خبرگزاری مهر، گروه فرهنگ و اندیشه: آداب و رسوم ملت‌ها در مناسبت‌های مختلف زندگی، موسم‌های غم و شادی، اعیاد دینی، قومی و ملی، جزئی از فرهنگ آن‌هاست که در طول تاریخ و تحت تأثیر عقاید، افکار و تجارب زندگی آنها شکل گرفته است. این آداب و رسوم میراث معنوی است که افراد یک مجتمع را به یکدیگر پیوند داده همزیستی، همکاری و تعاون بین آنها را تحکیم می‌بخشد. ازدواج و آغاز زندگی مشترک، از جمله مراسمی است که در هر جامعه‌ای به نوعی بزرگ داشته شده و به مناسبت آن جشن و سرود بر پا می‌شود.
رایزنی فرهنگی ایران در الجزایر در تازه‌ترین گزارش ارسالی خود به مهر درباره آئین‌های ازدواج و پیوند در الجزایر نوشته است، آیین‌هایی که شباهت بسیاری با فرهنگ عامه ایرانیان در زمینه پیوند دارد. این گزارش را در ادامه بخوانید:
خانواده کوچک‌ترین نهاد اجتماعی است که نزد همه اقوام، ملت‌ها و آئین‌ها در جوامع مختلف مقدس و مبارک است. ملت‌های مختلف برای آغاز پیمان زناشویی و تشکیل خانواده آداب و رسوم و قوانین خاص خود را دارند و آغاز زندگی مشترک بین زنان و مردان خود را با شادی و سرور آغاز می‌کنند. شرع مقدس اسلام هم برای تحکیم پیوند خانوادگی و استحکام بین اجزا و عناصر آن دستورات فقهی، حقوقی و اخلاقی خاصی را بیان فرموده است. در جوامع اسلامی این دستورات حیات بخش همراه با عرف و عادات ملت‌ها ترکیب شده معجونی از آداب و رسوم را به وجود آورده است.
در جامعه الجزایر هم همچون سایر جوامع اسلامی این دستورات و احکام با آداب و رسوم خاص قومی مردم ترکیب شده در مجموع مراسم ازدواج و تشکیل خانواده را تشکیل می‌دهد. در این مقاله و به منظور شناخت فرهنگ قومی مردم الجزایر مروری بر این آداب و رسوم انداخته و مراحل مختلف آن را به اختصار بیان می‌کنیم. ازدواج در الجزایر سه مرحله اصلی دارد: خواستگاری، عقد و عروسی.
خواستگاری
همه خواستگاری‌ها با آشنایی دختر و پسر با یکدیگر آغاز می‌شود. در گذشته که روابط دختران و پسران محدود بود و هیچ دختری در برابر نامحرم چهره خود را نشان نمی‌داد، مادران برای پسران خود همسر انتخاب می‌کردند و این کار بیشتر در حمام‌های عمومی صورت می‌گرفت. مادران پسردار، دخترهای دم بخت را ورانداز کرده و در همان جا با او و مادرش موضوع را مطرح می‌کردند، اما امروزه با گسترش زندگی شهری و ورود زنان به فعالیت‌های اداری، آموزشی و فرهنگی اوضاع تغییر کرده است. به هر حال پس از آشنایی و انتخاب اولیه خواستگاری انجام می‌شود و به آن «الخطبه» می‌گویند. ابتدا با واسطه و پیغام، رضایت ابتدایی جلب و سپس مردان دو خانواده در یک مجلس در خانه عروس جمع شده و قرارهای رسمی را با یکدیگر می‌گذراند.
رسم ناموس و پرداخت ترکی
در این مجلس ضمن توافق با اصل ازدواج مقدار مهر و جهیزیه مشخص می‌شود. مهر عروس عبارت است از مقداری پول نقد به اضافه زیور آلات طلا و لباس‌های عروس. در برخی خانواده‌ها نوعی مهر به نام «پرداخت ترکی» رایج است و آن پول نقدی است که خانواده داماد به پدر عروس می‌پردازد تا به هرگونه‌ای که صلاح می‌داند خودش طلا و لباس خریده و بقیه را هزینه تهیه ولیمه عروس، حنابندان و حمام عروس کند.
