به گزارش خبرنگار مهر، سید رسول موسوی مدیر کل آسیای جنوبی وزارت امور خارجه و دستیار وزیر در همایش خانه احزاب ایران که با موضوع «بررسی تحولات جمهوری آذربایجان و افغانستان» صبح امروز(پنج‌شنبه) در محل سالن همایش‌های وزارت کشور برگزار شد گفت: من هر حرفی بزنم، حرف خودم است و حرف سازمان(وزارت امور خارجه) نیست.
وی افزود: اگر تاریخ را نگاه کنیم، هر تغییر رادیکالی در یک کشور، حتما بر همسایه‌های آن کشور نیز تاثیر دارد و اگر باز تاریخ را نگاه کنیم، همواره تغییرات رادیکال، تاثیرات منفی داشته است.
موسوی تصریح کرد: بعد از پیروزی انقلاب اسلامی نیز ریشه جنگ ایران و عراق را می‌توانیم در تاثیراتی که در انقلاب ایران برای جلوگیری از گسترش انقلاب و اتفاقاتی که در عراق افتاد، ببینیم.
مدیرکل آسیای جنوبی وزارت امور خارجه کشورمان اضافه کرد: آنچه که در افغانستان قبلا رخ داد، امروز نیز مجدداً رخ داده و در واقع یکسری تغییرات رادیکال صورت گرفته است.
سیستم طالبان در بلند مدت تهدید راهبردی علیه منافع ملی ما دارد
وی با بیان اینکه تغییرات رادیکالی قطعا بر همسایگان خودش تاثیر دارد، گفت: همسایگان در این شرایط اگر توجه نکنند قطعا از این تحولات تحت تاثیر قرار خواهند گرفت.
مدیرکل آسیای جنوبی وزارت امور خارجه تاکید کرد: اگر بخواهم در یک فرآیند بلندمدت نگاه کنم، به جرأت می توانم بگویم اگر سیستم طالبان با این طرز تفکر به این شکل در افغانستان مستقر شود قطعاً تهدید راهبردی علیه منافع ملی کشورمان است و هیچ شکی در آن نیست.
وی ادامه داد: الان نمی‌خواهم پارامترهای این تهدید راهبردی را بگویم اما هم تاثیر مستقیم و هم تاثیر غیرمستقیم بر کشورمان دارد.
موسوی تصریح کرد: تاثیر مستقیم از طریق آن شرایطی است که ما در مرزهایمان داریم و غیرمستقیم از طریق تاثیر بر لایه‌های اجتماعی و لایه‌های مختلف فکری که بر جامعه متنوع قومی ایران قطعا تاثیر خواهد داشت.
وی ادامه داد: بنابراین یک نوع ساده اندیشی است که فرض کنیم طالبان در افغانستان اگر مستقر شد، اتفاق خاصی در کشور ما رخ نخواهد داد. این مسأله نیز موضوعی نیست که از چشم و گوش و هوش مسئولین کشور در همه رده‌ها و تفکرات دور باشد.
موسوی افزود: تمام تلاش این بوده است که طالبان به قدرت نرسد، چه در دهه ۷۰ میلادی و چه بعد از آن. حتی در سال‌های اخیر تا جایی که امکانپذیر بود تلاش شد که طالب به قدرت نرسد.
در دهه ۷۰ میلادی از طریق تاجیکستان به احمد شاه مسعود کمک می‌کردیم
وی افزود: آنچه که ما در دهه هفتاد میلادی شاهد بودیم و من خودم بر اتفاقات ناظر بودم و تصدی سفارت ایران در تاجیکستان را برعهده داشتم، هر آنچه که از دستمان برآمد انجام دادیم. ما در آن مقطع از طریق دوشنبه پایتخت تاجیکستان، کمک‌های را به احمد شاه مسعود انجام می‌دادیم.
مدیرکل آسیای جنوبی وزارت امور خارجه کشورمان اضافه کرد: شهید سلیمانی آن زمان از طریق تاجیکستان اقداماتی انجام می‌داد اما سرانجام واقعه‌ی ۱۱ سپتامبر و سقوط طالبان اتفاق افتاد.
موسوی با بیان اینکه در سقوط طالبان و روی کار آمدن سیستم جدید، ایران کمک‌های خاصی انجام داد، گفت: متاسفانه تحولاتی که بعد از سقوط طالبان و شکل‌گیری یک دولت در افغانستان رخ داد، چیزی نبود که مطلوب کشور ما باشد.
