خبرگزاری مهر، گروه استانها: استفاده از پلاستیک و محصولات تولید شده از آن، موجب ایجاد مشکلات فراوانی برای حیات وحش و محیط زیست گشته است. هر چند نایلون‌های پلاستیکی یک بار مصرف از نظر قیمت می‌توانند برای مردم بسیار مفید و کارآمد باشند اما مشکلات خاص خود را در زمینه تأثیرات مخرب بر روی محیط زیست و زندگی انسان‌ها دارد.
مهم‌ترین آسیب استفاده بیشتر از پلاستیک‌ها این است که یک منبع بزرگ تولید زباله هستند. زباله‌ای که از آن به عنوان زباله سفید یاد می‌شود.
خودنمایی زباله‌های سفید در ورودی شهر
چند ماهی است که ورودی شهر بیرجند از سمت جاده شوشود که محل دفن پسماندها و زباله‌های شهری است تا معصومیه گرفته و ورودی مهرشهر با زباله‌های سفید چشم هر شهروند و مسافری را آزار می‌دهد، شهری که پر شده است از پلاستیک‌های رنگی و سفیدی که با وجود هر گونه گرد و خاک و طوفان در طبیعت استوار ایستاده‌اند تا با تمام وجود ثابت کنند که این زباله به هیچ عنوان از بین نمی‌رود و با استقامت در محیط زیست خودنمایی می‌کنند.
متأسفانه این زباله‌ها که چند ماهی است در این مکان تخلیه شده است نه تنها چهره ورودی شهر را بر هم ریخته است بلکه برای ساکنان این مناطق مشکلاتی را ایجاد کرده است.
آلودگی‌های این ماده مقاوم در طبیعت زمانی بیشتر آشکار می‌شود که پلاستیک‌ها به اشتباه توسط موجودات زنده و دام‌ها به عنوان غذا مصرف می‌شود.
یکی از شهروندان که در نزدیکی این محل انبار لوازم خودرو دارد با اعتراض بر عملکرد برخی از شرکت‌های بازیافت زباله در گفتگو با خبرنگار مهرمی گوید: این پلاستیک‌ها با این حجم بالا نشان این را دارد که توسط شرکتی که این نوع زباله‌ها را جمع‌آوری می‌کند در این مکان تخلیه شده است.
اکبری با گلایه از عملکرد نهادهای نظارتی بر محیط زیست ادامه می‌دهد: با گذشت چند ماه هیچ گونه اقدامی برای جمع‌آوری این زباله‌ها صورت نگرفته و با وجود گرد و خاک فقط این پلاستیک‌ها چند متری جا به جا می‌شوند و باعث انتقال آلودگی به محل زندگی مردم می‌شود.
وی به محلی که برای دفن زباله‌ها است اشاره می‌کند و می‌گوید: زباله‌ها باید در این منطقه دفن شوند تا با گرد و خاک وارد منطقه زندگی مردم نشود اما به حال خود رها شده و به درختان و بوته‌های خاکی و حتی فنس‌های محل تخلیه آویزان هستند.
گردش زباله گردها در زباله‌های بیمارستانی
زباله‌های پلاستیکی که به طور گسترده توسط انسان تولید می‌شود اول از همه به خود او آسیب می‌رسانند چرا که این زباله‌ها باعث آلودگی و انتقال سم‌های خاص به منابع آبی و خاکی می‌شود.
همان طور که مسیر پل شوشود- بیرجند را طی می‌کنم تپه‌ای نظرم را به خود جلب می‌کند که انبوهی از دستکش‌های آبی رنگ و لباس‌های بیمارستانی و انواع ماسک‌ها انباشت شده است.
حجم این زباله‌های پلاستیکی بیمارستانی هم کم نیست و مشخص است که نمی‌تواند کار زباله گردان و یا اشخاصی باشد که همیشه انگشت اتهام شرکت‌های بازیافت به سوی آنان است.
آنچه با دیدن این تصویر هر شهروندی را نگران می‌کند وجود آلودگی این زباله‌های پلاستیکی با جولان ویروس کرونا در استان است که به راحتی قابل افزایش است.
چند جوان درست در چند قدمی این زباله‌های عفونی با موتورسیکلت‌های خود در حال واکاوی آن‌ها هستند.
از آن‌ها در مورد حضورشان در این محل و اینکه در بین این زباله‌ها به دنبال چه هستند سوال می‌کنم، «حسین» که ۱۱ سال دارد و از همه کوچک‌تر است می‌گوید: کار ما جمع‌آوری ضایعات است و آن‌ها را جمع‌آوری می‌کنیم و به چند شرکت بازیافت و افرادی که کلی خرید می‌کنند می‌فروشیم که خدا را شکر درآمد خوبی هم داریم.