در دوران نامزدی بین عقد و عروسی، دو خانواده به دید و بازدیدهای پی در پی می‌روند و در مناسبت‌های عید فطر، قربان، مولد النبی، آغاز سال نو و… برای یکدیگر هدایایی می‌برند. به طور مثال در عید قربان یکی از آداب و رسومی که الجزایری‌ها تا به امروز به آن عمل می‌کنند، هدیه بردن ران یا سردست قربانی برای عروس است، تا احساس کند که عضوی از خانواده نامزدش است. این رسم به «ناموس» معروف است و به گوشت تقدیم شده به عروس «هبه» به معنای «هدیه» می‌گویند. این یک رسم ریشه دار در جامعه الجزایر است و به دیدار مادر داماد با عروسش که هنوز در خانه پدرش به سر می‌برد گفته می‌شود.
او یک تکه گوشت و بیشتر گوشت سردست قربانی را همراه یک سبد میوه و سایر هدایا مثل عطر، لباس یا یک تکه طلا برای عروسش برده و عید قربان را به او و خانواده‌اش تبریک می‌گوید. این رسم الجزایری با هدف تقویت روابط بین دو خانواده و بالا بردن چایگاه همسر در خانه پدر و مادرش انجام می‌شود. عروس لباس سنتی می‌پوشد و به همراه اعضای خانواده‌اش از خانواده نامزدش (الخطیب) پذیرایی می‌کند.
در الجزایر چند همسری قانونی است ولی بسیاری از مردان برای فرار از محدودیت‌ها و الزامات اخلاقی و اجتماعی آن، ازدواج‌های دوم و سوم خود را ثبت قانونی نمی‌کنند. این امر پیامدها و ناهنجاری‌های بسیار به همراه دارد که از آن جمله وجود کودکان بی شناسنامه در جامعه است. طبق آماری که در جراید الجزایر انعکاس یافته است سالانه حدود ۴۵۰۰۰ کودک بی شناسنامه در این کشور متولد می‌شود.
الجزایری‌ها بیشتر در تابستان و پاییز جشن‌های عروسی خود را برگزار می‌کنند. آداب و رسوم عروسی در استان‌های مختلف در این کشور متفاوت است، این آداب و رسوم و سنت‌ها مربوط به صدها سال پیش است که از نیاکانشان به آنها منتقل شده و هنوز با وجود مدرنیته همچنان ادامه دارد. برخی رسم‌های جدید هم بر این آداب و رسوم اضافه شده که هزینه‌های زیادی را برای داماد به دنبال دارد.
مقدمات عروسی در الجزایر از زمان نامزدی شروع می‌شود. یک ضرب المثل الجزایری می‌گوید: «ازدواج یک شب و مقدمات آن یک سال است.» خرید هدایا برای تازه عروس شامل لباس‌های آماده، پارچه، اثاثیه و مبلمان، عطر، صابون و حنا است.
نسلی از مردان جوان و ثروتمند ظهور کرده که اسلحه را وسیله‌ای برای مباهات و خودنمایی می‌داند و بسیاری از آنها در مناسبت‌ها به طور نامناسب از آن استفاده می‌کنند؛ مثل به کارگیری اتومبیل‌های مدل بالا که امروزه وسیله‌ای برای خودنمایی بین اقوام و دوستان است عروسی‌های الجزایری از ناحیه‌ای به منطقه دیگر متفاوت است، منطقه قبایل (ایالت بجایه و تزی وزو) منطقه شاویه (در شرق کشور، از جمله استان‌های باتنه، ام البواقی و خنشله) پایتخت، یا در غرب کشور، استان‌های وهران، تلمسان و مستغانم، یا استان‌های جنوب کشور (تمنراست، ایلیزی و تیندوف) هریک آداب و رسوم خاص خود را دارند.
وجوه مشترکی بین طیف‌های جامعه الجزایر در ازدواج وجود دارد از جمله: لباس عروس و داماد، شب حنابندان، روز عروسی و روز نماز یا فردای عروسی که صبحانه عروس نیز نامیده می‌شود.