غرب زده‌های افغانستان فقط به فکر جیب‌شان بودند
وی ادامه داد: متاسفانه فرآیندی که در داخل افغانستان شکل گرفت یک فرآیند عجیب و به دور از منافع ملی این کشور بود و یکسری از آدم‌های غرب‌زده که صرفاً به فکر جیب هایشان بودند و دزدی های عجیب و غریب و فساد می‌کردند، روی کار آمدند.
موسوی اضافه کرد: چندین تریلیون دلار پول به افغانستان آورده شد و معلوم نشد اینها کجا رفت و در نهایت نیز افغانستان شرایط بدتری پیدا کرد.
وی ادامه داد: در سال‌های اخیر تلاش شد که از طریق یک دولت ائتلاف ملی شامل عبدالله عبدالله و کرزی و دیگر نیروهای فعال در عرصه سیاسی، یک ائتلاف با اشرف غنی تشکیل شود. خود من شاهد چند دور مذاکره با اشرف غنی و دیگران بودم که گفتیم اگر این ائتلاف را تشکیل ندهید قطعا طالب به قدرت خواهد رسید. اما متاسفانه اینها در عالم عجیبی بودند که به هیچ حرفی گوش نمی دادند.
مدیرکل آسیای جنوبی وزارت امور خارجه کشورمان اضافه کرد: یادم هست در همین تهران چندین نوبت سفیر افغانستان را خواستم و به او گفتم اگر این کار را نکنید، طالب افغانستان را خواهد گرفت، اما مرتب حرف‌های عجیب و غریب می‌زد و می‌گفت ما ۳۰۰ هزار نیروی ارتش و پلیس داریم.
وی اصافه کرد: دو ماه قبل از فرار اشرف غنی به همه شهرهای افغانستان رفتم و به صورت زمینی و هوایی از وسط درگیری‌های طالب و دولت رد شدم و وقتی برگشتم، صراحتاً گزارش من این بود که رژیم اشرف غنی به زودی سقوط خواهد کرد و باید خودمان را آماده کنیم.
خشک مغزی اشرف غنی همه چیز را از بین برد
موسوی اضافه کرد: در جریان تحلیف ریاست محترم جمهوری نیز علی‌رغم اینکه می‌دانستیم اشرف غنی در حال سقوط است اما او را به تهران آوردیم تا در بالاترین سطح صحبت کرده و تلاش کنیم یک سیستمی از توافق آنها بیرون بیاید ولی خشک مغزی این شخص همه چیز را از بین برد.
مدیرکل آسیای جنوبی وزارت امور خارجه اضافه کرد: غنی حاضر شد که حکومت را تسلیم طالبان بکند ولی با مخالفین سیاسی خودش به توافق نرسد. این چیزی بود که شخصا می‌توانم از این شخص بگویم.
موسوی گفت: این حرف را که زدم، خلیل‌زاد نیز همین حرف را زد؛ مبنی بر اینکه یکدندگی اشرف غنی و عدم کوتاه آمدن سیاسی او، موجب فروپاشی کشور شد.
وی افزود: بهرحال یک شرایطی بوجود آمده است و طالبان در کابل به قدرت رسیده و این مسأله حتما به زیانِ منافع و امنیت ملی ما است.
کنار زدن طالبان از قدرت امکانپذیر نیست
موسوی گفت: اما چه کار می‌شود کرد؟ آیا جنگیدن با طالبان امکانپذیر است؟ آیا کنار زدن طالبان از قدرت برای جمهوری اسلامی امکانپذیر است؟ خیلی صریح و روشن بگویم، نه! امکانپذیر نیست. فعلا شرایطی نیست که ایران سیبل درگیری با طالبان باشد.
این دیپلمات ارشد وزارت امور خارجه کشورمان تصریح کرد: طالب زمان شوروی نیز بود و ریشه از خارج ندارد و اگر نگاه کنیم، اینها آموزش دیده مولوی محمد نبی بودند که علیه شوروی جنگیدند و تا اینجا آمدند.
وی ادامه داد: بالاخره طالبان یک مجموعه است، یک تفکر است و ما چاره‌ای جز اینکه نوعی سیاست در مقابل این جریان خاص پیش بگیریم، نداریم.
موسوی گفت: در حال حاضر امکان کنار زدن طالب از قدرت وجود ندارد، هیچ قدرت اپوزیسیون مسلحی که بتواند با طالب درگیر شود، جز داعش وجود ندارد. فقط داعش است که با طالب می‌جنگد و این به مراتب بدتر است.