وی ادامه می‌دهد: چند ماهی است که این زباله‌های پلاستیکی در این محدوده تخلیه می‌شود و ما بطری‌های پلاستیکی و یا چند زباله پارچه‌ای که در بین آن‌ها باشد را جمع کرده و می‌فروشیم.
حسین در مورد اینکه آیا این پلاستیک‌ها توسط آن‌ها تخلیه شده است، می‌گوید: این حجم زباله پلاستیکی فقط با چند وانت قابل تخلیه شدن می‌باشد و از ما چند نفر برنمی آید.
از او در مورد پلاستیک‌های دسته دار و دیگر زباله‌های پلاستیکی که جمع نمی‌کند می‌پرسم که می‌گوید: این زباله‌ها هیچ گونه خریداری ندارد و قابل فروش نیست و فقط توسط بازیافت باید جمع‌آوری شود.
حیواناتی که زباله می‌خوردند
در کشورهای جهان سوم کیسه‌های پلاستیک بسیار پر مصرف است و در هر سال هزاران تن از این کیسه‌ها تولید می‌شود.
اغلب این کیسه‌ها بعد از یک بار استفاده یا در طبیعت و خیابان‌ها رها می‌شوند و یا وارد سطل‌های زباله می‌شوند.
تصویر چند گوسفند در قسمتی از زمین خاکی یکی از ورودی‌های شهر که هر کدام پلاستیکی در دهان دارند در کنار سگ‌های ولگردی که در بین این زباله‌ها پرسه می‌زنند در این منطقه دلخراش است و چهره واقعی آسیب انسانی به محیط زیست را به رخ می‌کشد.
یکی دیگر از تأثیرات خطرناکی که کیسه‌های پلاستیکی بر چرخه زیستی موجودات زنده می‌گذارد، درگیر شدن مستقیم حیوانات با آن‌ها است. حیوانات معمولاً کیسه‌ها را با غذا اشتباه می‌گیرند و آن‌ها را می‌خورند.
مسئولان احساس مسئولیت نکرده‌اند؟
«مرادی» یکی دیگر از ساکنان این منطقه با گلایه از افرادی که در این چند ماه اقدام به تخلیه زباله‌های پلاستیکی کرده‌اند در گفتگو با مهرمی گوید: خشکسالی‌های اخیر به اندازه کافی کشاورزی و دامداری را از رونق انداخته و حالا این زباله‌ها هم مزید بر این مشکلات شده است.
وی با گلایه از اینکه جاده روزانه شاهد تردد بسیار زیادی از خودروهای ادارات دولتی به شهرستان‌های اطراف و روستاهای مجاور است، ادامه می‌دهد: واقعاً طی این چند ماه هیچکدام از این مسئولانی که از این جاده عبور کرده‌اند احساس مسئولیت نکرده‌اند؟
وی ادامه می‌دهد: گرد و خاک زباله‌ها را به خانه‌ها منتقل می‌کند و این زباله‌ها هم به شاخ و برگ چند درخت باقی مانده آسیب می‌رساند ضمن اینکه این زباله‌ها غیر قابل تجزیه است و خاک را به مرور زمان فرسوده می‌کند.
شاید این زباله‌ها را فقط می‌توان با چشم دل دید تا به فاجعه‌ای که در حال رخ دادن است پی برد.
مشکل مدیریت پسماند در استان
مدیرکل محیط زیست خراسان جنوبی در گفتگو با خبرنگار مهر به عنوان متولی محیط زیست استان و تأمین امنیت زیست محیطی انسانی با تأیید اینکه مسئله پلاستیک و دفع نامناسب پسماند در استان مشکل دارد گفت: تمام شهرها، روستاها و سکونت گاه‌های استان با مشکل مدیریت پسماند مواجه هستند.
حسن اکبری با اشاره به مصرف زیاد پلاستیک در استان زیاد است، ادامه داد: نبود تفکیک در مبدا از معایب در استان است.
وی گفت: متأسفانه شهرداری زیر ساخت لازم برای تفکیک زباله‌ها در شهر برای شهروندان فراهم نکرده و زباله‌ها به صورت یک جا و درهم به محل دفن زباله حمل می‌شوند.
وی با اشاره به شکل‌گیری زباله گردها در امر بازیافت افزود: وجود این افراد علاوه بر اینکه چهره شهر را نامناسب و بیماری‌های زیادی را منتقل می‌کنند در امر تفکیک زباله‌ها از داخل سطل‌های زباله نیز تأثیر گذارند زیرا این افراد پلاستیک‌ها را به دلیل اینکه مقرون به صرفه نیست جدا کرده و در محیط رها می‌کنند.