عروس در روز عروسی خود با انواع مختلفی از لباس‌های سنتی مزین شده است که بیانگر میراث فرهنگی و میراث مناطق مختلف الجزایر در فرآیندی معروف به «تصدیره» است، این مراسم شبیه مراسم نمایش مد است که در آن لباس‌های عروس تغییر می‌کند و گاهی لباس‌های جدید سنتی که برای او خریداری کرده یا دوخته‌اند می‌پوشد و بر صندلی مخصوص عروس می‌نشیند. در سال‌های اخیر اجاره لباس به جای خرید باب شده است، زیرا عروس در زندگی روزمره خود از این لباس‌ها استفاده نمی‌کند.
عروس لباس‌هایی می‌پوشد که نماد اصالت و فرهنگ زنان الجزایری است، از جمله کراکو، بادرون و کویت، که مخصوص منطقه پایتخت و اطراف آن است.
همچنین در عروسی‌های الجزایری مرسوم است که پدر عروس در حالی که زیر بغل دخترش را گرفته او را از خانه بیرون می‌آورد تا با لباس سفید به خانواده داماد هدیه دهد. در نهایت عروس را سوار بر کالسکه Calish یا اتوموبیلی لوکس کرده روانه خانه بخت می‌کند و دسته دیگری از اتومبیل‌ها با مدل‌های مختلف او را دنبال می‌کنند.
داماد هم جشن جداگانه‌ای با خانواده و دوستان خود برگزار می‌کند، معمولاً چهارشنبه شب، شب حنابندان نامیده می‌شود، جایی که دوستان عروس بر دستان او حنا می‌گذارند و به او پول هدیه می‌دهند. سپس غذای سنتی کوسکوس را با گوشت می‌خورند و با آهنگ موسیقی محلی باستانی جشن می‌گیرند.
فولکلور و باروت
گروه‌های نوازنده فولکلوریک، مانند الرحابه به دلیل ارتباط با میراث عامیانه در جامعه الجزایر شور خاصی در عروسی‌ها ایجاد می‌کنند و با اجرای موسیقی و خوانندگی جمعیت را تحت تأثیر قرار می‌دهند.
آهنگ‌های این تیم‌ها که با صدای شلیک گلوله همراه است فضا را سرشار از شادی و بوی باروت می‌کند. این مراسم به ویژه در منطقه شاویه در شرق الجزایر، که شامل چند استان مانند باتنه و خنشله است، اجرا می‌شود.
فضای ایجاد شده توسط گروه‌های الرحبه که رقص‌هایی با ریتم غنایی و موسیقی همراه با حرکات منظم پاها اجرا می‌کنند موجب شادی و مباهات الجزایری‌هاست که نسل‌های فعلی از والدین و پدربزرگ و مادربزرگ خود به ارث برده‌اند. یکی از هنرمندان آواز خوانان الجزایری در دیداری با نماینده فرهنگی کشورمان گفت که او در مراسم‌های عروسی خانواده‌های شیعه مذهب اشعار و سروده‌هایی در مدح و ستایش امام خمینی می‌خواند.
و در استان‌های دیگر در شرق کشور، مانند عنابه و قسنطینه (شرق) تقریباً هیچ عروسی فاقد سلاح فوشیه (یک تفنگ سنتی صیادی) نیست، زیرا تفنگ برای آنها نمادی از قهرمانی، مردانگی و شجاعت است طبق منابع تاریخی، این نوع تفنگ اولین سلاحی بود که توسط مجاهدان الجزایر در آغاز انقلاب آزادیبخش علیه فرانسه مورد استفاده قرار گرفت و به برجسته‌ترین نماد مراسم ازدواج الجزایر تبدیل شد. طنین این سلاح همراه با بوی باروت نشان دهنده شادی و استقبال از زندگی جدید است.
نسلی از مردان جوان و ثروتمند ظهور کرده که اسلحه را وسیله‌ای برای مباهات و خودنمایی می‌داند و بسیاری از آنها در مناسبت‌ها به طور نامناسب از آن استفاده می‌کنند؛ مثل به کارگیری اتومبیل‌های مدل بالا که امروزه وسیله‌ای برای خودنمایی بین اقوام و دوستان است و به یک خطر تبدیل شده، زیرا جوانان با به کارگیری هیجانی آن در خیابان‌های شهر تازه عروس‌ها را همراهی می‌کنند.
علیرغم طعم و مزه‌ای که باروت به عروسی‌ها و مهمانی‌ها می‌بخشد و نقشی که در ایجاد فضایی شاد دارد تأثیرات منفی آن بر شهروندان، به ویژه خانواده‌های دغدغه‌دار قابل انکار نیست.