وی همچنین گفت: اگر ما با طالب درگیر بشویم[بعد از آن] یا یک دشمن سخت‌تر به نام داعش مواجه هستیم؛ به نظر می‌رسد فعلاً داعش را با طالب متوقف کنیم به لحاظ امنیتی بیشتر به نفع ما است. جنگ داخلی جدید نیز هم به ضرر ما است.
مدیرکل آسیای جنوبی وزارت امور خارجه کشورمان اضافه کرد: ما دیروز نشست همسایگان افغانستان را برگزار کردیم. هفته پیش هم من در مسکو بودم و در آنجا کشورها در شناسایی و به رسمیت شناختن طالبان یک گام به جلو رفتند اما دیروز کشورهای منطقه را یک گام عقب کشیدیم.
موسوی گفت: بنابراین دیروز کشورهای منطقه را یک گام باز عقب‌تر از نشستی که روس‌ها، چینی‌ها و پاکستانی‌ها به سمت شناسایی می‌رفتند، کشیدیم. شما در بیانیه تهران، کلمه »شناسایی» را نخواهید دید.
موسوی تصریح کرد: اما واقعیت منطقه این است که کشورهای منطقه از جمله روس‌ها، چینی‌ها و پاکستانی‌ها به سمت کار با طالب می‌روند.
مدیرکل آسیای جنوبی وزارت امور خارجه گفت: ما سه میلیون مهاجر در ایران داریم، ۹۰۰ کیلومتر مرز مشترک داریم و دو و نیم میلیارد دلار تجارت با افغانها داریم که آن را نمی‌توانیم نادیده بگیریم. در این میان مسئله هیرمند و آب که شرایط بسیار سختی را در سیستان برای ما ایجاد کرده است را داریم.
وی ادامه داد: حتماً باید برای این قضیه راه‌حل پیدا کنیم؛ به همین دلیل است که ما روند شناسایی را ضمن اینکه به عقب گذاشتیم، به نوعی تعامل با طالبان را در نظر گرفتیم.
موسوی گفت: چند فاکتور را داریم که اینها را گذاشتیم در مذاکره‌ای با ساختارهای مختلف درون طالبان برای تامین امنیت تجارت و مرزهایمان. بالاخره تعیین تکلیف مسئله مزار شریف اهمیت دارد، نمی‌توانیم از کنار این مسئله عبور کنیم، طالبان تاکنون مسئولیت این حادثه تروریستی را قبول نکرده است.
وی ادامه داد: امنیت شیعه یکی از بحث های جدی است که باید در موردش فکر کنیم، اما باید بدانیم که شیعه یک اقلیتی در درون افغانستان است. شیعه باید یه نوعی رفتار کند که در درون افغانستان بماند و ماندن در افغانستان, به نفع شیعه است.
موسوی گفت: اینکه خدای‌نکرده شیعه را سرباز دیگران کنی که دیگران به قدرت برسند، این نیز خطرناک است. پس رفتار ما در ارتباط با شیعه و حفظ شیعه در درون افغانستان یک سیاست ظریفی است که باید به آن توجه کنیم.
این دیپلمات ارشد کشورمان تصریح کرد: در حال حاضر به تعداد زیادی از استادها کمک کردیم و به ایران آمده‌اند و فعلاً در ایران هستند و در بعضی از دانشگاه ها مشغول شده‌اند.
مذاکرات پنهانی با طالبان برای تامین امنیت شیعیان
وی ادامه داد: در ملاقات‌های خارجی که من دارم به همه کشورها می‌گویم که در ایران جامعه مدنی و جامعه رسانه‌ای مهمترین نقش را در تعادل بین سیاست خارجی ایران در ارتباط با افغانستان دارد.
موسوی گفت: یک مذاکرات پنهانی با طالبان در ارتباط با امنیت شیعه انجام شده است و اینکه می‌بینید در روزهای عاشورا طالبان نیروهای نظامی خودش را فرستاد و از امنیت دسته‌های سینه‌زنی حمایت کرد و مساجد را تا آنجا که توانست در روزهای عزاداری نگه داشت، ناشی از مذاکرات پنهانی است که با طالبان وجود داشته و الان نیز وجود دارد؛ اما این مذاکرات پنهان باید به نوعی تبدیل به توافقات اولیه شود.