افزایش سرانه زباله در استان
اکبری به مصرف پلاستیک در استان اشاره کرد و افزود: با وجود اینکه در دنیا همگی به سمت کاهش تولید زباله می‌روند اما متأسفانه در استان طی دهه گذشته افزایش سرانه زباله را شاهد بودیم به طوری که در سال ۱۳۹۳ سرانه تولید زباله نفری ۴۶۰ گرم بود که در سال ۱۳۹۹ این میزان به ۶۴۰ گرم افزایش پیدا کرد.
۳۱ فروردین سال جاری هم مدیرکل محیط زیست خراسان جنوبی در گفتگو با رسانه‌ها اظهار کرد: امسال موضوع جدی تر است و سازمان بازرسی استان نیز در مسئله مدیریت پسماندهای عادی ورود پیدا کرده و قرار است شهردارانی که به وظایفشان عمل نمی‌کنند و حداقل‌ها را انجام نمی‌دهند به شدت با آن‌ها برخورد شود.
وی بیان کرده بود: در برنامه داریم که مجدداً پایش‌ها را آغاز کرده و شهرداران یا دهیاران یا سایر مراجعی که وظیفه مدیریت پسماند را دارند اگر به وظایفشان عمل نکردند با کمک سازمان بازرسی استان برخورد لازم را با آنان انجام دهیم.
مدیرکل محیط زیست خراسان جنوبی با گلایه از عدم توجه برخی از شهرداران، دهیاران و بخشداران استان به هشدارها ادامه داد: از دو سال قبل اخطارهای متعددی به افراد در این زمینه داده شد که متأسفانه با توجه به کوتاهی برخی افراد در این زمینه در سال جاری ۴ شهردار به مراجع قضائی معرفی و برخی محکوم شدند.
بی نظمی در پسماندهای عفونی
اکبری در گفتگو با خبرنگار مهر در مورد زباله‌های عفونی و وجود آن‌ها در معابر شهری هم گفت: زباله‌های عفونی و بیمارستانی در بیمارستان‌ها توسط دستگاه اتوکلاو بی خطر می‌شوند و گزارش آن زیر نظر آزمایشگاه‌های معتمد محیط زیست تأیید می‌شود اما این زباله‌ها که در معابر شهری با عنوان زباله عفونی مشاهده می‌شود توسط برخی مطب‌ها و یا شهروندان است که تفکیک نشده و در محیط رها می‌شود.
وی در مورد نظارت بر زباله‌های عفونی مطب‌ها ادامه داد: سال ۹۸ در این زمینه ورود پیدا کردیم و با دانشگاه علوم پزشکی استان قراردادی برای تفکیک زباله‌ها بسته شد که یک مورد به دادگاه ارجاع داده شد.
وی به قرار داد دانشگاه علوم پزشکی بیرجند با شرکت بازیافت برای زباله‌های عفونی مطب‌ها اشاره کرد و افزود: در سال جاری بی نظمی‌های در این زمینه مشاهده شده است که موضوع مورد توجه حفاظت محیط زیست بیرجند قرار گرفته و در حال بررسی است.
وی در پایان به فرهنگ سازی بازیافت زباله توسط شهروندان تاکید کرد و گفت: از نظر وضعیت زباله‌های عفونی وضعیت استان نسبت به شهرهای کشور بهتر است.
مشکل چند روزه!
معاون خدمات شهری شهرداری بیرجند در مورد پراکندگی پسماندهای پلاستیک در اطراف شهر گفت: روزانه حدود ۱۰۰ تا ۱۲۰ تن زباله در سایت پسماند شهرداری بیرجند به صورت بهداشتی دفن می‌شود که این امر با نظارت محیط زیست، مرکز بهداشت با رعایت اصول بهداشتی انجام می‌شود.
محمد محمد زاده همچنین در مورد پراکندگی پلاستیک در اطراف شهر اضافه کرد: به دلیل خراب بود ماشین دفن زباله طی چند روز این مشکل ایجاد شد که گروهی برای جمع‌آوری این زباله‌ها در اطراف شهر اقدام کردند و اکنون پراکندگی زباله نداریم.
متأسفانه طی سال‌های اخیر با وجود هشدارهای کارشناسان بر اثرات مخرب پلاستیک‌ها در محیط زیست اما همچنان استفاده از آن در بین مردم رواج دارد و مسئله‌ای که بیشتر از هر چیز نگرانی به همراه دارد رها شدن آن در طبیعت است که مسئولان ذیربط باید برای آن چاره اندیشی کنند.