تأثیر مدرنیزاسیون بر عروسی‌های الجزایری
عروسی الجزایری‌ها هنوز سنت‌ها و آداب و رسوم بسیاری را حفظ می‌کند و هرگز تغییر نکرده است، اما این تغییر تا حدودی موسیقی و آواز را تحت تأثیر قرار داده است، به طوری که برخی از خانواده‌ها از ابزارهای مدرن موسیقی استفاده می‌کنند، از هنرمندان دعوت می‌کنند و مهمانی‌هایی را در این مراسم برگزار می‌کنند. تالارهای عروسی به جای خانه‌ها به محل برگزاری این مراسم تبدیل شده است.
مهریه در عروسی‌ها از منطقه‌ای به منطقه دیگر متفاوت است. در برخی استان‌ها، به ویژه در منطقه قبایلی (آمازیغ الجزایر) ممکن است ارزش نمادین آنها بین ۱ تا ۱۰ دلار باشد و در مقایسه با آن در استان‌های شرقی و غرب کشور مانند قسنطینه، تلمسان و سطیف گاهی ده‌ها برابر افزایش یافته، گاهی به ۵ یا ۶ هزار دلار می‌رسد.
ظهور عروسی‌های مدرن باعث شد این مناسبت درخشش خود را از دست بدهد. در گذشته خانواده‌ها، همسایگان و اقوام در این روزهای شاد در خانه عروس یا داماد گردهم جمع می‌شدند و غذا و شیرینی را با آهنگ‌های شاد محلی آماده می‌کردند، اما امروزه همه چیز آماده سرو می‌شود، آشپز غذاها و شیرینی پزهای حرفه‌ای شیرینی‌ها را آماده می‌کنند. مظاهر عروسی سنتی ناپدید شده و اقوام به خانه عروس نمی‌روند و تنها در تالار عروسی با یکدیگر ملاقات کرده و سپس دوباره از هم جدا می‌شوند.
هزینه‌های عروسی‌های مدرن بسیار گزاف شده است، که بسیاری از جوانان را مجبور می‌کند تا به دلیل مهریه‌های زیاد، بحران مسکن و قدرت خرید پایین، امر ازدواج را به تأخیر اندازند. این دگرگونی‌ها به نوبه خود منجر به نابودی غنا و زیبایی عروسی‌های الجزایری شده است.
عروسی در تلمسان
در شهر تلمسان واقع در منطقه غرب الچزایر که ساکنان آن شبیه یک خانواده هستند دختران از چهارده سالگی آماده ازدواج می‌شوند و اولویت با پسر عمو، پسر عمه و سپس سایر اقوام است.
در این شهر در روز عروسی، عروس طلا و جواهر می‌پوشد و ده‌ها گردنبند مروارید طبیعی را دور سر و گردن خود می‌اندازد. این کار با قرض گرفتن از خانواده و همسایگان انجام می‌شود. در وهران هیچ تغییری در آداب و رسوم نسل امروز با والدین و پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها ایجاد نشده است، به طوری که داماد می‌تواند فقط یک بار در روز نامزدی عروس خود را ببیند، سپس روز بعد عروس را با خانواده‌اش برای عقد رسمی به محضر می‌برد. پس از اتمام عقد، خانواده داماد مهمانی بزرگی را آماده کرده، اقوام و دوستان را دعوت می‌کنند و داماد عصر خود را تا پاسی از شب با دوستان به پایان می‌رساند.
یک ضرب المثل الجزایری می‌گوید: ازدواج یک شب و مقدمات آن یک سال است مردم الجزایر برای تکمیل ازدواج قانونی از شرایط اسلامی طبق فقه مذهب مالکی پیروی می‌کنند که بر اساس آن یک مرد مسلمان می‌تواند با زنان مسلمان و نیز اهل کتاب (مسیحی، یهودی) ازدواج کند در حالی که یک زن مسلمان فقط می‌تواند با مرد مسلمان ازدواج کند. ازدواج فقط با رضایت زن معتبر است و در ازدواج اذن ولی و سرپرست دختر جز شروط است. دوره خواستگاری دوره‌ای است که طی آن همسران با یکدیگر آشنا می‌شوند، نظرات خود را مبادله می‌کنند و برای عروسی آماده می‌شوند. آنها برای خرید طلا، لباس و لوازم خانگی با یکدیگر به بازار می‌روند و از نقش آینده خود مطلع می‌شوند.
