گردشگری و اقتصادی بالایی برخوردار است.
جباری با بیان اینکه هفته گذشته این بنای تاریخی مورد بازدید ارزیابان یونسکو قرار گرفت و پیش بینی می‌شود نظرات نسبت به این اثر تاریخی مثبت است، گفت: کاروانسراهای تاریخی ۲۴ استان کشور در قالب یک پرونده برای ثبت جهانی آماده سازی می‌شود که کاروانسرای تاریخی قطور خوی یکی از این نامزدهاست.
وی با بیان اینکه مرمت و صیانت از این اثر تاریخی از دو سال گذشته آغاز شده است، عنوان کرد: امسال با تخصیص سه میلیارد ریال پیش بینی می‌شود اقدامات مرمتی تسریع یافته و کاروانسرای تاریخی به نحو شایسته برای ثبت جهانی آماده سازی شود.
پیش بینی حضور و بازدید ۲۰۰۰ نفر از کاروانسرای تاریخی خوی
مدیرکل میراث فرهنگی استان از وجود ۱۲ کاروانسرای تاریخی درون و برون شهری در استان خبر داد و افزود: از این کاروانسراها ۵ کاروانسرا در شهرستان خوی واقع شده‌اند، در دو سال اخیر به دلیل شیوع ویروس کرونا گردشگران زیادی را شاهد نبودیم اما پس از آماده سازی، مرمت و ثبت جهانی این اثر پیش بینی می‌شود بیش از دوهزار نفر از آن بازدید کنند.
با توجه به انجام مسافرت‌ها و ترددهای تجاری و مسافری ایران و ترکیه از طریق مرز رازی ثبت جهانی و مرمت کاروانسرای تاریخی می‌تواند نقش مهمی در جذب گردشگری و رونق اقتصادی منطقه داشته باشد جباری با اشاره به قرارگیری کاروانسرای تاریخی قطور خوی در محور ترانزیتی خوی به قطور گفت: با توجه به انجام مسافرت‌ها و ترددهای تجاری و مسافری ایران و ترکیه از طریق مرز رازی ثبت جهانی و مرمت کاروانسرای تاریخی می‌تواند نقش مهمی در جذب گردشگری و رونق اقتصادی منطقه داشته باشد.
معاون میراث فرهنگی وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان غربی نیز در این زمینه گفت: کاروانسرای تاریخی قطور خوی بنایی تاریخی با معماری زیبای ایرانی است که در مرز ایران و ترکیه مربوط به دوره صفوی به مساحت ۴۲۰ متر در منطقه مرزی قطور واقع شده است.
حسن سپهرفر با بیان اینکه قبل از انتخاب برای ثبت جهانی در سال‌های گذشته تبدیل به مخروبه شده بود، اظهار کرد: از دو سال گذشته مرمت و احیای این بنای تاریخی آغاز شده و امسال با تسریع در روند مرمت بنا سرحال و در قالب زیبایی آماده ثبت جهانی می‌شود.
وی با اشاره به شاهکار معماری در این بنای تاریخی عنوان کرد: زیرساخت‌های حضور گردشگران در این منطقه به دلیل قرارگیری کاروانسرای تاریخی قطور در مرز رازی فراهم بوده و سایر زیرساخت‌ها نیز در دست اجراست.
سپهرفر با اشاره به تعریض و آسفالت راه دسترسی به کاروانسرای تاریخی خوی عنوان کرد: این بنا در مسیر ترانزیتی خوی – قطور واقع شده و هم اکنون مسیر دسترسی به این بنا توسط اداره کل راه و شهرسازی استان در حال تعریض و آسفالت است.
معاون میراث فرهنگی وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان غربی با اشاره به اهمیت این بنای تاریخی افزود: کاروانسرای خوی در نزدیکی جاده خوی به قطور در مسیر مرز رازی قرار گرفته و آخرین حلقه اتصال از مسیر جاده ابریشم به اروپا در مرز است.
سپهرفر با اشاره قرار گرفتن یک مجتمع آبگرم در جوار کاروانسرای تاریخی قطور خوی گفت: با وجود مرز رازی خوی، مجتمع آبگرم به همراه مرمت و در صورت ثبت جهانی شاهد تحولات گردشگری خوبی در این منطقه خواهیم بود.
استان آذربایجان غربی با ثبت دو اثر تاریخی و یک اثر ناملموس در فهرست میراث جهانی و بیش از یک هزار و ۶۰۰ اثر و بنای تاریخی و باستانی در فهرست میراث ملی از جمله استان‌های غنی کشور در حوزه میراث فرهنگی و گردشگری است.