جشن‌های عروسی دو یا سه روز قبل از عروسی آغاز می‌شوند و عبارتند از:
روز حمام: این اولین قدم مراسم است عروس باید به حمام برود و اعتقاد بر این است که ترک آن باعث بدشانسی عروس در زندگی زناشویی او می‌شود.
روز حنابندان: دومین روز جشن‌هاست و جشنی برای زنان است که در آن حنا به شکل گل و بوته و به منظور تزئین، خوش شانسی، جلوگیری از شیطان و افزایش باروری بر دست عروس گذاشته می‌شود و تازه عروس تا رنگ حنا از بین نرود مجبور نیست در خانه شوهر کارهای خانه را انجام دهد. در این مراسم چای و کیک توزیع می‌شود و با حناهای باقیمانده روی دختران مجرد نقاشی می‌شود. تا برای آنها شانس بیاورد.
حمام عروس نیز یکی از رسم‌های هنوز محو نشده است. عروس خود یک شب قبل از آن آماده می‌شود تا در موکبی که شامل اقوام و دوستانش است به حمام برود و وقتی به حمام می‌رسد، او را زیر دوش کمک می‌کنند تا خود را با عطر و گلاب شست‌وشو داده و معطر سازد.
روز حنا: یک روز قبل از مراسم عروسی است و صبح آن روز عروس لوازم منزل را که شامل پرده، فرش، لباس و… است به خانه آینده خود می‌فرستد و بعد از ظهر نیز داماد حنا و هدایایی همراه با زنان خانواده خود به خانه عروس می‌فرستد؛ زنان خانواده از خانه داماد تا خانه عروس به شیوه محلی می‌رقصند و آواز می‌خوانند و وقتی به خانه عروس می‌رسند از مخلوطی از حنا، آب و آب لیمو برای قرار دادن روی پاها و دست عروس استفاده می‌کنند و آهنگ‌های سنتی ویژه می‌خوانند.
یوم الزفاف
روز عروسی: عروس به نشانه پاکی در روز عروسی لباس سفید و داماد کت و شلوار به سبک اروپایی می‌پوشند. داماد بعدازظهر زنان خانواده را می‌فرستند تا عروس را به تالار عروسی بیاورند و مادر عروس آنها را با خرما و شیر پذیرایی می‌کند و گل رز و شکلات روی آنها می‌اندازد و مهمانان به تازه عروس پول هدیه می‌دهند.
غذای عروسی
میزها و غذاهایی که در مراسم عروسی سرو می‌شود نشان دهنده سخاوت والدین است و انواع شیرینی در آنجا ارائه می‌شود. مانند باقلوا و مقروط. در مورد ناهار، کوسکوس با سبزیجات و گوشت ذبح شده توسط مردان سرو می‌شود به علاوه مرغ و سالادهای مختلف و سوپ تهیه شده از سس گوجه فرنگی و گوشت.
عجیب‌ترین رسوم ازدواج در الجزایر
عروس در منطقه قبایلی (الجزایر مرکزی) وقتی به درب خانه جدید خود می‌رسد، یک تخم مرغ می‌شکند و ترجیح می‌دهد که تخم مرغ وحشی و از خانه داماد باشد. در منطقه اوراس و شاویه (شرق الجزایر) برادر کوچک‌تر عروس لحظاتی قبل از ورود کاروان داماد، کفش‌های خود را به نشانه جلوگیری از خروج خواهرش پنهان می‌کند و تا زمانی که برخی خواسته‌هایش برآورده نشوند آن را آشکار نمی‌سازد.
یکی از غیر معمول‌ترین رسم‌های عروسی در الجزایر کاری است که «طوارق» ساکن در جنوب الجزایر انجام می‌دهند. در این منطقه عروس و شوهرش تا زمانی که اولین فرزندشان به دنیا نیامده در خانه پدری داماد زندگی می‌کنند.
جشن در خانه شوهر
جشنی نیز در خانه شوهر برپا می‌شود و مقدمات خاصی برای این مناسبت شادی وجود دارد. در روز دوم، اقوام شوهر می‌روند تا عروس را در یک موکب زیبا و پر سرو صدا همراه با آهنگ‌های دربوکه و الزرنه (ساز و دهل) و آواز دسته جمعی زنان به خانه بخت ببرند. عروس خانه پدرش را در حالی که پدر زیر بازوانش را گرفته ترک می‌کند.
وقتی عروس از خانه خارج می‌شود، الحایک (نوعی حجاب سراسری) می‌پوشد که یکی از حجاب‌های سنتی الحزایر است و برخی از آنها البرونوس را ترجیح می‌دهند. عروس «محبس المقروط» را که یک ظرف مسی سفید یا قرمز پر از شیرینی مقروط است با خود حمل می‌کند. این ظرف با روپوشی دوخته شده پوشانده و با روبان ابریشمی محکم شده است و در روز دوم بین شرکت کنندگان توزیع می‌شود.
عروس در آستانه در مورد پذیرایی مادرشوهر قرار می‌گیرد و شیر و شکر خود را به او می‌دهد، او لباس‌هایش را در حضور زنان مهمانان و دعوت شده در فضایی سرشار از شادی و آواز فراوان دوباره می‌پوشاند.
پس از پذیرایی تمامی مهمانان دعوت شده با غذای سنتی معروف شمال آفریقا (کوسکوس) مردان نیز جشن می‌گیرند و داماد نیز همراه با آهنگ‌های محبوب و با بهترین دوستانش به حمام و آرایشگاه می‌رود و با حنا گذاشتن بر دست وپا خود را می‌آراید.
یکی از رسوم مشهور در الجزایر و بلیده این است که Chantouf را در آستانه اتاق داماد می‌گذارند، زیرا معتقدند که سحر وجادو، بسته شدن و چشم زخم را از بین می‌برد.
روز سوم (الصبوحی)
در سومین روز عروسی که الصبوحی یا المهدار نامیده می‌شود، ناهار به افتخار بستگان دو خانواده تهیه می‌شود و با غذاهای زیر از آنها پذیرایی می‌شود: سوپ سفید، شاتیها، بوراک، جگر، مشرملا، سیر و گوشت شیرین.
در پایان ناهار، بغریر (تهیه شده با بلغور، عسل و کره) توزیع می‌شود، این مراسم در حیاط خانه انجام می‌شود، جایی که عروس در آنجا حضور می‌یابد و لباس‌های مخصوص مناسبت را در حضور بستگان خود و با هلهله و شادی آنها می‌پوشند.
پس از عروسی، جلسه دیگری یا دعوت دیگری وجود دارد که در آن دو خانواده با هم ملاقات می‌کنند، که معمولاً این رسم فقط در شهر بلیده محفوظ است، جایی که مادر عروس طمینه (نوعی شیرینی سنتی) با خود حمل می‌کند و مسفوف با کشمش به شرکت کنندگان هدیه می‌دهد. عروس لباس سنتی «القاط» و حوله حمام حاشیه دوزی شده با نخ‌های طلایی می‌پوشد. در این رسم از یکی از خردسالان می‌خواهند تاشنتوف (گردنبندی از سکه‌های طلایی) یا کرافاش (گردنبند طلا) بر عروس آویزان کرده شیرینی و شکر به سوی مهمانان پرتاب کند.
روز چهاردهم یا روز سیزدهم
در روز چهاردهم یا به اصطلاح حمام ربعطاش، عروس به همراه اقوام خانواده جدیدش به حمام می‌رود و پس از انجام مراسم ویژه، لباس سنتی خود به نام القط را می‌پوشد و نوعی شیرینی به نام الحنیونات و شربت آب لیمو توزیع می‌کند. این شیرینی فقط مختص بلیده است.
لباس‌های سنتی در مناسبت‌ها و عروسی‌ها: لباس‌های زنانه
بدرون: این یک لباس بلند و از نوع ساتن است که در پایین به شکل شلوار شالکا دوخته شده است.
کراکو: کت مخملی است که در مهمانی‌ها و عروسی‌ها پوشیده می‌شود و با نخ زری دوزی شده است. از سه تکنیک استفاده می‌شود: مجبد - الفتله - مو. پوشیدن شلواری به نام - شلوار گرد که برای تکمیل به پانزده متر پارچه نیاز دارد.
محرمه الفتول: از ابریشم به شکل مثلث است و پوشیدن آن شناخت زنان متأهل و مجرد را میسر می‌سازد.
قویط: لباس گرد با محرمه الفتول بر سر پوشیده می‌شود و تا به امروز نیز افراد مسن از آن استفاده می‌کنند.
البرونوس: این یک تکه پارچه بافته شده و با نخ ابریشم زری دوزی شده است.
الحایک از ابریشم بافته شده است: به آن «مرمی» سفید نیز می‌گویند که زن هنگام خروج از خانه با آن پیچیده می‌شود و صورت خود را با حجابی که با نخ‌های ابریشم یا توری دوزی شده است می‌پوشاند. عروس هنگام خروج از خانه پدری، الحایک صورتی رنگی به نام (حایک العروسه) می‌پوشد.
لباس مردان
پارچه‌ای از ابریشم یا مخمل که با توری ابریشم یا نخ تذهیب دوزی شده است.
ژاکت جبادولی که از پشم و با روبان بافته شده.
شلوار آستری، شلوار عربی نیز نامیده می‌شود.
البرنوس و به رنگ قهوه‌ای یا رنگ پشم طبیعی بافته می‌شود.
مدل موی عروسی
مدل موی عروس ساده و شامل تقسیم مو به دو قسمت است به طوری که دو زلف او روی شانه‌ها افتاده و سپس هر یک از آنها با یک روبان ابریشمی با رنگ تزئین می‌شود.
دو قفل از هر طرف می‌افتد و آنها را «سایدربن» می‌نامند و نمادی از زنان متأهل و مجرد هستند، به طوری که در سنت‌ها و آداب و رسوم برای زنان مجاز نیست که تا بعد از ازدواج یعنی صبح روز شنبه، سوزن ساق پا را کوتاه کنند. در گذشته عروس‌ها و نیز سایر زنان به طور کلی از حنا برای رنگ کردن موهای خود استفاده می‌کردند. با گذشت زمان این کار رها شده و به رنگ‌های مصنوعی روی آورده‌اند.
زیورآلات عروسی
زیورآلات و جواهرات نماد مال و ثروت هستند. در میان زیورآلات شهری رویدادها و عروسی‌ها می‌توان به موراد زیر اشاره کرد:
نخ روح: از طلای مملو از سنگ‌های قیمتی رنگی ساخته شده و روی سر با کراکو قرار می‌گیرد.
حلقه پیشانی: با استفاده از یک روبان ابریشمی که در پشت سر نگه داشته می‌شود، روی پیشانی زن بسته می‌شود و گاهی اوقات از نقره ساخته شده و در طلا آغشته شده و با الماس و زمرد پاشیده شده است.
شنتوف: زینتی متشکل از گروهی از سکه‌های طلا متصل به روبان سفید ابریشم و مخمل.
کرافاش بولحیه: زینتی است متشکل از زنجیر کشیده و بلند که با بند و مدالیون پیچیده شده است.
گوشواره (مناگش): گوش با زمرد و کهربا قرمز مزین شده است.
دستبند (مسایس): از طلا و نقره با اشکال مختلف.
مچ پا: ساخته شده از مس زرد، شبیه نعل اسب است.
آلات موسیقی مورد استفاده در عروسی
دربوکه: این یکی از سازهای موسیقی عامیانه به طور کلی و موسیقی محلی به‌طور خاص است. نمی‌توان از آن در گروه موسیقی صرفنظر کرد، زیرا برای تنظیم مقیاس کار می‌کند و از سفال‌های تزئینی ساخته شده است.
طار: ارزشی کمتر از نسخه قبلی خود ندارد. این یکی از سازهای معروف است که در گروه‌های موسیقی با آواز همراه است. مانند شعبی، اندلسی و فلس‌های گوش، تار برای تزئین و افزایش ریتم با گونگ‌های مس «جلاجل» تزئین شده است.
الزرنا (الغیطه): در مهمانی‌ها و عروسی‌های محبوب مورد استفاده قرار می‌گیرد و گروه زورنا در مقیاس ملی شناخته می‌شود که در آن عروسی‌ها از همه نوع جشن گرفته می‌شود، نمونه آن گروه (بوعلام تیتیش) است.